بازار آریا - مواد نسوز عمدتا در کارخانههای تولید فولاد، سیمان و پتروشیمیها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این گروه جزو
صنعت کانیهای غیرفلزی بازار
سرمایه محسوب می‌شود. برخلاف شیشهسازان که وضعیت بسیار خوبی را تجربه می‌کنند، زیرشاخه دیگر کانیهای غیرفلزی یعنی فرآوردههای نسوز عملکرد خوبی به‌لحاظ رشد متغیرهای بنیادی نداشتند. مواداولیه اصلی این
صنعت شامل آلومینا، سیلیکون و منیزیم عمدتا از طریق واردات تامین می‌شود. یکی از عوامل ایجاد
رکود در وضعیت درآمد نسوزها محصولات جایگزین است. توسعه سرامیکهای پیشرفته و کامپوزیتها می‌‌‌تواند تهدیدی برای
صنعت دیرگداز باشد. این موضوع موجب می‌شود تا در محصولات نسوز عرضه بر تقاضا پیشی بگیرد.
کمبود تقاضا عاملی است که
رکود درآمد و کاهش نرخ فروش فرآوردههای نسوز را به‌دنبال داشته است. همچنین فزونی عرضه موجب شده است تا شرکت‌ها نتوانند نرخ فروش محصولات خود را همگام با رشد هزینه‌‌‌ها افزایش دهند.
تقلیل مقادیر تولید
ارزیابی روند تولیدات گروه فرآوردههای نسوز نشان می‌دهد که تولیدات این گروه از بازار
سهام طی دوره‌‌‌های گذشته با کاهش همراه شده است. نوسان در میزان تولیدات این گروه موجب شده است تا میانگین رشد نسوزها طی 13سال گذشته به میزان صفر‌درصد به ثبت برسد. در سال 1402 مجموع تولیدات شرکت‌های نسوز بورسی، 145هزار تن به ثبت رسید که در مقایسه با سال ماقبل افت 26درصدی را تجربه کرده است. این افت در مقیاس فصلی نیز ادامه داشته و در پاییز امسال تولیدات شرکت‌های نسوز بازار
سهام با کاهش 17درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به 29هزار تن کاهش یافته است.
تجمیع تولیدات 11ماهه گروه نسوز بازار
سرمایه به میزان 107هزار تن بوده که در مقایسه با 11ماه ابتدایی 1402، با کاهش 19درصدی همراه شده است. اصلی‌‌‌ترین عامل
رکود تولیدات فرآوردههای نسوز، کمبود مواداولیه است.
صنعت دیرگداز به‌‌‌شدت به مواداولیه مانند آلومینا، سیلیکون و منیزیم وابسته است و بخش عمده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای از مواداولیه این
صنعت از طریق واردات تامین می‌شود؛ در نتیجه
قیمت این مواداولیه بر اثر تغییر نرخ
ارز در معرض نوسانات قابل‌‌‌توجهی است. این موضوع موجب شده است تا شرکت‌های تولیدکننده مواد نسوز با رشد
ارز برای تامین مواداولیه با چالش همراه شوند. از آنجا که قیمت‌گذاری محصولات نسوز دستوری صورت می‌گیرد، افزایش هزینه ناشی از رشد
قیمت مواداولیه در نرخ فروش محصولات این گروه سرشکن نمی‌شود. بنابراین حاشیه سود این گروه از بازار
سرمایه با تزلزل بالایی همراه است. در میان شش‌شرکت تولیدکننده محصولات نسوز بازار سرمایه، «کفپارس» در سال‌جاری بیشترین میزان جهش تولیدی را تجربه کرده است. این شرکت در 11ماه امسال تولیدات خود را با افزایش 17درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به 8هزار و 923تن رسانده است.
وضعیت بغرنج فروش
در کنار مقادیر تولید، ارزیابی تناژ فروش شرکت‌های تولیدکننده محصولات نسوز، می‌‌‌تواند دید بهتری نسبت به وضعیت کلی متغیرهای بنیادین این
صنعت ارائه کند. میزان فروش این
صنعت در مقیاس سالانه وضعیت خوبی را تجربه نکرده است. به‌طور میانگین هر سال 2درصد از مجموع فروش محصولات نسوز کاسته شده است و به‌صورت متوسط هر سال شرکت‌های این گروه 150هزار تن محصول نسوز را به فروش رسانده‌‌‌اند. طی سه‌سال اخیر
رکود در میزان فروش این گروه تشدید شده است.
در سال گذشته نزول مقادیر فروش فرآوردههای نسوز بورسی با افت 15درصدی همراه شده است که بیشترین میزان کاهش طی 13سال اخیر است. شتاب کاهش مقادیر فروش فرآوردههای نسوز در سال‌جاری تشدید شده است. در سومین فصل سال مجموع مقادیر فروش شرکت‌های نسوز بازار
سرمایه با افت 34درصدی همراه شده است. طی 11ماه امسال مجموع فروش محصولات نسوز با کاهش 28درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به 85هزار و 962تن تقلیل یافته است. شرکت «کفپارس» که در رشد تولیدات یکه‌‌‌تاز میدان بود، از لحاظ جهش مقادیر فروش نیز توانست با ثبت افزایش 16درصدی تناژ فروش خود بیشترین میزان افزایش مقادیر فروش را در سال‌جاری تجربه کند. ضمنا این شرکت تنها شرکت در گروه نسوزهاست که طی 11ماه امسال توانسته است رشد مثبتی در مقادیر فروش خود ایجاد کند.
سایه قیمت‌گذاری دستوری
نرخ‌‌‌گذاری دستوری از اصلی‌‌‌ترین ریسک‌‌‌های
صنعت فرآوردههای نسوز است. این معضل زمانی جدی می‌شود که مواداولیه این
صنعت به‌صورت وارداتی تامین می‌شود و این موضوع موجب کاهش سودآوری و تقلیل مقادیر تولید و فروش نسوزها می‌شود. طی 11ماه سال‌جاری به‌طور میانگین 21درصد به نرخ فروش محصول اصلی گروه نسوز بازار
سهام نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزوده شده است. در این مقیاس بیشترین میزان رشد نرخ فروش مربوط به شرکت «کاذر» است. محصول اصلی این شرکت که محصولات نسوز شکل‌دار است، در 11ماه امسال 28درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است. در مقیاس نقطه به نقطه طی بهمن امسال به‌طور متوسط 43درصد به نرخ فروش محصول اصلی شرکت‌های نسوز افزوده شده است. در این مقیاس بیشترین میزان رشد نرخ مربوط به شرکت «کایزد» است.
شرکت مذکور جرم نسوز خود را با 130درصد افزایش نسبت به بهمن‌ماه سال گذشته به فروش رسانده است. مقایسه نرخ فروش بهمن این
صنعت با میانگین 1403 نیز از متوسط افزایش 24درصدی نرخ فروش محصول اصلی فرآوردههای نسوز حکایت دارد. در این بازه «کایزد» با جهش 89درصدی نرخ فروش محصول اصلی خود بیشترین میزان رشد نرخ را هم از آن خود کرده است.
رکود درآمدی
وارداتی بودن مواداولیه شرکت‌های نسوز در کنار دستوری بودن قیمت‌گذاری، اثر خود را در درآمد این
صنعت نیز نمایان کرده است. به‌رغم متوسط رشد 33درصدی درآمد فرآوردههای نسوز در سال‌های گذشته، طی سال 1402 درآمد فروش شرکت‌های نسوز با 5درصد افزایش همراه شده که نسبت به میانگین سالانه 28درصد کاهش شتاب را تجربه کرده است. در مقیاس فصلی نیز طی پاییز امسال درآمد فروش نسوزها تنها 5درصد افزایش را به ثبت رسانده است. در 11ماهه امسال درآمد ثبت‌شده توسط شرکت‌های نسوز بازار سهام، به میزان 3هزار و 314میلیارد تومان بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل تنها 9درصد رشد داشته است. در سال‌جاری بیشترین میزان افزایش درآمد فروش مربوط به شرکت «کایزد» است. این شرکت طی 11ماهه امسال توانسته است درآمد خود را با افزایش 37درصدی به 406میلیارد تومان برساند.
حفظ سودآوری
متغیرهای سودآوری گروه فرآوردههای نسوز بازار سهام، به دلیل وجود
قیمت دستوری در این
صنعت همواره متزلزل است. میانگین حاشیه سود سالانه گروه نسوز
بورس تهران به میزان 22درصد بوده است. در سال 1402 حاشیه سود این
صنعت با افزایش 6درصدی نسبت به میانگین سالانه به 28درصد بهبود یافته است. با این حال این روند افزایشی در سال‌جاری تداوم نیافته است. متوسط فصلی حاشیه سود نسوزهای
بورس تهران، به میزان 23درصد بوده است.
در تابستان امسال حاشیه سود این گروه با کاهش 7درصدی نسبت به میانگین تاریخی 16درصد کاهش یافته است. با این حال در سومین فصل سال عملکرد ضعیف سودآوری گروه فرآورده نسوز تا حدی جبران شده و حاشیه سود این گروه همچون میانگین تاریخی به محدوده 23درصد رسیده است. در میان شش‌شرکت فعال این حوزه، «کاذر» بیشترین میزان سودآوری را تجربه کرده است. حاشیه سود شرکت مذکور در سال 1402 و پاییز امسال به‌‌‌ترتیب 27 و 32درصد به ثبت رسیده است.