چاپ

بازار آریا - اگر می‌خواهید اسلحه بخرید یا می‌خواهید قهوه استحصال شده از مدفوع سنجاب گواتمالایی را تهیه کنید یا حتی اگر قصد خرید یا فروش اعضای بدن را دارید، فقط کافی است کمی در اینترنت جست‌وجو کنید. این روزها ایران به مهد بازارهای عجیب‌وغریب تبدیل شده است. هر جا عرضه و تقاضا وجود داشته باشد، بازار شکل می‌گیرد و در ایران این اصل به شکلی خلاقانه و گاه غیرمتعارف، از بازارهای قانونی با قدمت چندصدساله تا بازارهای غیرقانونی زیرزمینی، نمود یافته است. به خاطر همین است که می‌گویند اینجا از شیر مرغ تا جان آدمیزاد پیدا می‌شود.
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد ؛ تنوع بازارها در ایران نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری اقتصادی جامعه در مواجهه با محدودیت‌ها و نیازهاست. بازار کالا در خُلازیر تهران، جایی که از لوازم خانگی تا قطعات خودرو معامله می‌شود، نمونه‌ای از بازارهای غیررسمی است.
کمی آن‌طرف‌تر بازار گونه‌های جانوری در حال انقراض را در حوالی میدان شوش می‌توانید پیدا کنید. در مناطق مرزی مانند نقطه صفر ایران و پاکستان، بازار سوخت قاچاق رونق دارد، جایی که اختلاف قیمت سوخت بین دو کشور، انگیزه‌ای قوی برای تجارت غیرقانونی ایجاد کرده است.
بازار مشروبات الکلی و مواد مخدر، با وجود ممنوعیت‌های شدید قانونی، به صورت مخفیانه در بسیاری از شهرها فعال است و شبکه‌های زیرزمینی، آن را تغذیه می‌کنند. بازار اسلحه و مهمات نیز، به‌ویژه در برخی نقاط تهران، از دیگر نمونه‌های عجیب است؛ جایی که اقلامی مانند دوربین دید در شب، سرنیزه آمریکایی یا حتی کلاشنیکف با قیمت‌های نجومی معامله می‌شوند.
اما بازارهای عجیب ایران تنها به فعالیت‌های غیرقانونی محدود نمی‌شوند. برخی بازارهای قانونی در ایران چنان منحصربه‌فردند که در بسیاری از کشورها مشابهی ندارند.
به‌ طور مثال کمتر کشوری را می‌توانید پیدا کنید که بازاری برای خرید و فروش شماره کارت ملی داشته باشد. بازار خرید و فروش کلیه که در ایران به دلیل قوانین خاص و نیازهای اقتصادی به صورت رسمی و تحت نظارت فعالیت می‌کند، در دنیا اساساً پیدا نمی‌شود.
این بازار، هرچند قانونی، به دلیل ماهیت حساس و اخلاقی‌اش، در همه کشورها ممنوع یا غیرقابل تصور است. به این فهرست می‌توان بازارهای دیگری را نیز افزود.
برای مثال، بازار فروش حیوانات عجیب و غیرمجاز در برخی شهرهای بزرگ، مانند تهران و اصفهان، قابل توجه است؛ جایی که از خزندگان کمیاب مانند مارهای پیتون تا پرندگان غیربومی مانند طوطی‌های آمازونی به صورت غیرقانونی خرید و فروش می‌شوند.
بازار اجاره کارت‌های بانکی یا حساب‌های کاربری برای تراکنش‌های غیرقانونی، به‌ویژه در حوزه ارزهای دیجیتال یا پولشویی نیز در سال‌های اخیر رشد کرده و به یکی از پدیده‌های زیرزمینی نوظهور تبدیل شده است.
در مناطق مرزی، به‌ویژه در کردستان و سیستان و بلوچستان، بازار تجارت غیررسمی کالاهای ته‌لنجی، مانند لوازم الکترونیکی و پوشاک، که بدون پرداخت عوارض گمرکی وارد می‌شوند، از دیگر نمونه‌های قابل مطالعه است.
همچنین، بازار فروش سؤالات امتحانی یا مدارک جعلی، از جمله مدارک تحصیلی و گواهینامه‌های رانندگی، در برخی شبکه‌های غیررسمی رواج دارد و تقاضای قابل توجهی را به خود جذب کرده است.
این تنوع و گاه عجیب بودن بازارها در ایران نتیجه ترکیبی از عوامل است؛ تاریخ طولانی تجارت و بازرگانی، خلاقیت مردم در مواجهه با محدودیت‌های اقتصادی و قانونی، شکاف‌های نظارتی و نیازهای معیشتی که گاه به روش‌های غیرمتعارف پاسخ داده می‌شوند.
از بازارهای سنتی با قدمت چندصدساله تا بازارهای مدرن و غیرقانونی، ایران صحنه‌ای است که در آن هر چیزی، از اسکناس قدیمی تا اعضای بدن، می‌تواند موضوع معامله باشد. این پویایی، هرچند گاه چالش‌برانگیز، نشان‌دهنده توانایی جامعه ایرانی در سازگاری با شرایط دشوار و خلق راه‌حل‌های بدیع برای نیازهای روزمره است.