بازار آریا - فارس / تحلیلگران می‌گویند افزایش تنش‌های تجاری
آمریکا به‌ویژه با چین، نه‌تنها بازارها را آشفته کرده، بلکه نگرانی‌هایی درباره فرار
سرمایه و تضعیف جایگاه
دلار به‌عنوان
ارز جهانی ایجاد کرده که هزینه‌های سنگینی برای
اقتصاد آمریکا به دنبال خواهد داشت.
« مواظب چیزی که آرزو می‌کنی باش»؛ روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال این را پیام هشدارآمیز بازارها به تلاش‌های جاه‌طلبانه دونالد
ترامپ برای شکل‌دهی دوباره به
تجارت جهانی می‌داند. نوسان در بازار اوراق قرضه
آمریکا و ضعف غیرمنتظره
دلار نشان می‌دهد که آنچه در ابتدا یک درگیری تجاری بود، ممکن است به یک «جنگ سرمایه‌ای» خطرناک‌تر تبدیل شود. این رویارویی می‌تواند جایگاه مالی دیرینه
آمریکا که سال‌ها باعث جذب هزاران میلیارد
دلار سرمایه خارجی به داخل این کشور شده است را تضعیف کرده و هزینه‌های استقراض دولت را افزایش دهد.
خیالات پوچ ترامپاقتصاددان ارشد آمریکایی در GlobalData TS Lombar، استیون بلیتز می‌گوید : «این تصور که می‌توان
تجارت را مختل کرد بدون اینکه جریان
سرمایه آسیب ببیند، خیالی بیش نیست.»
بازار
![]()
عقب‌نشینی ترامپ و نوسانات بازاربازارها در روزهای اخیر کمی آرام گرفته‌اند چراکه ترامپ از موضع حداکثری خود در زمینه تعرفه‌ها عقب‌نشینی کرده است. نوسانات از دوم آوریل و همزمان با اعلام سیاست‌های تجاری پیش‌بینی‌ناپذیر وی شروع شد. کاخ سفید تنها چند ساعت پس از اجرایی شدن تعرفه‌ها بر برخی از بزرگ‌ترین شرکای تجاری آمریکا در 9 آوریل، آن‌ها را به حالت تعلیق درآورد اما سپس تعرفه‌ها علیه چین را به سطحی بی‌سابقه افزایش داد.
سقوط سنگین اوراق و رفتار معکوس دلاریک سقوط شدید در بازار اوراق قرضه رخ داد، به‌طوری که نرخ بازده اوراق 30 ساله بیشترین افزایش هفتگی خود را از سال 1987 تاکنون تجربه کرد، حتی با وجود برگزاری حراج‌های نسبتا موفق این اوراق. این سقوط در حالی اتفاق افتاد که دلار آمریکا هم تضعیف شد؛ موضوعی که در شرایط بحران اقتصادی معمولا برعکس رخ می‌دهد (یعنی دلار باید تقویت شود).
این ترکیب غیرعادی باعث شد برخی تحلیلگران هشدار دهند که ممکن است نشانه‌هایی از فرار سرمایه از آمریکا وجود داشته باشد.بخشی از آشفتگی در بازار، ناشی از آن بود که صندوق‌های پوشش ریسک و سایر سرمایه‌گذاران بزرگ ناچار شدند برخی معاملات خود را که به زیان‌دهی رسیده بود، ببندند.
وزیر خزانه‌داری، اسکات بسنت، گفت که این سقوط بیشتر ناشی از عوامل فنی بوده است؛ به این معنا که راهبردهای مدیریت ریسک سرمایه‌گذاران، نظیر «ارزش در معرض ریسک» (Value-at-Risk) منجر به فروش‌های ناگهانی و یک‌باره شد، زیرا همبستگی میان دارایی‌های مختلف به‌طور غیرمنتظره‌ای تغییر کرده بود. برخی تحلیلگران هشدار داده‌اند که نباید با عجله به نتیجه‌گیری‌های کلی و شتاب‌زده رسید، چرا که سرمایه‌گذاران خارجی سال را با خوش‌بینی افراطی نسبت به چشم‌انداز رشد اقتصادی آمریکا یا آنچه «استثناگرایی آمریکایی» خوانده می‌شود، آغاز کرده بودند اما سیاست تجاری ترامپ که با افزایش احتمالی هزینه‌ها و ایجاد ابهام در نحوه اجرای این سیاست‌ها می‌تواند روند رشد را تضعیف کند، این روایت خوش‌بینانه را از بین برده است.
معاون پیشین فدرال رزرو، ریچارد کلاریدا می‌گوید اگر بازار
سهام هم سقوط می‌کرد، این نوسانات مالی نگران‌کننده‌تر می‌شد. او افزود
دلار در آغاز سال بیش‌ازحد ارزش‌گذاری شده بود و بازده اوراق خزانه‌داری هنوز در میانه بازه دوساله خود قرار دارد. واشنگتن و رویای
دلار قدرتمنداما بسنت بار دیگر بر حمایت دیرینه واشنگتن از یک
دلار قدرتمند تاکید کرد و گفت: «ما همچنان
ارز ذخیره جهانی هستیم.
دلار می‌تواند نوسان داشته باشد، بالا برود یا پایین بیاید.» تغییر رفتار سرمایه‌گذاران جهانیاما برخی دیگر هشدار دادند که ممکن است مشکل بنیادی‌تری در کار باشد. استیون کامین، اقتصاددان سابق فدرال رزرو، می‌گوید: «رفتار سرمایه‌گذاران تغییر کرده. معمولا در زمان بحران به
دلار پناه می‌بردند ولی این بار
دلار فروخته شده. شاید دارند درباره امنیت اوراق خزانه یا جذابیت دارایی‌های دلاری دچار تردید می‌شوند.»مقامات دولت
ترامپ پیش‌تر گفته بودند که مصرف‌کنندگان هزینه تعرفه‌ها را نخواهند داد چون
دلار تقویت می‌شود اما
دلار ضعیف‌تر احتمال اینکه واردکنندگان آمریکایی افزایش قیمت‌ها را به مصرف‌کننده منتقل کنند بیشتر می‌کند. کامین افزود: «به نظر می‌رسد که دولت ترامپ، حتی اگر آگاهانه نباشد، مصمم به تضعیف سلطه
دلار است.» علاوه بر جنگ تجاری، سرمایه‌گذاران بین‌المللی نگران افزایش کسری بودجه در
آمریکا و
اروپا و کاهش
استقلال سیاست پولی فدرال رزرو هستند. برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر روی گسترش فاصله بین نرخ‌های بهره کوتاه‌مدت و بلندمدت تمرکز کرده‌اند چراکه نگران افزایش کسری بودجه، فشار برای کاهش نرخ‌ها و بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران خارجی به بدهی‌های آمریکایی هستند.
کوچ
سرمایه از آمریکالودویک سوبران، اقتصاددان ارشد شرکت
بیمه آلمانی آلیانتس می‌گوید تعرفه‌ها فقط نوک کوه یخ‌اند. اگر
دلار 30 درصد تضعیف شود، بازده سرمایه‌گذاری شما در
آمریکا چقدر خواهد بود؟ همه دارند حساب‌وکتاب می‌کنند.
لری فینک، مدیرعامل بلک‌راک هم معتقد است که
آمریکا ممکن است پس از سال‌ها جذب بیش‌ازحد سرمایه، اکنون با رقابت سخت‌تری مواجه شود. او
اروپا را مقصد احتمالی مناسب‌تری برای سرمایه‌گذاری دانست. اینگو ماینرت از مدیران شرکت مدیریت دارایی آلیانتس می‌گوید در ماه گذشته به‌تدریج سرمایه‌ها را از
آمریکا به
اروپا منتقل کرده‌اند. برخی مشتریان در حال بررسی کاهش چشمگیر سهم
آمریکا از سبد سرمایه‌گذاری‌هایشان هستند. وی گفت این روند ممکن است 6 تا 12 ماه طول بکشد.
پیامدهای خاموش کاهش تقاضای خارجیحتی اگر بازارها آرام بمانند، کاهش تدریجی تقاضای خارجی برای دارایی‌های آمریکایی می‌تواند پیامدهای جدی برای خانوارها و شرکت‌ها داشته باشد. تقاضای خارجی برای اوراق خزانه‌داری،
قیمت دارایی‌ها را بالا برده و نرخ بهره‌ها، مثل وام
مسکن 30 ساله، را پایین نگه داشته است. حدود 30 درصد از 29 تریلیون
دلار بدهی خزانه‌داری که در اختیار عموم است، در اختیار خارجی‌هاست، اگرچه این سهم از زمان بحران مالی 2008 روند نزولی داشته است. در گذشته، اوراق خزانه به‌عنوان پوششی در برابر ریسک‌های بازار
سهام عمل می‌کردند (یعنی با افت سهام،
قیمت اوراق بالا می‌رفت). اگر این خاصیت از بین برود، انگیزه نگهداری این اوراق هم کاهش می‌یابد. در جهانی که
آمریکا شریک قابل‌اعتمادی به نظر نمی‌رسد، منطقی است که سرمایه‌گذاران خارجی دارایی‌های خود را به‌سوی فرانک سوئیس، طلا، ین
ژاپن یا
یورو سوق دهند.
بر اساس آمار وزارت دارایی ژاپن، سرمایه‌گذاران ژاپنی در هفته منتهی به 4 آوریل، 17.5 میلیارد
دلار اوراق بلندمدت آمریکایی فروختند که بزرگ‌ترین فروش اوراق از پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری نوامبر گذشته به شمار می‌رود. نوسانات بازار اوراق و افزایش بازده لزوما به معنای فروش خارجی‌ها نیست، بلکه ممکن است نشان‌دهنده این باشد که ورود
سرمایه هم‌گام با افزایش کسری تجاری پیش نمی‌رود.
اریک روزنگرن، رئیس سابق فدرال رزرو بوستون، گفت: «هرچه این روند بیشتر ادامه پیدا کند، احتمال اینکه نقش
دلار به‌عنوان
ارز ذخیره جهانی تضعیف شود بیشتر می‌شود. و این ممکن است برایمان بسیار پرهزینه باشد.»