بازار آریا - دنیای
اقتصاد : سفرهای نوروز 1404 براساس شاخص «میزان تردد
خودرو در جادهها»، 18درصد نسبت به عید 1403 افزایش یافت. اما این رشد یک «نقطه‌کور» دارد و آن، «کیفیت سفرها» است که با مشاهدات در مقاصد نوروزی، افت این شاخص محرز است. «سرگردانی در جادهها» و «دوقطبی شدن تفریح» از جمله اتفاقات معنادار عید بود.
با پایان یافتن تعطیلات عید و سفرهای نوروزی، نهادهای مختلف آمار مرتبط با ترددهای مسافران، اقامت و... را اعلام می‌کنند. نمونه آنها گفته‌‌‌های رئیس پلیس راهور فراجاست که از ثبت بیش از 505 میلیون تردد در جاده‌‌‌های کشور از 25 اسفند 1403 تا 13 فروردین 1404 خبر داد. این عدد نسبت به سال قبل که 426میلیون تردد را شاهد بودیم، رشد 18درصدی را نشان می‌دهد.
در مقابل اقامت‌‌‌ها در نوروز امسال 54میلیون و 700هزار نفر بود که در مقایسه با تعطیلات سال نو 1403 که 63میلیون و 600هزار نفر اقامت ثبت شد، حکایت از کاهش 14درصدی دارد. مقایسه این دو عدد نشان می‌دهد بخشی از سفرهای نوروزی یک روزه، به مقاصد نزدیک و بدون اقامت بوده تا هزینهها را کاهش دهند. کاهش هزینهها تنها در سفرهای یک روزه خود را نشان نداده است. از 54میلیون و 700هزار نفر اقامتی که در سفرهای عید داشتیم، 8میلیون و 970هزار نفر در مراکز رسمی(هتل، هتل آپارتمان، مهمان‌پذیر و بوم‌‌‌گردی) ساکن بودند و بقیه آنها یا شامل
خانه اقوام و آشنایان یا به مراکز غیررسمی مانند چادرخوابی و... مربوط می‌شد. به عنوان مثال در تعطیلات سال نو شاهد رشد 15درصدی اقامت در طرح اسکان فرهنگیان بودیم. استانهای فارس، بوشهر و خراسان رضوی یعنی سه استانی که در فهرست 10 استان برتر گردشگرپذیر در نوروز بودند بیشترین اسکان را در همین طرح به خود اختصاص دادند.
سردرگمی در جادهها
بخش وسیعی از اطلاعاتی که سامانه «141» در نوروز 1404 درباره وضعیت «جاده‌‌‌های شمال» در اختیار مسافران قرار داد، «در لحظه ورود گردشگران به جاده»، توسط پلیس و تیم‌‌‌های عملیات جادهای «نقض» شد. نحوه مدیریت «تردد
خودرو در جاده‌‌‌های شمال» در نوروز امسال نشان داد، برخلاف ادعای مرکز مدیریت راه‌‌‌های کشور که «شناسایی سریع وقایع جادهای» را به عنوان فعالیت اساسی این مرکز معرفی کرده، اطلاعات تاریخ مصرف گذشته از وضعیت جاده‌‌‌های شمال را به مسافران مخابره می‌کند. سامانه 141 یا همان سامانه «مرکز مدیریت راه‌‌‌های کشور» بیش از 3 سال است که به «مرجع مسافران جاده‌‌‌های شمال برای دریافت اطلاعات از وضعیت جوی یا انسداد جادهای» تبدیل شده است. این سامانه که با همان عدد سه‌رقمی هم از طریق
اینترنت و هم با
تلفن همراه قابل دسترسی و اتصال است، به صورت «تصاویر با تاخیر حدود 10دقیقه‌‌‌ای دریافتی از دوربین‌‌‌های جادهای»، وضعیت جادهها را به مسافران نمایش می‌دهد. همچنین اپراتورهای «141» نیز هنگام تماس تلفنی مسافران، دو پرسش فراگیر آنها را جواب می‌دهند: «آیا ترافیک خودرویی در جاده وجود دارد؟» و «آیا جاده مسدود یا یک‌طرفه است؟» این دو مدل اطلاع‌‌‌رسانی سامانه 141 که برحسب مراجعه افراد به آن صورت می‌گیرد، طی سال‌های اخیر باعث شد در مقاطعی از سال که «سفر به شمال» شدت می‌گیرد یا در مقاطعی مثل زمستان که احتمال بروز حوادث در جادهها وجود دارد، «رجوع مردم به 141» به شکل تصاعدی افزایش پیدا کند. مرکز مدیریت راه‌‌‌های کشور وظیفه دارد بر اساس «امکاناتی که برای آن فراهم شده است»، اطلاعات درست، دست‌‌‌اول، شفاف و البته لحظه‌‌‌ای از اوضاع همه شریان‌‌‌های اصلی برون‌‌‌شهری را به عموم مردم مخابره کند. با این حال در نوروز امسال، «عدم‌هماهنگی آشکار» بین سامانه 141 و پلیس جادهای در محورهای شمالی کشور وجود داشت. در روزهای متعددی از تعطیلات نوروز به‌رغم آنکه سامانه 141 در تماس مسافرانی که قصد سفر به شمال را داشتند، «وضعیت جاده را عادی و فاقد انسداد» گزارش کرده، مسافران به محض رسیدن به ورودی جاده -چه از سمت شمال به تهران و چه برعکس- متوجه «انسداد جاده» شده‌‌‌اند. مسافران بعد از آنکه با «تضاد اطلاعات 141 و واقعیت جاده» روبه‌رو می‌‌‌شوند، از تیم عملیات مستقر، علت این ناهماهنگی را پرسش می‌کنند و مطلع می‌‌‌شوند، کارشناسان سامانه 141 از «تصمیمات لحظه‌‌‌ای یا محلی که سر جاده یا میانه محورهای شمالی توسط پلیس اتخاذ و اعمال می‌شود»، بی‌‌‌اطلاع هستند یا دیر مطلع می‌‌‌شوند.
کاهش خدمات با توریسم بیش از ظرفیت
دومین چالش در تعطیلات سال نو در مقاصد گردشگرپذیر عدم تعادل خدمات و مسافر ورودی بود. در برخی مناطق شاهد گردشگری انبوه و بیش از ظرفیت بودیم. همین مورد سبب شد صاحبان اقامتگاه‌‌‌ها و سایر اماکن اقامتی، در ارائه خدمات به گردشگران کاستی‌هایی داشته باشند و باعث نارضایتی توریست‌ها شوند. علاوه بر پایین آمدن سطح خدمات، مشکل زباله هم در این مناطق وجود داشت که تصاویر و فیلم‌های متعددی از آن در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.
چادرخوابی انبوه در حاشیه دریاچه‌ها و دریا
سومین مساله در تعطیلات سال نو به چادرخوابی در سطح انبوه بر می‌گشت که مشکلاتی را برای سایر گردشگران به‌ویژه در استانهای جنوبی ایجاد کرد. در شهرهایی مانند بوشهر برخی گردشگران امکان دسترسی به دریا برایشان محدود شد، در مواردی در بوشهر گردشگران قصد داشتند چادر برپا کنند، اما حتی فضا برای نصب چادر هم برایشان وجود نداشت. در استان خوزستان و در حاشیه دریاچه شهیون نیز حجم انبوه چادرها به همراه سروصدای شبانه، نارضایتی را میان گروهی از توریست‌ها به وجود آورد.
قطع درختان برای افروختن آتش
تعرض به محیط‌زیست چهارمین موردی بود که در نوروز 1404 شاهد بودیم. به عنوان مثال گردشگرانی که به سمت دریاچه شهیون برای دیدن طلوع آفتاب رفته بودند با حجم انبوه زباله روی این دریاچه مواجه شدند. یا در روز طبیعت و سیزده به در، برخی توریست‌های ناآگاه اقدام به قطع درختان جنگلی برای تهیه آتش کردند. آفرودسواری، چادرزنی به تعداد بالا در مناطق طبیعی، ایجاد سرو صدای زیاد که باعث اختلال در زندگی جانوران شد از دیگر مواردی بود که در تعطیلات سال نو شاهد آن بودیم.
دو قطبی شدن سفر
پنجمین موردی که در نوروز 1404 شاهد آن بودیم سفرهای دوقطبی بود. در حالی که برخی توریست‌ها توانستند سفرهایشان را با همان کیفیت سابق برگزار کنند، گروه بزرگ‌تری از گردشگران به واسطه
تورم و بالا رفتن هزینهها ناچار شدند سراغ گزینه‌هایی بروند تا هزینه‌های سفرهایشان را کاهش دهند.
موزه‌گردی با راهنمایان گردشگری
حضور راهنمایان گردشگری در موزه‌ها ششمین ویژگی و نکته مثبت تعطیلات سال نو برای کسانی بود که به این اماکن مراجعه کردند. به عنوان مثال در موزه فرش، توضیحات دو راهنمای گردشگری توانست تجربه خوبی را برای بازدیدکنندگان این موزه رقم بزند.
در سایر موزه‌ها نیز شرایط مشابه موزه فرش بود. همچنین در این ایام در موزه هنرهای معاصر نمایشگاهی از آثار پابلو پیکاسو نقاش برجسته اسپانیایی برپا بود. شکل ارائه آثار و بهره‌گیری از فیلم‌های راهنما و... در این موزه هم مخاطبان تخصصی و عمومی را راضی نگه داشت.
رتبهبندی استان‌ها و شهرهای گردشگری
آمارها نشان می‌دهد بیشترین میزان سفرها را در استان مازندران با 4میلیون و 699هزار مسافر داشتیم. در رتبه‌‌‌های بعدی به ترتیب گیلان، خراسان رضوی، تهران، اصفهان، فارس، خوزستان، هرمزگان، بوشهر و آذربایجان شرقی قرار می‌‌‌گیرند. اما در رتبهبندی شهرها سه شهر مشهد، شیراز و اصفهان سه مقصد اصلی گردشگران بودند. این آمار نشان می‌دهد شاهد توزیع گردشگر در استانهای مازندران، گیلان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، آذربایجان شرقی و تهران بوده‌‌‌ایم.
آمار تصادفات منجر به مرگ افزایش یافت
در موضوع تصادفات جادهای، نوروز 1404 نسبت به مدت زمان مشابه در سال قبل شرایط دشوارتری را داشت، رئیس پلیس راهور فراجا اعلام کرد که در بازه 25 اسفند 1403 تا 14فروردین 1404 در مجموع 97هزار و 144 تصادف در سطح جاده‌‌‌های کشور ثبت شده و 698 فقره تصادف فوتی داشتیم و در کل 838 نفر از هموطنان جان خود را از دست داده‌‌‌اند. 15هزار و 176 فقره تصادف جرحی که منجر به مجروح شدن 19هزار و 166 نفر و 81هزار و 571 فقره تصادف خسارتی که تنها منجر به خسارت مالی شده نیز در این ایام ثبت شدند.
علل این تصادفات عدم توجه به جلو برای 44درصد تصادفات، عدم توانایی در کنترل وسیله نقلیه برای 15درصد تصادف‌ها و تغییر مسیر ناگهانی برای 15درصد تصادفات جادهای عنوان شد و کرمان با 76 فوتی، بیشترین کشته‌‌‌ها را داشت. خراسان رضوی با 53 کشته و خوزستان با 51 کشته در رتبه‌‌‌های دوم و سوم فوتی‌های نوروز بودند.