بازار آریا - فائزه مومنی در گزارشی که با مشورت و راهنمایی دکتر فاطمه نجفی تنظیم شده، این پرسش را مطرح کرده که بین وضعیت
اقتصادی افراد و تمایل به دزدی و زورگیری چه رابطه‌ای وجود دارد.
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ شواهد نشان می‌دهد؛ توسل به خشونت و زورگیری به منظور دزدی‌های خیابانی در تهران و شهرهای بزرگ افزایش یافته است.
در سال 1403، چندین مورد زورگیری در تهران گزارش شده است که برخی از آنها به دلیل خشونت یا انتشار ویدئوهای مرتبط در شبکه‌های اجتماعی توجه عمومی را جلب کرده‌اند.
به‌طور مشخص، اخیراً امیرمحمد خالقی، دانشجوی کارشناسی مدیریت کسب‌وکار دانشگاه تهران، در محدوده پل گیشا (نزدیک خوابگاه کوی دانشگاه) مورد حمله دو زورگیر موتورسوار با سلاح سرد قرار گرفت.
او پس از انتقال به بیمارستان شریعتی به دلیل شدت جراحات درگذشت. این حادثه، به شکل وسیعی بازتاب یافت و همچنین اعتراضات گسترده‌ای از سوی دانشجویان کوی دانشگاه تهران به دنبال داشت، که خواستار افزایش امنیت در مناطق اطراف دانشگاه شدند.
به عقیده ناظران، افزایش زورگیری در تهران موضوعی پیچیده است که به عوامل مختلفی بستگی دارد. افزایش فقر، بیکاری و
تورم در سال‌های اخیر، فشار
اقتصادی زیادی بر برخی اقشار جامعه وارد کرده است.
این شرایط می‌تواند افراد را به سمت جرائم سریع و زودبازده مانند زورگیری سوق دهد، به‌ویژه در میان کسانی که احساس می‌کنند راه دیگری برای تامین نیازهایشان ندارند.
همچنین به عقیده ناظران، وجود شکاف طبقاتی و احساس محرومیت در برخی مناطق می‌تواند انگیزه‌ای برای ارتکاب جرائم خشن مانند زورگیری باشد، به‌خصوص در مناطق حاشیه‌ای یا پرجمعیت تهران.
اقتصاددانان معتقدند میان وضعیت
اقتصادی افراد و احتمال گرایش آنها به کارهای خلاف رابطه معناداری وجود دارد.
افرادی که در شرایط
فقر مطلق یا نسبی زندگی می‌کنند، ممکن است احساس کنند که راه قانونی برای بهبود وضعیتشان وجود ندارد و این ناامیدی می‌تواند آنها را به سمت جرائم سریع و آسان سوق دهد.
نظریه فشار (Strain Theory) توضیح می‌دهد که وقتی افراد نمی‌توانند به اهداف مشروع (مانند ثروت یا موفقیت) از راه‌های قانونی دست یابند، ممکن است به رفتارهای غیرقانونی رو آورند.
فاطمه نجفی می‌گوید: بر اساس آمار منتشرشده از سوی مرکز آمار
ایران طی 15 سال منتهی به سال 1401 روند کلی جرائم مرتبط با سرقت و بزه مسلحانه و خشونت افزایشی بوده است.
کاهش فرصت‌های شغلی مشروع و افزایش جمعیت زیر خط
فقر نشانگر این است که
اقتصاد ما نتوانسته است با سرعتی متناسب با رشد جمعیت جوان شغل خلق کند.
بنابرین در کشوری با هرم جمعیتی جوان، فاصله درآمد ناشی از بزه با بزه نکردن و درآمد ناشی از اشتغال به نحو قابل توجهی کاهش یافته است.
تمرکز
فقر و جرم معمولاً حلقه‌های معیوب اجتماعی را شکل می‌دهد که در داخل اجتماع، هویت جمعی مرجع متفاوتی را برای افراد ایجاد می‌کند.
احساس نابرابری اجتماعی بخشی دیگر از انگیزه‌های رفتارهای مبتنی بر نقض مالکیت یا خشونت را شکل می‌دهد.
فقر نه‌فقط به دلیل فشار درآمدی که ایجاد می‌کند، بلکه به دلیل شکل دادن گروه‌های بزهکار و تغییر در هنجارها و نهادهای زیرگروه‌های اجتماعی، افزایش خشونت، درگیری و سرقت را محتمل و به پدیده‌ای دیرپا تبدیل می‌کند.
ما نیازمند آن هستیم که
فقر را به صورت پایدار کاهش دهیم و هیچ سیاست دیگری نمی‌تواند بدون کاهش
فقر از شکل‌گیری این چرخه‌های خشونت جلوگیری کند.
منبع:
تجارت فردا، شماره 582