بازار آریا - دنیای اقتصاد-عباس بیات : از آنجا که تولیدات شرکــت‌هـــای قندوشکری به وضعیت آب و هوایی بسیار وابسته است، همواره ریسک عدم‌پایداری تولیدات این صنعت بسیار بالاست و اتفاقاتی همچون توفان، کاهش بارندگی، آتش‌سوزی و... می‌‌‌تواند تولیدات قندوشکری‌‌‌ها را تحت‌‌‌الشعاع قرار دهد. بررسی تناژ تولید و فروش قندوشکری‌‌‌ها نشان می‌دهد، چه در بازه سالانه و چه در بازه فصلی و ماهانه مقدار تولید و فروش این صنعت نزولی بوده است. نرخ‌‌‌گذاری در شرکت‌های قندوشکر به‌طور دستوری و توسط دولت صورت می‌گیرد و همین امر موجب شده است تا روند حاشیه سود این صنعت آن‌طور که باید روند افزایشی نداشته باشد و با شیب بسیار ملایم افزایش یابد.
با این حال چون قیمت‌گذاری مواداولیه این صنعت دستوری نیست و عمده هزینه‌‌‌ها ریالی است و از طرفی حجم فروش این صنعت بالاست، قیمت دستوری ریسک بزرگی برای قندی‌‌‌ها محسوب نمی‌شود. طی دوره‌‌‌های اخیر چند بار مجوز افزایش نرخ شکر توسط دولت با توجه به رشد شاخص جهانی صنعت صادر شد. درآمد فروش این صنعت تحت‌تاثیر دریافت مجوزهای افزایش نرخ طی سال گذشته با رشد بسیار خوبی همراه بوده است. بر این اساس طی سال 1402 فروش قندوشکری‌‌‌ها با جهش 148درصدی به 15هزار و 514میلیارد تومان جهش یافت، با این حال این آهنگ رشد طی سال‌جاری پایدار نبود.
طی هفت‌ماه نخست امسال فروش این صنعت 7هزار و 308میلیارد تومان به ثبت رسیده که در قیاس با مدت مشابه سال گذشته تنها 5درصد افزایش را تجربه کرده است. با این حال سودآوری قندوشکری‌‌‌ها طی سال‌های اخیر با شیب ملایمی افزایش یافته است. طی سال مالی منتهی به شهریور 1403 حاشیه سود این صنعت 17درصد به ثبت رسیده که در قیاس با متوسط سالانه 4درصد افزایش را تجربه کرده است. در مقیاس فصلی طی تابستان امسال نیز حاشیه سود این صنعت با بهبود 3درصدی نسبت به میانگین فصلی به 16درصد رسیده است.

جاماندگی از شاخص کل
صنعت قندوشکر بازار سرمایه شامل 18شرکت فعال با مجموع ارزش بازار 29هزار و 260میلیارد تومان است که در بازار سرمایه مشغول فعالیت هستند. در میان این 18شرکت، قند هکمتانه با نماد «قهکمت» با ارزش بازار 3هزار و 67میلیارد تومان بیشترین میزان ارزش بازار را در میان شرکت‌های قندوشکری بازار سرمایه از آن خود کرده است. نسبت قیمت به سود هر سهم صنعت قندوشکر در محدوده 7.9واحد است. این در حالی است که نسبت قیمت به سود هر سهم بورس ایران در محدوده 6.17واحد بوده که این به معنای اختلاف بیش از 1.5واحدی نسبت قیمت به سود قندوشکری‌‌‌ها با متوسط بازار سرمایه است. طی یک‌سال اخیر شرکت‌های این صنعت میانگین افت 9.78درصدی را تجربه کردند که نسبت به رشد 3.5درصدی شاخص کل عملکرد بسیار ضعیفی محسوب می‌شود. در بازه سه‌ماه اخیر قندی‌‌‌ها 5درصد افزایش قیمت را تجربه کردند که در قیاس با رشد 6.14درصدی شاخص کل در این مقیاس نیز عملکرد ضعیف‌‌‌تری محسوب می‌شود. بر این اساس سهامداران شرکت‌های قندوشکری عمدتا در دوره‌های اخیر عملکردی ضعیف‌‌‌تر از شاخص کل را تجربه کردند.
ریسک پایداری تولیدات
تولیدات شرکت‌های قندوشکری به وضعیت آب‌وهوایی بسیار وابسته است. از این‌رو ریسک عدم‌پایداری تولیدات در این صنعت بسیار بالاست. هر نوع آفت یا توفان و سیلی می‌‌‌تواند کشت چغندر قند و نیشکر را تحت‌تاثیر قرار دهد. روند سالانه تولیدات شکر توسط 18شرکت بورسی این صنعت نشان می‌دهد که در مقیاس سالانه به‌طور متوسط 3درصد در هر سال به میزان تولیدات افزوده شده است.
طی سال 1402 مجموع تولیدات قندوشکری‌‌‌های بورسی 2میلیون و 70هزار ثبت شد که در مقایسه با سال ماقبل نزول 31درصدی را تجربه کرده است. با این حال در مقیاس فصلی طی بهار و تابستان امسال برخلاف بازه سالانه رشد تولیدات رقم خورده است. مجموع تولیدات بهار و تابستان شرکت‌های قندوشکری بازار سرمایه در بهار و تابستان امسال به‌ترتیب رشد 5 و 41درصدی را نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کرد. از میان نمادهای قندوشکری بازار سرمایه، شرکت «قشکر» بیشترین میزان رشد تولیدات را به ثبت رسانده است. شرکت مذکور طی هفت‌ماه نخست امسال موفق به ثبت تولید 5هزار و 872تن شکر شد که این میزان در مقایسه با مدت مشابه رشد بیش از 500درصدی را تجربه کرده است.
نزول تناژ تولید و فروش قندی‌‌‌ها
در کنار ارزیابی مقدار تولید صنعت قندوشکر، بررسی تناژ فروش این صنعت می‌‌‌تواند وضعیت متغیرهای بنیادین قندوشکر‌‌‌ی‌‌‌ها را بهتر نمایان کند. در بازه سالانه مقدار فروش قندوشکری‌‌‌ها به‌طور متوسط هر سال 10درصد افزایش را تجربه کرده است. طی سال 1402 همان‌طور که مقدار تولیدات با افت همراه بوده، میزان فروش نیز با شیب ملایمی کاهش یافته است.
به‌رغم بهبود تولیدات این صنعت در دو فصل سال‌جاری و بازه ماهانه، مقادیر فروش با کاهش همراه شده‌‌‌ است. در مقیاس فصلی طی بهار و تابستان امسال به‌ترتیب کاهش 3 و 26درصدی در مقادیر فروش قندوشکری‌‌‌های بازار سرمایه رقم خورده است. طی هفت‌ماه نخست امسال در مجموع 395هزار تن شکر توسط شرکت‌های بورسی این صنعت به‌فروش رسیده که این میزان فروش در مقایسه با هفت‌ماه نخست 1402 نزول 17درصدی را تجربه کرده است. طی هفت‌ماه نخست سال‌جاری، در میان 18شرکت بورسی قندوشکری، «قجام» عملکرد بسیار خوبی را از خود به نمایش گذاشته و تناژ فروش این شرکت در هفت‌ماه امسال با افزایش 90درصدی به 13هزار و 212تن رسیده است. شرکت «قشکر» هم که در رشد مقادیر تولید یکه‌‌‌تاز بوده، موفق به افزایش 31درصدی مقدار فروش خود شده که در میان شرکت‌های هم‌‌‌گروه خود رتبه دوم بیشترین رشد را داشته است.
رشد 37درصدی نرخ شکر
نرخ‌‌‌گذاری در صنعت قندوشکر به‌طور دستوری صورت می‌گیرد. همین امر ریسک سبقت شتاب رشد هزینه از درآمد و درنتیجه افت سودآوری را افزایش می‌دهد. با این حال ریسک قیمت دستوری در صنعت قندوشکر همچون صنایعی مثل شوینده، نیروگاه و... اهمیت چندان زیادی ندارد، چرا که حجم فروش شرکت‌های قندوشکری بسیار بالاست و از طرفی هزینه‌‌‌های این صنعت کمترین وابستگی به دلار را دارند که این موارد موجب کاهش تاثیرگذاری قیمت دستوری بر متغیرهای مالی این صنعت می‌شود.
در هفت‌ماه نخست سال‌جاری میانگین رشد نرخ فروش محصول اصلی شرکت‌های قندوشکری 37درصد در قیاس با مدت مشابه سال قبل بوده است. در این مقیاس شرکت «قشهد» با ثبت افزایش 81درصدی شکر حاصل از چغندر بهاره خود بیشترین میزان رشد نرخ فروش را در این مقیاس تجربه کرده است. در مقیاس نقطه به نقطه طی هفتمین ماه از سال‌جاری میانگین نرخ فروش این صنعت 34درصد نسبت به مهر 1402 افزایش یافته است. در مقیاس نقطه به نقطه عمده شرکت‌های این صنعت همچون میانگین نرخ فروش خود را 37درصد افزایش داده‌‌‌اند.
سال طلایی
از آنجا که شاخص شکر جهانی طی سال گذشته رشد بسیار بالایی را تجربه کرد، شرکت‌های قندوشکری بازار سرمایه طی سال گذشته و هفت‌ماه امسال مجوز افزایش نرخ چندمرتبه‌‌‌ای را دریافت کردند. همین مجوزهای افزایش نرخ موجب شد تا رشد درآمد فروش بسیار خوبی طی سال گذشته برای قندوشکری‌‌‌ها رقم بخورد. میانگین رشد درآمدی قندوشکری‌‌‌ها طی 13سال اخیر 38درصد بوده است. این در حالی است که در سال 1402 فروش این صنعت با جهش 148درصدی به 15هزار و 514میلیارد تومان افزایش یافته است.
با این حال در سال‌جاری رشد درآمد شرکت‌های قندوشکری بازار سرمایه نتوانسته است عملکرد خوب 1402 خود را تکرار کند و در فصل بهار و تابستان امسال به‌‌‌ترتیب نزول 6درصدی و تنها رشد 2درصدی را تجربه کرده است. تجمیع درآمد فروش این صنعت طی هفت‌ماه امسال 7هزار و 308میلیارد تومان به ثبت رسید که در قیاس با مدت مشابه تنها 5درصد رشد را تجربه کرده است. در این مقیاس شرکت‌های «قشکر» و «قشیر» بیشترین میزان جهش درآمدی را تجربه کردند. درآمد فروش دو شرکت مذکور طی هفت‌ماه امسال به‌‌‌ترتیب 75 و 577میلیارد تومان به ثبت رسید که در مقایسه با هفت‌ماه سال 1402 به‌‌‌ترتیب جهش 186 و 165درصدی را تجربه کرده است.

رشد ملایم سودآوری
از آنجا که مرجع قیمت‌گذاری در شرکت‌های قندوشکر دستوری است، انتظار نمی‌رود بهبود چندانی در حاشیه سود این صنعت رقم بخورد. طی 13سال اخیر حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص این صنعت به‌‌‌ترتیب 16، 13 و 11درصد به ثبت رسیده است. در شهریورماه منتهی به 1403 میانگین متغیرهای سودآوری این صنعت 17درصد به ثبت رسیده که در قیاس با متوسط سالانه 4درصد بهبود یافته است. در مقیاس فصلی نیز بهبود سودآوری شرکت‌های قندوشکر با شیب ملایمی افزایش یافته و میانگین حاشیه سود فصلی این صنعت 13درصد بوده است. در بهار و تابستان امسال حاشیه سود قندوشکری‌‌‌ها به‌‌‌ترتیب 14 و 16درصد به ثبت رسیده که در مقایسه با میانگین فصلی بهبود یک و 3درصدی را تجربه کرده است. پرسودترین شرکت قندوشکری بازار سرمایه در بهار امسال «قلرست» بوده است. این شرکت با ثبت حاشیه سود 40 و 70درصدی طی سال 1402 و بهار امسال سودآورترین شرکت بورسی این صنعت بوده است.
--> اخبار مرتبط ابزار؛ صنعتی در حال توسعه و نیازمند حمایت صنعت ناتراز رشد 83درصدی تسهیلات اعطایی به شرکت دانش‌بنیان در سال1402 معضل دستوری لبنی‌ها بلاتکلیفی صنف و صنعت با سیاست‏‏‌های دولت