بزرگنمايي:

بازار آریا - علی موسوی خلخالی* سفر محمد شیاع السودانی به تهران جدا از اینکه اهمیت سیاسی دارد و در آن درباره وضعیت گروه‌های مسلح عراقی موسوم به فصائل که بخشی از الحشد‌الشعبی هستند، صحبت شده است، به لحاظ اقتصادی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در این سفر درباره موضوع صادرات برق و گاز ایران به عراق صحبت شده است.
عراق بخش عمده گاز مورد نیاز، به‌ویژه گاز مورد نیاز در بخش تولید برق خود را از ایران وارد می‌کند و به‌نوعی در این زمینه به ایران وابسته است. همچنین بخش مهمی از مصرف برق عراق از طریق واردات برق از ایران تامین می‌شود و می‌توان گفت استان‌های جنوبی و شرقی عراق، به‌ویژه در فصل تابستان، به‌نوعی به برق ایران وابسته هستند. برای همین عراق طی حدود یک دهه اخیر و بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران دائما از آمریکا بابت این واردات معافیت از تحریم می‌گرفته است. آخرین مجوز معافیت را دولت بایدن برای دولت عراق صادر کرده است که شش ماه اعتبار دارد. اما با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، او قصد دارد این مجوز را دیگر صادر نکند و در این باره عراق را تحت فشار گذاشته است.
دولت جدید آمریکا به دولت عراق پیام داده است که عراق بنا بود به موازات گرفتن این معافیت‌ها، در زمینه تامین انرژی مورد نیازش به خودکفایی برسد و اکنون که حدود شش سال از اولین صدور معافیت از تحریم برای عراق گذشته، بغداد باید به خودکفایی لازم برای تامین انرژی خود رسیده باشد. دونالد ترامپ در پاسخ عراقی‌ها که گفته‌اند هنوز نتوانسته‌اند در این زمینه به خودکفایی برسند، صرفا پاسخ داده که این مشکل عراق است و واشنگتن دیگر لزومی به تمدید معافیت از تحریم‌های ایران برای عراق نمی‌بیند.
موضوع دیگری که سودانی درباره آن با طرف ایرانی صحبت کرده، گلایه از واردات نامنظم گاز از ایران است. طی سه ماه اخیر ایران میزان صادرات گاز خود به عراق را از 20میلیون مترمکعب به 5میلیون مترمکعب کاهش داده و گفته است که به دلیل مصرف داخلی نمی‌تواند نیاز عراق را تامین کند. این در حالی است که در هفته‌های سرد سال ایران، صادرات گاز به عراق کاملا قطع شد. این مساله سبب شد تولید برق عراق به‌شدت کاهش یابد و این موضوع نارضایتی شهروندان عراقی را در پی داشته است.
ماه گذشته دولت عراق اعلام کرد که به دلیل خلف‌وعده ایران در تامین گاز مورد‌نیاز عراق از این کشور نزد نهادهای بین‌المللی شکایت کرده است. عراق اعلام کرده است تا سال 2027 در زمینه تولید گاز مورد نیاز خود به خودکفایی می‌رسد. این احتمال وجود دارد که دولت عراق با توجه به فشارهای سنگین دولت جدید آمریکا، واردات برق و گاز از ایران را به طور کامل قطع کند.موضوع اقتصادی سومی که سودانی در تهران با طرف‌های ایرانی گفت‌وگو کرده، تهدید جدی ترامپ به تحریم شرکت فروش نفت عراق موسوم به سومو است. دولت ترامپ ادعا کرده که این شرکت در دور زدن تحریم‌های ایران و فروش نفت آن به تهران کمک کرده است.
همچنین ادعا کرده است که بخشی از فروش نفت شرکت سومو به گروه‌های مقاومت مورد حمایت ایران می‌رسد که به گفته آمریکا در حمله به منافع این کشور در عراق و سوریه دخالت داشته‌اند. اگر ترامپ واقعا بخواهد شرکت سومو را تحریم کند، با توجه به وابستگی شدید عراق به درآمدهای نفتی، این کشور ضربه اقتصادی سختی را متحمل خواهد شد و عراقی‌ها معتقدند تاب تحمل آن را ندارند.در آستانه ورود ترامپ به کاخ سفید عراقی‌ها نیز مثل کشورهای دیگر در حال بازبینی سیاست‌های خود هستند. آنها هم مانند سایرین نمی‌خواهند از سیاست‌های گزنده دولت ترامپ آسیب ببینند و برای همین حاضرند همه تلاش خود را به کار بگیرند تا خشم او را سبب نشوند و در سیبل حملاتش قرار نگیرند. ظاهرا بازنگری در تعاملات اقتصادی با ایران که همواره زیر ذره‌بین دولت آمریکا، به‌ویژه در دوران جمهوریخواهان بوده، یکی از برنامه‌های آنهاست.
* پژوهشگر مسائل عراق