بازار آریا - سرانجام پس از سال‌ها سریال «امام علی» ساخته داوود میرباقری به شبکه یک بازگشت و قرار است از امروز دوباره روی آنتن برود. اگرچه از زمان پخش این مجموعه سال‌ها گذشته اما هنوز مردم بازی‌ها و دیالوگ هایش را به خاطر دارند. روند ساخت این مجموعه از آنجا آغاز شد که در سال 1370 میرباقری فیلم‌نامه مجموعه‌ای با عنوان «خاری در گلو» را براساس زندگی علی ابن ابی طالب ارائه داد و بعد از مدتی از او خواسته شد که فیلم‌نامه را بازنویسی کند.
این روند چند بار دیگر هم تکرار شد و در نهایت با تایید مسوولان وقت
تلویزیون ساخت نخستین سریال مهم تاریخی مذهبی صداوسیما کلید می‌خورد. آمارها حاکی است که 150 بازیگر اصلی و بیش از 5 هزار هنرور از نیروهای ارتش مقابل دوربین این سریال رفته اند. سازمان صداوسیما تا پیش از آن مجموعه‌ای با این گستردگی تولید نکرده بود و البته حساسیت‌های زیادی هم درباره تولیدش وجود داشت که کار را سخت‌تر می‌کرد. بااین‌حال این مجموعه بعد از پنج سال تولید از مرداد تا بهمن سال 75 روی آنتن شبکه یک سیما رفت و توانست مخاطبان زیادی جذب کند. نکته جالب این است که تولید این مجموعه عظیم در آن سال‌ها با 27میلیون تومان بودجه آغاز و در طول زمان ساخت بارها اصلاح برآورد شد و با بودجه‌ای معادل 269 میلیون تومان به پایان تولید رسید.
بسیاری از منتقدان معتقدند هنوز مجموعه‌ای در حد و اندازه سریال «امام علی» در
تلویزیون ایران تولید نشده است. یک ویژگی برجسته و هوشمندانه سریال این بود که زبان دیالوگ‌ها براساس تاریخ بیهقی نوشته شد ولی شبیه عمده آثار تاریخی که ثقیل حرف می‌زنند و مخاطب عام از آن سر درنمی‌آورد، نیست.
یکی دیگر از عوامل موفقیت سریال، شخصیت‌پردازی بازیگران است، شخصیت‌هایی که در سریال امام علی(ع) در حد تیپ نماندند و شخصیت‌ها همه شناسنامه دارند و حتی اگر بیننده‌ای درباره کسانی مثل ابوذر غفاری، مالک اشتر و دیگر یاران امام(ع) و نیز اردوگاه قطب شرّ مطالعه نداشته باشد، با دیدن سریال پی به موقعیت هر شخصیت می‌برد.
در این مجموعه بازیگران سرشناسی حضور داشتند اما حضورشان در این مجموعه باعث شد یک روی دیگر هنر خود را به نمایش بگذارند. چهره‌هایی همچون جمشید مشایخی در نقش ابن مسعود، مهدی فتحی در نقش عمر وعاص، بهزاد فراهانی در نقش معاویه، چنگیز وثوقی در نقش وردان و سیروس گرجستانی در نقش اباقطام با بازی در این مجموعه به شکل عجیبی احیا شدند و بسیاری مانند ویشکا آسایش در نقش قطام، فرهاد اصلانی در نقش یزید، محمدرضا شریفی‌نیا در نقش ولید و حسین پناهی در نقش عبدالله ابن خباب هم توانستند قدرت بازیگری خود را به تماشا بگذارند و به جامعه بیشتر معرفی شوند.
البته داریوش ارجمند در نقش مالک اشتر گران‌ترین بازیگر این سریال بود که ماهانه 95هزار تومان دستمزد می‌گرفت و کل دستمزدش در طول تولد این مجموعه 14٫5میلیون تومان بوده است. در کنار همه اینها نباید از تیتراژ و موسیقی ماندگار فرهاد فخرالدینی گذشت که آن را براساس موسیقی عبدالقادر مراغی، موسیقی‌دان و نوازنده قرن نهم هجری، ساخته است.
فخرالدینی در مصاحبه‌ای گفته است: «آهنگ این موسیقی که منسوب به عبدالقادر مراغی است، با حروف ابجد نت‌نویسی شده که از حدود 300 سال پیش بسیاری از موسیقیدانان مهم دنیا روی آن کار کرده بودند. اما جالب اینجاست که هیچ‌کدام موفق نشدند که این موسیقی را به‌طور کامل استخراج کنند. شعر این اثر نیز درباره حضرت محمد (ص) است که عبدالقادر بعد از نت‌نویسی آن را به زبان فارسی هم برگردانده است. به‌هر‌حال می‌توانم چنین بگویم که کشف این آهنگ نصیب من شد که نمونه‌اش را در موسیقی سریال امام علی می‌بینید. موسیقی این آهنگ هم دقیقا همان اثری است که به دست عبدالقادر مراغی نوشته شده که می‌تواند به عنوان قابل‌استنادترین اسناد موسیقایی منسوب به عبدالقادر به حساب آید.»
محمد بیک‌زاده، تهیه‌کننده این مجموعه، پیش‌تر درباره اوضاع
تلویزیون در این دوران گفته است: «من نگران تلویزیون هستم، اگر به همین رویکرد سریال‌سازی پیش بروند باید آرام‌آرام تغییر شغل دهند، چون متاسفانه سریال‌ها خوب ساخته نمی‌شوند؛ سریال خوب یعنی سریالی که بتواند بر عموم جامعه تاثیرگذار باشد. این ذات هنر است که در نگاه و اندیشه و فکر آدم‌ها تاثیر بگذارد؛ وقتی سریالی می‌خواهند بسازند بیش از هر بخش و رکن دیگر باید با دقت روی سناریوی آن کار کنند. اگر سناریوی خوب نداریم سریال نسازیم!
تلویزیون و سینمای ما در گام اول باید سناریست (فیلمنامه‌نویس) تربیت کند تا فیلم‌ها و سریال‌های خوبی تولید شوند. پس از سناریست خوب باید کارگردان خوب تعریف کنند؛ همه اینها را چه‌کسی می‌تواند به دست آورد؛ یک تهیه‌کننده خوب، تهیه‌کننده‌ای که درک هنری داشته باشد. متاسفانه تهیه‌کننده امروز به توزیع‌کننده
پول تبدیل شده است.»
گواه حرف‌های محمد بیک‌زاده از وضعیت
تلویزیون انتخاب ناگهانی این مجموعه برای پخش در عصر‌های ماه رمضان است که پیش‌تر شبکه‌های سیما برنامه‌هایش را از قبل تدارک می‌دیدند و رقابت عجیبی بین آنها وجود داشت. بااین‌حال سریال «امام علی (ع)» با همکاری آرشیو مرکزی و امور لابراتور فیلم اداره کل آرشیو صداوسیما به نسخه باکیفیت4K تبدیل و آماده‌سازی شده و از امروز یکشنبه 12اسفندماه ساعت 16 و از فردا دوشنبه هر روز ساعت 17 از آنتن شبکه یک پخش می‌شود.