بازار آریا - بنجامین آر یانگ* ترجمه: محمدحسین باقی «الکساندر دوگین»، فیلسوف ملی‌گرای روس، ژوئن گذشته مقاله‌ای نوشت و از هموطنانش خواست تا ایدئولوژی «جوچه» کرهشمالی را بپذیرند. «جوچه» که اغلب به‌عنوان «خودکفایی» ترجمه می‌شود، به‌طور دقیق‌تر به‌عنوان «تقویت خود» ادراک می‌شود. دوگین نوشت: «ما به همان ایدئولوژی، یعنی جوچه روسی، حاکمیت سوژه روسی نیاز داریم. کرهشمالی چیز زیبایی است. جالب اینجاست که کلمه کره‌ای «جوچه» یک اصطلاح عمیقا فلسفی است و به معنای «سوژه» یا حتی در تعبیر هایدگری «دازاین» است. این مفهوم همه چیزهای دیگر را در خود جای داده است: استقلال، آزادی و حاکمیت مدنی.»
نزدیکی دوگین به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور
روسیه جای بحث دارد. با این حال، این تحسین عمیق از کرهشمالی که توسط روشنفکر برجسته مسکو ابراز می‌شود، گویای جهت‌گیری سیاست
روسیه است. برخی از کارشناسان و ناظران غربی معتقدند که کرهشمالی و
روسیه وارد یک همکاری کوتاه‌مدت در راستای منافع متقابل شده‌اند که به‌وضوح در اعزام نیروهای کرهشمالی به اوکراین از سوی «کیم جونگ اون» تجلی یافته است. اما اظهارات دوگین نشان می‌دهد که
روسیه پوتین و کرهشمالی کیم بیشتر به هم نزدیک شده‌اند و همکاری آنها در جنگ اوکراین آغاز یک رابطه بسیار پایدارتر است.
همان‌طور که دوگین توضیح می‌دهد، مسکو و پیونگ‌یانگ همچنان با قرابت‌های ایدئولوژیک قابل‌توجهی به هم وابسته هستند. از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، غرب‌ستیزی جایگزین مارکسیسم-لنینیسم به‌عنوان ساختار ایدئولوژیک اساسی این اتحاد شده است. هر دو کشور خود را درگیر یک نزاع «معنوی» با غرب می‌دانند که نفوذ آن در صحنه جهانی، تهدیدی برای تخریب بنیان‌های اجتماعی و اخلاقی جوامع محافظه‌کار آنهاست. به همین دلیل، آنها درگیری در اوکراین را یک «جنگ مقدس» می‌دانند. هر دو رژیم، نظم بین‌المللی به رهبری غرب را ذاتا استثمارگرانه و سرکوبگرانه می‌دانند. آنها خود را محافظ ارزش‌های سنتی در برابر انحطاط مادی و فساد اخلاقی غرب می‌دانند.
پوتین و کیم هر دو به سازمان‌ها و موسسات غیردولتی غربی در نزدیکی یا در قلمرو خود عمیقا مشکوک هستند و آنها را ابزاری برای براندازی خارجی می‌دانند. دولت کرهشمالی با اعمال یکی از شدیدترین و طولانی‌ترین تعطیلی‌های مرزی در جهان، از «پارانویا» درخصوص شیوع کووید بهره‌برداری کرد و تقریبا تمام دیپلمات‌های غربی، سازمان‌های امدادگر بشردوستانه و گردشگران را اخراج کرد. در روسیه، پوتین اخیرا فهرست نهادهای «نامطلوب» را گسترش داد تا شامل همه سازمان‌های خارجی تحت حمایت دولت شود و شهروندان روسی را از همکاری با هر یک از آنها منع کرد.
هم مسکو و هم پیونگ‌یانگ خود را در خط مقدم یک مبارزه جدید ضد امپریالیستی می‌بینند. علاوه بر اینکه سیاست خارجی ایالات‌متحده را ذاتا امپریالیستی می‌دانند، هر دو گسترش نیروهای ناتو به سمت شرق و چندجانبه‌گرایی به رهبری ایالات‌متحده را مورد انتقاد قرار می‌دهند. مسکو و پیونگ‌یانگ با محکوم کردن دولت‌های غربی به‌عنوان «استعمارگران نو» ادعا می‌کنند که به دیدگاه جهان درحال‌توسعه بها می‌دهند و صدای آنها هستند. با این حال، با توجه به نقض حاکمیت اوکراین توسط روسیه، این لفاظی‌های ضد امپریالیستی به‌طور فزاینده‌ای برای بسیاری در «جنوب جهانی» پوچ و توخالی به نظر می‌رسد.
شکل بسیار سرکوبگرانه استبداد پوتین به‌تدریج شبیه تمامیت‌خواهی کرهشمالی می‌شود.سانسور کرملین، توانایی شهروندان
روسیه را برای دسترسی به رسانه‌های خبری خارجی محدود می‌کند؛ حبس طولانی‌مدت و مرگ مخالفان سیاسی، مخالفت را تقریبا غیرقابل‌تصور می‌کند. «کیش شخصیت» پیرامون پوتین در حال رشد است، اگرچه هنوز به سطح پرستش پیونگ‌یانگ نرسیده است.
روسیه نیز در حال سقوط به سمت شست‌وشوی مغزی به سبک کرهشمالی است. در سال2022، یک سازمان جوانان طرفدار کرملین به نام «جنبش اول»، دو ماه پس از حمله تمام‌عیار
روسیه به اوکراین تاسیس شد.
این گروه که از «پیشگامان جوان» دوران شوروی الگوبرداری شده است، یک ایدئولوژی ملی‌گرایانه سرسختانه را ترویج می‌دهد و متعهد می‌شود که «به اکثریت مطلق دانش‌آموزان و دانشجویان دانشگاه‌ها دسترسی پیدا کند و به میلیون‌ها کودک کمک کند تا هدفی در زندگی پیدا کنند.» همین سازمان، یک سفر تبادل «بینا فرهنگی» را برای 250جوان روس در تابستان2024 به کرهشمالی تسهیل کرد. مدرسه‌ای در خاباروفسک، در شرق دور روسیه، اخیرا یک باشگاه مطالعاتی درباره «جوچه» راه‌اندازی کرده است که میزبان بحث‌های دانش‌آموزان درباره
تبلیغات کرهشمالی است.
اعزام نیروهای پیونگ‌یانگ برای جنگ در کنار سربازان روسی، چند دهه پیش غیرقابل‌تصور بود. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، دولت کرهشمالی کرملین را به‌عنوان سنگر خائنان به آرمان سوسیالیستی محکوم کرد. برای پیونگ‌یانگ، پایان کمونیسم شوروی به معنای قطع یارانه‌ها و کمک‌های
اقتصادی بود. درعین‌حال، پایان چتر هسته‌ای مسکو، رهبران کرهشمالی را به سمت تسریع توسعه سلاح‌های هسته‌ای خود سوق داد. مردم کرهشمالی از اواسط تا اواخر دهه1990 دچار قحطی گسترده شدند؛ زیرا رژیم منابع مالی ناچیز خود را به برنامه هسته‌ای اختصاص داد. کرهشمالی در زمانی که
اقتصاد «پادشاهی میانه»، با پذیرش اصلاحات بازار، به سرعت در حال رشد بود، مجبور شد برای کمک‌های
اقتصادی بیشتر و توسعه تضمین‌های امنیتی به
چین روی آورد.
اگرچه پکن به حامی اصلی اقتصادی‌اش تبدیل شد، اما پیونگ‌یانگ هرگز احساس نزدیکی شدیدی به حزب کمونیست
چین نکرد و اختلافات ارضی دیرینه در اطراف «کوه بائکدو»، منطقه‌ای با اهمیت عمیق برای فرهنگ کره و اسطوره‌شناسی کرهشمالی، مانع از اعتماد کامل رهبران کرهشمالی به
چین شده است. کیم در اظهارات داخلی اخیر خود به مقامات حزب، ظاهرا از
چین به‌عنوان «دشمن دیرینه» یاد کرده است. از سوی دیگر،
چین پسا مائوئیست به دولت سرکش مسلح به سلاح هسته‌ای در مرز خود بی‌اعتماد بود. درحالی‌که رهبری
چین به دنبال به رسمیت شناخته شدن بیشتر بین‌المللی به‌عنوان یک بازیگر مسوول بود، خصومت کرهشمالی با اصلاحات و خصومت با ایالات‌متحده و متحدانش مانعی بر سر این آرمان‌ها بود. بنابراین، روابط احیاشده کیم با پوتین، بازگشت کرهشمالی به مدار سیاسی مورد نظر
روسیه را نشان می‌دهد.
نظم بین‌المللی در حال ظهور نه منافع مسکو و نه پیونگ‌یانگ را برآورده کرده و نه پیش برده است. ظهور چین،
روسیه را به جایگاه «شریک کوچک‌تر» سوق داده است؛ تنزلی از جایگاه برتر بلامنازع آن در بلوک ضد غربی دوران جنگ سرد. زیر این به‌اصطلاح «مشارکت بدون محدودیت» بین مسکو و پکن، بی‌اعتمادی و حسادت قابل‌توجهی نهفته است. در اواخر دهه1960، این دو درگیر یک جنگ مرزی بودند و یکدیگر را به نابودی هسته‌ای تهدید می‌کردند.
روسیه و کرهشمالی به دنبال ساختن جهانی چندقطبی هستند که تحت سلطه غرب یا
چین نباشد. اجلاس ژوئن2024 بین پوتین-کیم و توافق «مشارکت جامع استراتژیکِ» حاصل از آن، لحظه‌ای سرنوشت‌ساز را رقم زد: کرهشمالی صراحتا به سمت مسکو تغییر جهت داد و از وابستگی
اقتصادی پسا جنگ سرد خود به
چین فاصله گرفت؛ درحالی‌که همکاری با کرهشمالی، گسست قاطع
روسیه از نظام بین‌المللی «مبتنی بر قوانین» غربی را رقم زد. بنابراین، دوستی احیاشده بین پوتین - کیم صرفا یک مشارکت استراتژیک کوتاه‌مدت نیست، بلکه آغاز یک اتحاد بلندمدت است که پس از پایان جنگ اوکراین نیز دوام خواهد داشت. اکنون سرنوشت ژئوپلیتیک این دو کشور در یک جهت قرار خواهد گرفت.
* تحلیلگر موسسه رند