بازار آریا - دنیای
اقتصاد : معاون راهبردی رئیس‌جمهور روز گذشته در جریان دیدار با سفیر ترکیه در تهران بار دیگر بر «طرح مودت» به عنوان سازوکاری پیشنهادی برای ارتقای همکاری کشورهای اسلامی تاکید کرد. محمد‌جواد ظریف در دیدار با «حجابی کرلانقیچ» گفت: طرح «مودت» سازوکاری پیشنهادی برای ارتقای همکاری کشورهای اسلامی است که همکاری جامع کشورهای مسلمان و تاثیرگذار در غرب
آسیا را محقق می‌سازد.
پیش از این ظریف، دی ماه سال جاری در یادداشتی در مجله اکونومیست، با ارائه طرحی که از آن به عنوان نقشه راه دولت پزشکیان در سیاست خارجی یاد شده است، تاکید کرده بود: تجربیات به من آموخته‌اند که دستیابی به ثبات در غرب آسیا، به ویژه در منطقه خلیج‌فارس، به چیزی فراتر از مدیریت بحران نیاز دارد. این امر مستلزم ابتکارات شجاعانه و تحول‌گرایانه است. از این‌رو، پیشنهاد می‌کنم که «انجمن گفت‌وگوی کشورهای مسلمان غرب آسیا» (MWADA) به عنوان سازوکاری برای دستیابی به این تحول تاسیس شود.
او در بخش دیگری از این مقاله نوشته بود: «طرح «مودت» از تمامی کشورهای مسلمان تاثیرگذار در غرب آسیا(بحرین، مصر، ایران، عراق، اردن، کویت، لبنان، عمان، قطر، عربستان سعودی،[دولت آینده] سوریه، ترکیه،
امارات متحده عربی و یمن) دعوت می‌کند تا در مذاکرات جامع شرکت کنند. وی همچنین در این مقاله خواستار مشارکت نمایندگان سازمان ملل متحد در این فرآیند شده بود.
ظریف برقراری آتش‌بس‌های فوری، پایدار و دائمی در غزه، لبنان، سوریه و یمن را از اولویت‌های اساسی طرح مودت توصیف و تصریح کرده بود: انعقاد یک پیمان عدم تعرض میان کشورهای عضو، همراه با نظارت جمعی منطقه‌ای، به نهادینه کردن ثبات و حفاظت از منطقه در برابر دخالت‌های خارجی و تنش‌های داخلی کمک خواهد کرد.
تاسیس «صندوق توسعه مودت»، همکاری‌های جدید منطقه‌ای در حوزه آزادی کشتیرانی از طریق ایجاد گشت‌های امنیتی مشترک، تضمین امنیت انرژی، رسیدگی به فاجعه انسانی در فلسطین و تلاش برای ایجاد منطقه‌ای عاری از سلاح‌های هسته‌ای و احیای برجام، ازجمله موارد مهمی بود که در مقاله ظریف در مجله اکونومیست بر آن تاکید شده بود.
ظریف همچنین درآن مقاله تاکید کرده بود: «طرح مودت ما را به بازاندیشی در تصویر منطقه، نه به عنوان میدان نبرد، بلکه به عنوان کانون مودت، دوستی و همدلی فرا می‌خواند، منطقه‌ای که در آن جست‌وجوی فرصت‌های مشترک و رفاه جمعی محوریت دارند. زمان تغییر فرا رسیده است. ضروری است که به گفت‌وگوهای معنادار و البته صریح بپردازیم تا بتوانیم آینده‌ای مبتنی بر همکاری، توسعه مشترک و پایدار، عدالت اجتماعی، رفاه و امیدی نوین ترسیم کنیم.»
طرح ظریف اما مخالفانی در داخل داشت. از جمله این مخالفت‌ها می‌توان به مطلبی با عنوان «در پوشش مذاکره با
آمریکا برای دشمن کوچه باز نکنید» در روزنامه کیهان اشاره کرد که به صراحت طرح مودت ظریف را طرحی رضا خانی توصیف کرد و نوشت: «جدای از درستی سیاست همسایگی، طرح ساده‌اندیشانه‌ای همچون مودت بیش از اینکه به ذهن دانشمندان برجامی برسد، پیش‌تر و در سال 1316 به ذهن کارگزاران رژیم پهلوی اول و رضاخان رسیده بود. نتیجه ساده‌اندیشی رضاخان در آن دوران و توافقی که به
قیمت واگذاری مناطق مهمی همچون آغری داغ و آرارات به ترکیه، دشت ناامید به افغانستان و کنترل اروندرود به
عراق منجر شد؛ نه‌تنها به عدم تعرض بین4کشور و عدم مداخله در امور داخلی هر یک از اعضا بدل نگشت که پایه‌گذار معضلات ژئوپلیتیکی شد که امروز بیش از هر زمانی خود را نمایان ساخته است.»
درکنار این مخالفت‌ها، طرح ظریف با استقبال بسیاری از چهره‌های سیاسی و کارشناسان روبه‌رو شد. آنها طرح ظریف را طرحی درست و مبتنی بر اصول و مبانی انقلاب و راهی موثر برای خروج
ایران از انزوا و راهکاری برای بازگشت کشور به عرصه بین‌المللی توصیف کردند.
پیش از این سید‌محمد خاتمی نیز طرح گفت‌وگوی تمدن‌ها را در زمان ریاست‌جمهوری‌اش مطرح کرده بود که آن هم با حمایت بسیاری از تحلیلگران منطقه‌ای و بین‌الملل، روبه‌رو شد. هر چند همچون «طرح مودت» ظریف مخالفانی در داخل داشت. اما طرح مجدد «طرح مودت» ازسوی ظریف این‌بار در شرایطی مجددا از سوی او مطرح شده است که جهان با ظهور مجدد
ترامپ در یک گذرگاه تاریخی دیگر قرار گرفته است. گذرگاهی که احتمالا کمی متفاوت با دوره اول ریاست‌جمهوری دونالد
ترامپ باشد. این‌بار به نظر می‌رسد که کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نمی‌خواهند بار دیگر در فشار حداکثری دونالد
ترامپ بر
ایران همچون دوره قبل او مشارکت
داشته باشند. شاید از این‌رو که برخی از آنها به تازگی روابط خود را با
ایران ترمیم کرده و به سمت کاهش تنش با تهران گام برداشته‌اند. براساس این نظر کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس و به خصوص عربستان سیاست ارتقای ثبات در منطقه را جایگزین سیاست تهاجمی در سیاست خارجی کرده‌اند و همین امر می‌تواند شانس استقبال کشورهای منطقه و کشورهای مسلمان تاثیرگذار در غرب
آسیا از «طرح مودت»
ایران را بالا ببرد. همچنان‌که ظریف نیز در مقاله خود در اکونومیست تصریح کرده بود: «تبدیل غرب
آسیا به یک نماد صلح و همکاری تنها یک آرزوی بی‌پایه نیست؛ بلکه یک ضرورت راهبردی و هدفی قابل دستیابی است که تنها به تعهد، گفت‌وگو و یک دیدگاه مشترک نیاز دارد. طرح مودت می‌تواند فضای این تحول را فراهم کند.»