چاپ

بازار آریا - محمد‌حسین جعفرزاده* پروپیلن به‌‌‌عنوان یک ماده پایه کلیدی در صنایع پتروشیمی، با کاربرد گسترده در تولید پلی‌‌‌پروپیلن که 71درصد مصرف جهانی را شامل می‌شود، در صنایعی نظیر خودروسازی، بسته‌‌‌بندی و نساجی کاربردهای فراوان دارد. این بخش با ایجاد یک بازار بزرگ، ارزشی معادل 130 میلیارد دلار تا سال 2028 ایجاد خواهد کرد. شواهد موجود نشان می‌دهد ظرفیت تولید جهانی این ماده تا سال 2025 به 170 میلیون تن خواهد رسید.
عمده تولیدکنندگان نیز با محوریت آسیا (به‌‌‌ویژه چین)، خاورمیانه و آمریکای شمالی از فناوری‌‌‌های پیشرفته مانند PDH که بازدهی کار را تا 90درصد می‌‌‌رساند استفاده می‌کنند. روش دیگر روش MTP است که به معنی تبدیل متانول به پروپیلن بوده و روشی راهگشا برای تولید محصول است. رشد سالانه 4.2درصدی این بخش ضمن تقویت یک جریان باثبات از عرضه به تقاضای پایدار که رشد سالانه 3 تا 4 درصدی دارد، نشان‌‌‌دهنده ثبات نسبی قیمت در محدوده 1100-1300 دلار در هر تن است. به نظر می‌رسد سودآوری بالا در این بخش تا 30درصد باشد که در پروژه‌‌‌هایی مانند PDH قابل تحقق است. براین مبنا سرمایه‌گذاری در مناطق دارای خوراک ارزان مانند خاورمیانه با منابع پروپان عظیم که قیمت آن 200 دلار در هر تن است، برای بازیگران اروپایی به‌ویژه برای فناوری‌‌‌های نوین مانند بیوپروپیلن جذاب است.
فرصت‌‌‌های استراتژیک در این بخش از همین زاویه قابل تحلیل است. با این حال، چالش‌‌‌هایی در این مسیر وجود دارد. از جمله این چالش‌‌‌ها می‌توان به رقابت شدید چین که دست به سرمایه‌گذاری برای افزایش 5.4میلیون تنی ظرفیت زده، نوسانات قیمت خوراک و الزامات زیست‌محیطی که استفاده از فناوری‌های نوین را ضروری ساخته، در این مسیر وجود دارد. از راهکارهای کلیدی پیشنهادشده از سوی کارشناسان، همکاری با کشورهای دارنده گاز ارزان مثل قطر، توسعه زنجیره ارزش یکپارچه از پروپیلن تا پلی‌‌‌پروپیلن و جذب سرمایه خارجی از طریق مشارکت با شرکت‌هایی مانند سابیک است.
با توجه به تقاضای رو به رشد صنایع پایه به‌‌‌ویژه بسته‌‌‌بندی و خودروهای الکتریکی و حمایت دولت‌‌‌ها از پروژه‌‌‌های کم‌‌‌کربن، سرمایه‌گذاری در تولید پروپیلن نه‌‌‌تنها بازدهی کوتاه‌‌‌مدت (بازگشت سرمایه چهار، پنج‌ساله) دارد، بلکه جایگاهی استراتژیک در زنجیره تامین جهانی پلیمرها ایجاد می‌کند. این حوزه با ترکیب فناوری‌‌‌های بهینه (PDH، MTP) و مدیریت ریسک‌‌‌های لجستیکی/زیست‌محیطی، به یکی از جذاب‌‌‌ترین گزینه‌‌‌ها برای سرمایه‌گذاران بلندمدت تبدیل شده است.
* تحلیلگر صنعت پتروشیمی