بازار آریا - دنیای اقتصاد - محمد نعمت‌زاده : بورس دوشنبه کماکان میدان نبرد متقاضیان و فروشندگان بود. شاخص‌کل بیش از 35‌هزار واحد و شاخص هموزن نیز بیش از 5‌هزار واحد رشد رابه‌ثبت رساند.
اگر بازده تمامی بازارها از ابتدای سال ‌تا انتهای پاییز مورد بررسی قرار گیرد، بازار از نظر دلاری نسبت به بازار طلا و ارز جاماندگی اندکی دارد و تاکنون شاخص‌کل بورس تهران از نظر دلاری‌ نتوانسته است سرمایه‌گذاران را خشنود سازد. در این راستا، برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه با بررسی نمادها، صنایع و قیمت آنها و مقایسه آن در یک روند تاریخی، به این مهم دست‌یافته‌اند که هنوز بخش زیادی از بازار به سطوح ارزنده خود در گذشته دست ‌نیافته‌اند، این مهم در حالی رخ‌داده که عرضه‌های زیادی تاکنون در بازار سهام صورت‌گرفته‌‌است. بر همین اساس هنوز برخی از محرک‌‌‌‌‌‌ها می‌توانند رشد و روند صعودی بازار را تداوم بخشند. ارزندگی فعلی بازار و نرخ بهره دو موتور محرک تداوم‌‌‌‌‌‌بخش روند صعودی در بازار سرمایه هستند. اکنون باید منتظر نرخ بهره گواهی‌سپرده‌های سال‌جدید در بهمن‌‌‌‌‌‌ماه و ارزیابی وعده مقام پولی مبنی‌بر کاهش این نرخ ماند.
جدال متقاضیان و فروشندگان کی به اتمام می‌رسد؟

حمید حسن‌‌‌‌‌‌پور، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی کنونی بازار و روند آن پرداخت و گفت: بازار سرمایه از ابتدای آبان‌‌‌‌‌‌ماه پس از گذراندن یک دوره طولانی و پر التهاب و پشت‌سر نهادن ریسک‌های متعدد روند صعودی و رو‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌رشد خود را آغاز کرد و در کنار آن، اخبار بسیار مثبت و مهمی در این دوره دو ماهه منتشر شد. مهم‌ترین این خبرها، انتقال معاملات ارز صنایع به بازار توافقی و حرکت به سمت کاهش فاصله نرخ ارز در بازار آزاد و بازار نیما بود، همچنین افزایش نرخ تسعیر ارز بانک‌ها و حرکت به سمت تک‌نرخی‌شدن نرخ ارز، با توجه به تاثیر مستقیم و بیشتر این اخبار بر سهام بزرگ و شاخص‌‌‌‌‌‌ساز بازار، در این دوره اقبال به سمت این نمادها بیشتر از سایر شرکت‌ها در بازار بوده‌است و به همین‌دلیل، رشد آنها سریع‌تر و پرشتاب‌‌‌‌‌‌تر از کلیت بازار رقم خورد.
وی در ادامه احتمال افزایش فشار عرضه در نمادهای بزرگ را محتمل ارزیابی کرد و گفت: در حال‌حاضر به‌نظر می‌رسد با توجه به رشدهای شارپی 70 و 80‌درصدی در نمادهای بزرگ بازار، فشار عرضه افزایش‌یافته و ممکن است شاهد افزایش صف‌فروش این نمادها طی هفته‌های جاری در بازار باشیم.
کارشناس بازار سرمایه به اهمیت نمادهای بزرگ نزد بازارساز اشاره کرد و ادامه‌داد: توجه بازارساز به سهام بزرگ و تاثیرگذار به دلیل جهت‌‌‌‌‌‌دهی و هدایت بازار اهمیت دارد، اما نباید این امر منجر به ازدست‌رفتن کارکرد اصلی بازار، یعنی تخصیص بهینه منابع به صنایع بر اساس میزان خلق ارزش‌ شود. توسعه، توجه و رشد همگن در بازار می‌تواند علاوه‌بر ایجاد فرصت‌های رشد برای شرکت‌های درحال‌توسعه و تخصیص بهینه منابع در این صنایع منجر به ایجاد بسترهایی برای ارتقای ظرفیت‌های تولیدی در کشور شود.
حسن‌‌‌‌‌‌پور در ادامه افزود: با توجه به اینکه بازار سرمایه همچنان از منظر ارزش دلاری ارزنده محسوب می‌شود و فاصله بسیار زیادی با سقف ارزش دلاری تاریخی خود دارد، روندهای صعودی فعلی تنها بخشی از عقب‌ماندگی بازار را جبران کرده‌است. انتظار می‌رود پس از طی یک دوره گذار و رسیدن بازار به تعادل جدید با توجه به تغییر مولفه‌های مهم و تاثیرگذار بنیادی در سهام، شاهد گام‌های صعودی بعدی در بازار باشیم.
کارشناس بازار سرمایه به موعد پایان رسیدن جدال متقاضیان و عرضه‌‌‌‌‌‌کنندگان پرداخت و گفت: به‌نظر می‌رسد با توجه به شرایط فعلی بازار، در صورت نبود محرک جدی و تاثیرگذار جدید همچنان شاهد تداوم جدال عرضه و تقاضا و حرکت قیمت در تمام دامنه‌نوسان در طول روز در بازار باشیم تا بازار بتواند نقطه تعادلی جدید خود را پیدا و تثبیت کند.
عوامل رفتاری و روان‌شناسی چگونه به رشد نمادهای بزرگ منجر می‌شود؟

فرهنگ حسینی، کارشناس بازار سرمایه ضمن ارزیابی بورس در روزهای گذشته، به محرک‌‌‌‌‌‌های اصلی رشد بازار پرداخت و گفت: رشد بازار تحت‌تاثیر چند محرک اصلی در حال رشد است. اولین موضوع، سیاست دولت در حمایت واقعی از بازار سرمایه است. در این راستا، شاهد عدم‌دست‌اندازی دولت به افزایش بهای تمام‌شده شرکت‌ها و نبود مداخلات اقتصاد و قیمت‌گذاری دستوری هستیم که منجر به زیان و ضرر شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه شود. وی در ادامه افزود: عواملی مانند نظام ارز تک‌نرخی و حذف رانتی که محصول سامانه نیما بود، سبب رشد درآمد حاصل از فروش شرکت‌ها و بازگشت حاشیه سود آنها به سطح سال‌های گذشته شده‌است، از این‌رو انتظار می‌رود که شاخص‌کل بورس بتواند بازدهی دلاری جامانده خود نسبت به سایر بازارهای موازی را جبران کند. حسینی کاهش نرخ بهره اوراق منتشرشده را عامل تداوم بازار صعودی در ادامه دانست و گفت: با توجه به اینکه نرخ بهره اوراق منتشرشده و اوراق معامله‌شده در هفته گذشته یک روند نزولی را طی‌کرده و از محدوده بالای 30‌درصد به محدوده 27‌درصد کاهش پیدا کردند، از این‌رو انتظار می‌رود روند بازار صعودی ادامه یابد. اکنون تمرکز اصلی بازار بر نمادهای بزرگ و شاخص‌‌‌‌‌‌ساز است. در روز دوشنبه، رشد با گروه و صنعت خودرو آغاز شد و سپس گروه بانکی، فلزی و پالایشی شروع به بازدهی و رشد داشتند و سپس نوبت عرض‌اندام صنعت پتروشیمی شده و بازار منتظر بازگشایی نمادهای پتروشیمی است.
کارشناس بازار سرمایه گفت: به‌نظر می‌رسد که پس از رشد گروه‌های بزرگ و میانه روند صعودی که از اواخر دی ماه پیش‌بینی می‌شود، بازار به سمت سهم‌های کوچک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر گرایش پیدا کند. این موضوع را می‌توان با بررسی و مقایسه شاخص هموزن و شاخص‌کل از کف بازار در 2 آبان‌‌‌‌‌‌ماه تاکنون شاهد بود. شاخص هموزن عملکرد به‌مراتب ضعیف‌‌‌‌‌‌تری نسبت به شاخص‌کل داشته‌است اما اگر ترندهای صعودی در سال‌های گذشته را زیر ذره‌‌‌‌‌‌بین قرار دهیم، متوجه می‌شویم که در بازه‌های بلندمدت شاخص‌‌‌‌‌‌هموزن رشد بسیار بیشتری نسبت به شاخص‌کل به‌ثبت رسانده‌است.
حسینی در ادامه گفت: تاکنون ورود پول حقیقی جدید، غالبا به سمت نمادهای معروف، بزرگ و شاخص‌‌‌‌‌‌ساز بوده که عمدتا ناشی از عوامل
مالی- رفتاری مانند آبشارهای اطلاعاتی و تورش‌‌‌‌‌‌های رفتاری است، لذا همواره رشد بازار در ابتدا با نمادهای بزرگ همراه‌است. کارشناس بازار سرمایه در پایان تاکید کرد: در مجموع با توجه به سودآوری بازار ناشی از برگشت حاشیه سود به سطح قبلی، P/E آینده‌نگر در محدوده کمتر از 5 قرار دارد و در ادامه نیز انتظار رشد شاخص و شرکت‌های بزرگ وجود دارد و کماکان این نمادهای بزرگ می‌توانند رهبر بازار بمانند.