چاپ

بازار آریا - ناترازی برق در ایران به‌‌‌دلیل قیمت‌‌‌گذاری غیرواقعی، کاهش سرمایه‌‌‌گذاری، و فرسودگی زیرساخت‌‌‌ها به یک بحران ساختاری تبدیل شده است. زمانی که قیمت برق به صورت دستوری و بسیار پایین‌‌‌تر از ارزش واقعی آن تعیین می‌شود، چند پیامد اساسی به دنبال دارد. نخست، مصرف بی‌‌‌رویه و غیرمنطقی برق است؛ چرا که وقتی کالایی یا خدمتی ارزان باشد، انگیزه‌‌‌ای برای مصرف بهینه آن وجود ندارد و در نتیجه، سرانه مصرف برق غیرصنعتی در کشور به شکل چشمگیری افزایش می‌‌‌یابد. پیامد دوم این سیاست، کاهش سرمایه‌‌‌گذاری در صنعت برق است.
علی پژوهان، مدیرعامل شرکت مانا انرژی پاک در این باره می‌گوید: بدیهی است که وقتی تولید برق سودآور نباشد، سرمایه‌‌‌گذاران تمایلی به ورود به این حوزه نخواهند داشت و توسعه زیرساخت‌‌‌های تولید برق با کندی مواجه می‌شود. این در حالی است که مصرف برق در کشور سالانه بین 4هزار تا 5هزار مگاوات رشد دارد و اگر سرمایه‌‌‌گذاری متناسب با این رشد انجام نشود، ناترازی برق تشدید خواهد شد.
وی افزود: این ناترازی، هزینه‌‌‌های اضافی را به صنایع تحمیل می‌کند؛ چرا که به جای واقعی‌‌‌سازی قیمت برق و برنامه‌‌‌ریزی برای رشد بهینه صنایع، برق ارزان به صنایعی اختصاص می‌‌‌یابد که مصرف بالایی دارند و در نهایت، ناچار به قطع برق صنایع در برخی فصول سال می‌‌‌شویم که این امر تولید را مختل می‌کند و کشور را وارد چرخه‌‌‌ای باطل می‌‌‌سازد که تبعات آن سال‌ها باقی می‌‌‌ماند.
به گفته پژوهان، نیروگاه‌‌‌های حرارتی به‌‌‌دلیل فروش برق با قیمت پایین، امکان نوسازی تجهیزات را ندارند و دریافت سوخت رایگان نیز انگیزه‌‌‌ای برای بهینه‌‌‌سازی و افزایش راندمان باقی نگذاشته است. حال آنکه در سطح جهانی، سرمایه‌‌‌گذاری در صنایع مختلف معمولا با مشارکت سرمایه‌‌‌گذاران و بانک‌ها انجام می‌شود. اما در ایران، به دلیل غیراقتصادی بودن تولید برق، بانک‌ها و موسسات مالی تمایلی به تامین مالی این بخش ندارند و این موضوع، مشکل سرمایه‌‌‌گذاری را دوچندان کرده است.
البته در سال‌های اخیر، توجه بیشتر به توسعه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر، به ویژه انرژی خورشیدی، معطوف شده است. با این حال، چالش‌‌‌های متعددی در این مسیر وجود دارد که مهم‌‌‌ترین آنها تامین منابع مالی است. بانک‌ها و صندوق توسعه ملی باید بخشی از سرمایه‌‌‌گذاری را تامین کنند، اما به دلیل بدحسابی دولت در پرداخت تعهدات به تولیدکنندگان برق، سرمایه‌‌‌گذاران در بازپرداخت وام‌‌‌ها دچار مشکل شده‌‌‌اند و در نتیجه بانک‌ها نیز سخت‌‌‌گیری بیشتری در اعطای تسهیلات اعمال می‌کنند.
شرکت تامین انرژی مانا با هدف سرمایه‌‌‌گذاری در نیروگاه‌‌‌های خورشیدی تاسیس شده و نیروگاه 140مگاواتی محلات را به‌‌‌عنوان بزرگ‌ترین پروژه فعال کشور احداث می‌کند؛ تاکنون 90 مگاوات آن به شبکه وصل شده و چند پروژه دیگر با مجموع ظرفیت بیش از 650 مگاوات نیز در دست اجراست.