بازار آریا - بازار داخلی
بازار
سرمایه در سایه ابهامات
بازار
سرمایه در سال 1404 با شعار «سال سرمایه‌گذاری» و امید به تحولات مثبت آغاز شد، اما همچنان درگیر مشکلات عمیق و ریشه‌‌‌ای است که نیازمند اقدامات جدی و عملی است. اولین روز کاری سال با فضایی نسبتا مثبت همراه بود؛ آرامش نسبی سیاسی، عدم‌وقوع اتفاقات منفی در طول تعطیلات و زمزمه‌‌‌های مذاکرات بین‌المللی باعث شدند بازار به سمت خوش‌بینی حرکت کند. انتخاب سال 1404 بهعنوان سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» و انتظارات مثبت از انتخاب وزیر جدید اقتصاد، همراه با اخبار مثبت تسعیر
ارز بانک‌ها و گزارش‌‌‌های مالی خوب شرکت‌ها، انگیزه‌‌‌ای برای حرکت مثبت ایجاد کردند. با این حال، این مثبت‌‌‌ها هنوز در محدوده «اثر اولیه» و «هیجان آغازین» قرار گرفت. تجربه نشان داده است که شعارهای سال‌های گذشته لزوما به اجرایی شدن نرسیده‌‌‌اند و اثر واقعی این اقدامات تنها در صورتی مشخص خواهد شد که دولت اقدامات عملی و دقیقی انجام دهد.
در ادامه اولین هفته معاملاتی سال‌جاری، فضای بازار دوباره سرد شد. فضای بی‌رمق بازار نشان‌‌‌دهنده عدم‌اطمینان عمیق سرمایه‌گذاران بود. بازار هنوز به اخبار و تحولات فعلی اعتماد کافی ندارد و تردیدها همچنان بر فضای عمومی حاکم است. یکی از دغدغه‌‌‌های اصلی، عدم‌بازگشت جریان
پول به بازار است و بدون جذب
پول جدید، بازار نمی‌تواند حرکت بلندمدت و پایداری داشته باشد. برخی معتقدند که این وضعیت به‌‌‌تدریج و پله‌‌‌پله بهبود خواهد یافت، این در حالی است که برخی دیگر از کارشناسان بر این باورند که بازار نیازمند شوک مثبت است. این شوک می‌تواند به‌‌‌صورت اخبار مهم سیاسی یا
اقتصادی باشد که انگیزه‌‌‌ای قوی برای جذب
پول به بازار ایجاد کند. از دیگرسو نرخ سود بالا و اختلاف شدید نرخ
دلار نیما و آزاد، فشارهای سنگینی بر بازار وارد کرده‌‌‌اند.
این اختلاف نرخ، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات نظام بانکی و شرکت‌هاست که نه‌‌‌تنها به سود آوری شرکت ها منجر نمی شود، بلکه باعث تضعیف بازار
سرمایه شده است. علاوه بر این،
رکود عمیق در سایر بازارها (به‌‌‌جز ارز،
سکه و طلا) نشان‌‌‌دهنده این است که مشکلات
اقتصادی به‌‌‌صورت سیستمیک است و کل
اقتصاد کشور را تحت‌تاثیر قرار داده است. فعالان بازار بر این عقیده‌‌‌اند که برای بهبود وضعیت عمومی بازار، اقداماتی مانند کاهش ریسک سیاسی، اصلاح نرخ‌ها و ایجاد محیطی امن برای سرمایه‌گذاری لازم و ضروری به نظر میرسد. بدون این اقدامات، امیدها تنها به‌‌‌صورت شعار باقی خواهند ماند و تحقق آنها دورتر خواهد شد. بازار
سرمایه در حال حاضر در معرض تاثیرات مستقیم تصمیمات سیاسی و
اقتصادی است و بدون اقدامات عملی، امکان حرکت به سمت رونق و ثبات بسیار دشوار به نظر میرسد. این در حالی است که افزایش سایه جنگ و ابهامات سیاسی وضعیت سرمایه‌گذاری در
ایران را بیش از پیش پیچیده کرده است.
بازار خارجی
تکلیف تعرفهها مشخص شد
شاخص
دلار روز پنج‌شنبه شاهد بزرگ‌ترین افت روزانه خود از نوامبر 2022 بود. در نهایت، شاخص‌‌‌های
سهام آمریکا (S&P 500 با افت 4.9درصد) بیش از بازارهای اروپایی (یورواستاکس با افت 3.6درصد) سقوط کردند. در ایالات‌متحده، فروپاشی زنجیره‌‌‌های تامین جهانی باعث شد تا خرده‌‌‌فروشان بزرگ ضربه سختی بخورند؛ چرا که فعالیت‌‌‌های آنها در کشورهایی مانند ویتنام، کامبوج و سریلانکا با بهای تمام‌شده بیشتری همراه شده است. همچنین، تامین‌‌‌کنندگان سخت‌‌‌افزارهای فناوری به دلایل مشابه، آسیب زیادی دیدند.
در بازارهای فارکس، برندگان اصلی، فرانک سوئیس، ین
ژاپن و
یورو بوده‌‌‌اند. دو
ارز اول بهعنوان پناهگاه‌‌‌های امن جایگزین
دلار شناخته می‌‌‌شوند، در حالی که نقدشوندگی
یورو در حال حاضر مزیت بزرگی برای آن محسوب می‌شود. نقدشونده‌‌‌ترین
ارز گروه 10 پس از دلار،
یورو است. طبق داده‌‌‌های نظرسنجی BIS در سال 2022، نقدشوندگی روزانه
یورو حدود یک‌‌‌سوم
دلار و نقدشوندگی ین حدود یک‌‌‌پنجم
دلار است. تنها ارزهای گروه 10 که در برابر
دلار ضعیف‌‌‌تر شده‌‌‌اند،
دلار استرالیا و
دلار نیوزیلند هستند. پیش‌بینی‌‌‌های رشد جهانی کاهش یافته و
چین نیز در مرکز جنگ تجاری قرار دارد؛ این موضوع عامل تضعیف ارزهای مذکور در برابر
دلار است. سازمان
تجارت جهانی ریسک کاهش یک‌درصد حجم
تجارت جهانی در سال‌جاری را مطرح کرده است. این موضوع، ضربه بزرگی به ارزهای بازارهای نوظهور وارد می‌کند. ممکن است تشدید جنگ تجاری الگوهای فعلی را ادامه‌‌‌دار کند. در تئوری، این تعرفهها قرار بود به نفع
دلار تمام شوند و نرخ‌های بهره بالا در آمریکا، پوشش ریسک را پرهزینه کرده بود. اکنون به نظر میرسد که شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران برای افزایش نسبت پوشش ریسک ارزی خود در برابر دلار، در تقلا هستند.
