چاپ

بازار آریا - دنیای‌اقتصاد : روند چهار ساله اخذ مالیات از خودروهای گران‌قیمت و لوکس بیانگر این موضوع است که هرچه تعداد خودروهای مشمول مالیات و مبالغ تعیین‌‌‌شده با رشد همراه شده، اما میزان تمکین مؤدیان و پرداخت واقعی مالیات با کاهش محسوسی مواجه بوده است.
بررسی داده‌‌‌های مربوط به اخذ مالیات از خودروهای گران‌قیمت مربوط به سال‌های 1400 تا 1403 که روز گذشته توسط خبرگزاری تسنیم منتشر شد نشان می‌دهد که در این سال‌ها تعداد خودروهای مشمول مالیات افزایشی بوده، این در شرایطی است که مالیات‌دهندگان از مسیرهای مختلف نسبت به پرداخت مالیات تمکین نکردند. بر اساس این آمار، تعداد خودروهای مشمول مالیات از 177‌هزار و 60 دستگاه در سال 1400 به 197‌هزار دستگاه در سال 1403 رسیده است. این افزایش 11 درصدی نه‌‌‌تنها از رشد ارزش خودروها حکایت دارد، بلکه بیانگر اثرگذاری سیاست‌‌‌های جدید سازمان امور مالیاتی در شناسایی دارایی‌‌‌های مشمول نیز هست.
در همین بازه، مبلغ کل مالیات تعیین‌‌‌شده از حدود 1.9 همت در سال 1400 به بیش از 3.3 همت در سال 1403 افزایش یافته است. با این حال، میزان مالیات پرداخت‌‌‌شده در سال 1403 نه‌‌‌تنها رشد نکرده بلکه نسبت به سال‌های قبل کاهش یافته و به حدود 493 میلیارد تومان رسیده که نسبت به مبلغ تعیین‌‌‌شده، تنها 37‌درصد را شامل می‌شود. این در حالی است که در سال 1400 میزان وصولی حدود ‌هزار و 563 میلیارد بوده است. بنابراین در سال 1403 حدود 15‌درصد از مبلغ تعیین‌شده محقق شده است. کارشناسان معتقدند که دلایل متعددی همچون نبود ابزارهای قهری موثر و تاخیر در اطلاع‌‌‌رسانی در کاهش تمایل به پرداخت موثر باشد. نسبت پایین اعتراضات ثبت‌‌‌شده نیز نشان می‌دهد که یا فرآیند تعیین مالیات شفاف‌‌‌تر شده، یا اعتماد عمومی نسبت به نتیجه پیگیری‌‌‌های اعتراضی کاهش یافته است.
به‌طوری‌که در سال 1400 تعداد اعتراض به مالیات خودروهای لوکس 16‌هزار و 103 نفر بوده حال آنکه در سال 1403 این تعداد به 9‌هزار و 726 نفر رسیده است.
در مجموع طی چهار سال اخیر، بیش از 760‌هزار خودرو به عنوان دارایی گران‌قیمت مشمول مالیات شناخته شده‌‌‌اند. از این میان، تنها 396‌هزار مورد پرداختی ثبت شده و مجموعا حدود 5.3 همت مالیات به خزانه دولت واریز شده است. به این ترتیب اگرچه گام‌‌‌های مهمی در راستای شفاف‌‌‌سازی و شناسایی دارایی‌‌‌های مشمول مالیات برداشته شده است، اما کاهش نرخ وصول نشان‌‌‌دهنده‌‌ چالشی جدی در کارآمدی نظام مالیاتی است. به‌‌‌نظر می‌رسد سیاستگذاران باید علاوه‌‌‌بر اصلاح قوانین و تعیین نرخ‌ها، به تقویت زیرساخت‌‌‌های اجرایی و ابزارهای تشویقی و تنبیهی در این حوزه توجه جدی‌‌‌تری نشان دهند تا سهم این منبع مالی در تامین بودجه عمومی کشور افزایش یابد.
بر این اساس رقم مورد نظر برای خودروهای مشمول مالیات بر خودروهای گران‌قیمت در بودجه سالانه ایران طی سال‌های مختلف به شرح زیر بوده است: در سال 1400، این رقم یک میلیارد تومان در نظر گرفته شد و مالیات به‌‌‌صورت پلکانی برای خودروهای با ارزش بالاتر از این مبلغ اعمال شد (1 تا 4‌درصد بسته به ارزش خودرو). در سال 1401: خودروهای با ارزش بیش از یک میلیارد تومان مشمول مالیات بودند، با نرخ ثابت یک‌درصد برای مبلغ مازاد. بر این اساس در سال 1402، آستانه ارزش خودرو به 3 میلیارد تومان افزایش یافت و مالیات 1‌درصد برای مبلغ مازاد بر این رقم تعیین شد. در سال گذشته نیز آستانه به 3 میلیارد و 500 میلیون تومان رسید، با نرخ مالیات 1‌درصد برای مبلغ مازاد.
اما امسال طبق لایحه بودجه، آستانه ارزش خودرو به 5 میلیارد تومان افزایش یافته و مالیات 1‌درصد برای مبلغ مازاد بر این مقدار اعمال می‌شود.
این ارقام نشان‌‌‌دهنده روند افزایشی آستانه ارزش خودروهای مشمول مالیات است که با توجه به تورم تنظیم شده است.