چاپ

بازار آریا - حسام‌الدین درمیشی* هم به صورت کلی و هم با توجه به وضع موجود اقتصاد کشور، اشخاص به‌تنهایی در روند اقتصادی به نظر تاثیر چندانی ندارند و مقدمات رشد اقتصادی در حال حاضر به ارتباطات برون‌مرزی و رفع تحریم‌‌‌ها وابسته است که در کنار کنترل بودجه و سیاست‌‌‌های مالی درست می‌‌‌تواند تاثیر اندکی بر بهبود وضعیت اقتصادی داشته ‌‌‌باشد.
در این راستا، آقای همتی با اقدامات موثری که در اقتصاد داشتند، از جمله حذف دلار نیمایی و راه‌‌‌اندازی بازار دلار توافقی که اختلاف به‌نسبت کمتری با دلار بازار آزاد دارد، مقدمات حذف رانت و بی‌‌‌عدالتی ارزی در کشور را فراهم کرده و با سود‌‌‌آوری بیشتر شرکت‌های صادر‌‌‌کننده بورسی از محل مالیات کسری بودجه از این نظر تا حدی جبران می‌‌‌شد. از جمله اقدامات موثر دیگر آقای همتی، خصوصی‌‌‌سازی شرکت ایران‌خودرو بود؛ مساله‌ای که سالیان سال بود در دست اقدام بود؛ اما در این دوره به تحقق پیوست و نوید این را می‌‌‌داد که خصوصی‌‌‌سازی‌‌‌ها ادامه‌‌‌دار باشد و از بابت فروش سهام شرکت‌های دولتی، به‌خصوص شرکت‌های زیان‌‌‌ده دولتی، بتواند بستری را فراهم کند که هم به بهبود شرایط شرکت‌ها و هم به جبران بخشی از کسری بودجه منجر شود؛ امری که می‌‌‌توانست تاثیر بسزایی بر کنترل تورم داشته ‌‌‌باشد و این امیدواری را برای بازار فراهم کند که قرار است به‌تدریج مقدمات اقتصاد آزاد و حذف قیمت‌گذاری دستوری در ادامه روند سکان‌‌‌داری ایشان در وزارت اقتصاد فراهم شود. لکن، با استیضاح ایشان تمامی این امیدواری‌‌‌ها به ناامیدی بدل شد.
آنچنان که مشاهده می‌شود، ‌‌‌ به نظر می‌رسد جریانی در کشور با اقدامات انجام‌‌‌شده تضاد منافع داشتند که همین تضاد منافع موجب استیضاح ایشان شد. در بازار پس از اعلام وصول استیضاح، قیمت رشد کرده و بعد از گذشت چند روز، مجددا به روند عادی خود بازگشت. در بازار دلار هم پس از اعلام وصول استیضاح قیمت با رشد مواجه شد و پس از چند روز مجددا به روال عادی خود بازگشت. مطابق این شواهد، ‌‌‌ به نظر می‌رسد بازار دلار و طلا در تاریخ اعلام وصول استیضاح نسبت به تایید استیضاح اطلاعات داشته و واکنش نشان داده است. البته تاثیر استیضاح ایشان بر این دو بازار مقطعی بوده و این دو بازار به دلیل اینکه اقدامات سیاسی و کلان مملکت تاثیر زیادی بر این بازارها دارد، متاثر از یک شخص نخواهد بود و با وجود آقای همتی یا بدون وجود ایشان، این دو بازار متاسفانه با شرایط موجود به روند صعودی خود ادامه خواهند داد. اما شرایط در بورس متفاوت است.
در بورس، شرایط به این شکل بود که پس از اعلام وصول استیضاح، بازار همچنان به روند صعودی خود ادامه داد؛ اما پس از تایید استیضاح، شاخص کل وارد فاز نزولی شد. این بیانگر آن است که بورس در تاریخ وصول استیضاح عقیده بر تایید استیضاح ایشان نداشت؛ در صورتی که در بازار دلار و طلا نشانه‌‌‌های تایید استیضاح نمایانگر بود. لکن، بورس به دلیل عدم‌علاقه‌‌‌مندی به تایید استیضاح از قبول آن خودداری می‌‌‌کرد و پس از تایید در تاریخ 12 اسفندماه نسبت به آن واکنش نشان داد.
فضای اقتصادی در بورس متفاوت از بازار طلا و دلار است و تاثیر ایشان به عنوان وزیر اقتصاد در راس آن می‌‌‌توانست بر بورس بسیار مثبت ‌‌‌باشد و حضور شخص ایشان برای بازار سهام بسیار حائز اهمیت بود. به بیان دیگر، با توجه به اقدامات مفید ایشان در بورس، اعم از راه‌‌‌اندازی بازار توافقی دلار برای شرکت‌های صادرکننده و خصوصی‌‌‌سازی شرکت ایران‌خودرو و امیدواری به ‌خصوصی‌‌‌سازی سایر شرکت‌های دولتی حاضر در بورس مقدمات اعتماد هرچه بیشتر به بورس در حال شکل‌‌‌گیری بود و با توجه به اینکه موضوع اصلی عدم‌رشد شاخص کل در حال حاضر عدم‌اعتماد سرمایه‌گذاران نسبت به بازار و ریسک‌‌‌های برون‌مرزی است، وجود ایشان می‌‌‌توانست مساله اعتمادسازی به بازار را تحت‌تاثیر مثبت قرار دهد.
با توجه به اینکه گویا یکی از دلایل استعفای دکتر ظریف نیز استیضاح ایشان بود و همچنین، با وجود دکتر ظریف در کابینه دولت امیدواری در مورد مذاکرات را دوچندان می‌‌‌کرد، در واکنش به آن استیضاح و این استعفا، بورس مجددا وزن بسیار بیشتری به ریسک عدم‌مذاکره داده است و در نتیجه، بعید به نظر می‌رسد که وضعیت بورس بهبود یابد؛ زیرا بازیابی اعتماد به بورس امری دشوار است؛ اما در نقطه مقابل، وضعیت بازارهای طلا و دلار بدون اهمیت به استیضاح یا عدم‌استیضاح ایشان همچنان به روند کلی خود ادامه داده و به نظر می‌رسد متاسفانه همچنان روند صعودی را در پیش خواهد گرفت.
لکن، در بورس بعید به نظر می‌رسد که شرایط رو به بهبود باشد و دست پر نهایتا در فصل بهار با توجه به نزدیک شدن به فصل مجامع و تقسیم سود نوسانی مثبت در بازار خواهیم ‌‌‌داشت؛ اما در ادامه به دلیل تزریق بی‌‌‌اعتمادی به بازار در حال حاضر در بلند‌‌‌مدت امیدی به بهبود شرایط نیست و در بهترین حالت بازاری موازی با فراز و فرودهایی با طول موج کوتاه و متوسط خواهیم ‌‌‌داشت که در حال حاضر امیدی به رشد ادامه‌‌‌دار و امواج بلند نخواهیم ‌‌‌داشت.
* کارشناس بازار سرمایه