بازار آریا - میثم عطایی* انتشاررسمی صورت‌های مالی 9ماهه سال‌جاری حسابرسی نشده شرکت‌های بورسی تولیدکننده محصولات روی وسرب حاوی نکات قابل‌توجهی است. گرچه این گزارش‌های مالی معرف 30درصد از جایگاه این
صنعت است، ولی جامعه آماری کیفی قابل‌‌‌اتکایی را شامل میشود که بخش عمده‌‌‌ای از تحلیل‌‌‌ها در این یادداشت قابل‌‌‌تسری به این
صنعت فلزی خواهد بود.
معدن سرب و روی باما/ سامان خوش‌پیمان/ایسنا
1-ظرف 9ماهه سال 1403 سود هرسهم (EPS) 652ریال، نسبت
قیمت به سودسهم (P/E) 16 و
قیمت به ارزش دفتری
سهام (P/B)برای هشت شرکت بورسی این
صنعت 2065 تحقق یافته است و بیشترین EPS به شرکت فرآوری مواد معدنی ( با نماد فرآور) و بیشترین P/E و P/B به شرکت تولید و توسعه سرب و روی ایرانیان ( با نماد فتوسا) تعلق دارد.
2-میانگین بازده سهام شرکت‌های هشتگانه در مدت مذکور 13درصد منفی و تنها شرکت گسترش صنایع روی ایرانیان ( با نماد فگستر) دارای بازده سهم مثبت در این مدت بوده و این در حالی است که بازده شاخص‌‌‌های
فلزات اساسی و کانه فلزی در این مدت 13درصد مثبت بوده است .
3-بازده دارایی (ROA) 8درصد و بازده حقوق مالکانه (ROE) در این بازه 15درصد بوده و شرکت‌های گسترش صنایع روی ایرانیان با 19درصد بیشترین نسبت بازده دارایی و فرآوری مواد معدنی
ایران با 27درصد بیشترین بازده حقوق مالکانه و زرین معدن
آسیا ( با نماد فزرین) در رتبه دوم توامان این دو نسبت قرار دارند.
4- نسبت جاری (حاصل تقسیم دارایی جاری به بدهی جاری) این شرکت‌ها نشان‌‌‌دهنده این است که درصورت افزایش بدهی‌‌‌جاری تا 80درصد وضعیت فعلی از محل دارایی‌‌‌های با نقدینگی بالا قابل وصول است و نسبت اهرمی (Leverage Ratios) 89درصد ولی میزان کل بدهی شرکت‌های کالسیمین ( با نماد فاسمین)، فرآوری مواد معدنی ایران، گسترش صنایع روی ایرانیان و تولید و توسعه سرب و روی ایرانیان از دارایی‌‌‌های آنها افزون‌‌‌تر است.
5-در بین این هشت شرکت بورسی سهم
صنعت سرب و روی از ساختار
سرمایه (سهم بدهی درمجموع بدهی و حقوق مالکانه) 45درصد و سهم سودانباشته در حقوق‌‌‌مالکانه 39درصد است که کالسیمین با 61درصد و باما ( با نماد کاما) با 19درصد بیشترین و کمترین ساختارسرمایه و فرآوری مواد معدنی
ایران با 92درصد و شرکت ملی سرب و روی
ایران (با نماد فسرب) با 13درصد بالاترین و پایین‌ترین نسبت انباشتگی سود در حقوق صاحبان
سهام را کسب کرده‌اند.
6- حاشیه سود ناخالص 9ماه سال‌جاری تولیدکنندگان شمش روی 9درصد و محصولات نیمهساخته 24درصد بوده؛ این اختلاف 15درصدی نشان‌‌‌دهنده اهمیت تکمیل زنجیره تولید و تنوع محصولات است.
نکته دیگر اینکه افزایش 5 درصدی نسبت سود عملیاتی به ناخالص به‌‌‌دلیل افزایش یک‌‌‌باره سود عملیاتی در شرکت‌های فرآوری مواد معدنی
ایران و باما برگرفته از سود تسعیر
ارز بوده است.
7-حاشیه سود خالص تولیدکنندگان محصول نهایی (شمش روی) 10درصد و این سود در محصولات نیمه ساخته 30درصد است. دو شرکت فرآوری مواد معدنی و باما برخلاف روال معمول نسبت سودخالص به ناخالص به دلیل رشد 61درصدی سودعملیاتی -معادل 41درصد کل فروش- است.
8- با اعمال شاخص‌‌‌های ورشکستگی آلتمن و اسپرینگیت در آخرین صورت‌های مالی با ضریب اطمینان بالای 80درصد، سه شرکت ملی سرب و روی
ایران و کالسیمین، ذوب روی اصفهان (با نماد فروی) ظرف سه سال آتی به مرحله فرادرماندگی و شرکت‌های فرآوری مواد معدنی ایران، زرین معدن
آسیا و تولید و توسعه سرب روی ایرانیان به درماندگی مالی خواهند رسید.
9-مطابق شاخص بهره‌‌‌وری - حاصل تقسیم ارزش ستانده به وارده، تولید و توسعه سرب و روی ایرانیان در رتبه اول و شرکت‌های فرآوری مواد معدنی
ایران و زرین معدن
آسیا به ترتیب در رده‌های دوم و سوم قرار دارند. ستانده‌ها در شرکت‌های ملی سرب و روی ایران، ذوب روی اصفهان و کالسیمین کمتر از وارده‌ها ارزش‌‌‌گذاری شده‌‌‌اند.
10- سهم جبران خدمات ( مجموع حقوق و دستمزد) به هزینه تولید به‌طور متوسط 13درصد بوده که این نسبت در گروه شرکت‌های توسعه معادن روی
ایران 8 و گروه زرین 15درصد و میانگین دستمزد ناخالص ماهانه در هشت شرکت 251 میلیون ریال است.
11- نسبت خدمات عمومی ( انرژی) به کل هزینه تولید 7درصد است که این سهم در شرکت ذوب روی اصفهان به 16درصد رسیده است. متوسط
قیمت هر کیلووات ساعت
مصرفی در این
صنعت در مدت 9 ماهه سال‌جاری 15451 ریال و میانگین شدت مصرف
برق 5.9 کیلووات ساعت بر تن ورق تولیدی و معدل شدت مصرف
گاز طبیعی 683 مترمکعب بر تن ورق تولیدی است؛ کمترین شدت مصرف
برق و
گاز در شرکت گسترش صنایع روی ایرانیان با 3.9کیلووات ساعت و 646 مترمکعب بر ورق تولیدی تحقق یافته است و فرآوری مواد معدنی
ایران با شدت مصرف
برق 4.9و
گاز 774 در رتبه بعدی قرار دارد.
12-سهم هزینه سربار نسبت به هزینه کل تولید 27درصد است که در بخش تولید شمش روی این نسبت به 34درصد و در بخش تولید محصولات نیمهساخته به 16درصد می‌رسد؛ البته سهم 4درصدی
انرژی و ماهیت متفاوت مواد شیمیایی
مصرفی موجب کاهش سهم سربار در کل هزینه ساخت محصولات نیمهساخته میشود.
13- هزینه تولید محصول نهایی بدون احتساب هزینه مواد اولیه مستقیم (ماده معدنی) 58300 ریال و کمترین به شرکت گسترش صنایع روی ایرانیان با 339000 ریال و بیشترین به شرکت ملی سرب و روی
ایران با 843000 ریال تعلق دارد.
14- میانگین نرخ فروش هر کیلوگرم شمش روی این هشت شرکت بورسی 1485775 ریال و نرخ فروش این محصول در
بورس کالا 1522695ریال و بهای تمام شده کالای فروش رفته 82درصد نرخ فروش بوده و متوسط بهای تمام شده ساخت 1360000ریال که درصورت فروش با بهای تمام شده مذکور حاشیه سود 8.5 درصد قابل تصوراست.
15- در طول 9ماه سال‌جاری در
بورس کالا 51 درصد تقاضای کل معادل 39670 تن شمس روی با میانگین
قیمت 1520550 ریال/ کیلوگرم به مصرف‌کنندگان داخلی فروخته و 116986 تن با متوسط قیمت2836
دلار معادل 1306960ریال/ کیلوگرم از گمرکات رسمی به 16 کشورمقصد ارسال شده است که سهم شرکت‌های بورسی مورد اشاره از این حجم فروش 34درصد بوده است.
16- یکی از نکات قابل‌توجه در این دوره استفاده از دود و سرباره توسط شرکت فرآوری مواد معدنی
ایران به مقدار 1072 تن بوده است.
18- به ازای هر کارکن در این صنعت16660کیلوگرم شمش روی تولید شده است و مجموع ارقام فروش داخلی و خارجی درطول 270 روز سال‌جاری 50درصد از ظرفیت اسمی کل
صنعت روی را شامل میشود ولی این نسبت در شرکت‌های هشتگانه بورسی به 73درصد خواهد رسید.
19- تا پایان آذرماه سال‌جاری 737000 تن با نرخ میانگین 185356ریال/ کیلوگرم در
بورس کالا خریداری شده که 203000 تن با متوسط
قیمت 180256ریال/ کیلوگرم توسط شرکت‌های بورسی این
صنعت خریداری شده است.
بر اساس یک تحلیل آماری توسط نگارنده روی قیمت‌های 9ماهه شرکت‌های هشتگانه
صنعت سرب و روی در بورس، همسبتگی بین
قیمت پایانی روزانه این شرکت‌ها با شاخص‌‌‌های محصولات فلزی 80،
فلزات اساسی 71، کانه فلزی 70، هموزن 65 و
صنعت 52درصد بوده، نکته جالب اینکه دو نماد فسرب و فرآور بیشترین و فگستر و کاما کمترین همسبتگی بین
قیمت روزانه خود در 9 ماهه سال‌جاری را داشته‌‌‌اند و احتمالا 92درصد
قیمت روزانه این شرکت‌های بورسی از روند قیمتی نماد فتوسا تبعیت می‌کند.
* تحلیلگر اقتصادی