چاپ

بازار آریا - صفحه اقتصاد - در روزهای اخیر، دنیای اقتصاد و به ویژه صنعت خودرو شاهد رویدادی بی‌سابقه شده است؛ رویدادی که به واسطه تصمیمی جسورانه از سوی رئیس‌جمهور سابق آمریکا، دونالد ترامپ، موجی از نگرانی و تغییرات عمیق را در بازارهای جهانی به وجود آورده است.
این تصمیم، که در پی افزایش تعرفه‌ها بر واردات خودرو و قطعات آن از مکزیک اعلام شده، پیامدهایی را در سرتاسر زنجیره تامین، تولید و مصرف به همراه داشته و تغییرات ساختاری در اقتصاد کشورهای مرتبط ایجاد کرده است.
اعلام تعرفه‌های جدید و ابعاد آن در شنبه هفته جاری، دونالد ترامپ اعلام کرد که تعرفه‌های 25 درصدی بر واردات خودرو و قطعات آن از مکزیک اعمال خواهد شد. به گفته مسئولان، این تعرفه‌ها قرار است از ساعت 12 بامداد روز سه‌شنبه به اجرا درآیند و تنها به تولیدکنندگان کمتر از چهل و هشت ساعت فرصت داده شود تا نسبت به ارزیابی شرایط و واکنش به این اقدام ضروری تصمیم‌گیری نمایند. این اعلام به سرعت موجی از واکنش‌های منفی در بخش‌های مختلف صنعت خودرو به همراه داشت.
تحقیقات انجام‌شده توسط شرکت مشاوره «الیکس پارتنرز» نشان می‌دهد که تعرفه‌های مذکور می‌توانند به میزان شصت میلیارد دلار هزینه اضافی برای صنعت خودرو منجر شوند؛ هزینه‌ای که احتمالاً به مصرف‌کنندگان نهایی منتقل خواهد شد. بر این اساس، تحلیلگران بر این باورند که میانگین افزایش قیمت خودروها حدود سه هزار دلار خواهد بود. این افزایش قیمت می‌تواند موجب کاهش تقاضا و تأثیر منفی بر فروش خودروها گردد.
واکنش‌های داخلی و بین‌المللی واکنش‌های کانادایی
فلاویو ولپ، رئیس انجمن تولیدکنندگان قطعات خودرو در کانادا، در بیانیه‌ای اعلام کرد که بخش خودرو در کشور او به مدت یک هفته تعطیل خواهد شد. این اعلام نگرانی‌های جدی در میان تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان خودرو ایجاد کرده و باعث شده است تا بسیاری از شرکت‌های فعال در این صنعت نسبت به تأمین قطعات و ادامه تولید تردید کنند. علاوه بر این، دولت کانادا نیز نسبت به اعلام تعرفه‌های جدید واکنش نشان داده و در همین راستا تعرفه‌ای معادل 25 درصدی بر واردات کالاهای آمریکایی به ارزش صد و پنجاه و پنج میلیارد دلار کانادا اعمال کرده است.
واکنش‌های مکزیکی:
گیلرمو روزالس، رئیس انجمن توزیع‌کنندگان خودروی مکزیکی، اظهار داشت که خودروسازان در مکزیک با واردات قطعات و وسایل نقلیه بیش از پیش آماده شده‌اند و ممکن است در چند هفته نخست، به تدریج آسیب ناشی از تعرفه‌ها را تعدیل کنند. روزالس معتقد است که وضعیت موجود نیازمند بررسی‌های دقیق و اتخاذ راهکارهایی جهت کاهش فشار وارداتی و افزایش تولید داخلی است.
واکنش‌های سایر تولیدکنندگان
علی‌رغم شرایط بحرانی، برخی از خودروسازان بین‌المللی همچون بی‌ام‌دبلیو تصمیم به تغییر در برنامه‌های سرمایه‌گذاری خود نگرفته‌اند. برای نمونه، بی‌ام‌دبلیو اعلام کرده است که برنامه سرمایه‌گذاری هشتصد میلیون یورویی خود برای توسعه و بهبود سلول‌های باتری در ایالت سن لوئیس پوتوسی، در مکزیک، بدون تغییر باقی خواهد ماند.
این تصمیم بیانگر اعتماد به بازاری است که با وجود چالش‌های موجود، از نظر استراتژیک همچنان دارای پتانسیل رشد به شمار می‌آید.
تحلیل‌های اقتصادی و پیامدهای تعرفه‌ها از دیدگاه تحلیلگران اقتصادی، تحمیل تعرفه‌های جدید یک اقدام جسورانه اما مخاطره‌آمیز است که تأثیرات آن می‌تواند سال‌ها در بازار خودروی آمریکایی و مکزیکی احساس شود. طبق گفته پل جاکوبسون، مدیر مالی جنرال موتورز، شرکت او در انتظار اعلام تعرفه‌ها، در حال کاهش موجودی کالا در کانادا و مکزیک است. او همچنین افزود که جنرال موتورز از تغییر در نحوه ارسال خودروها نیز به منظور تطبیق با شرایط جدید خبر داده است.
در همین راستا، فرانسیسکو گونزالس، رئیس اجرایی انجمن ملی صنعت قطعات خودرو مکزیک، هشدار داد که تعرفه‌های جدید ممکن است رشد بخش قطعات خودرو در کشورش را از دو درصد پیش‌بینی شده به صفر کاهش دهد. او تأکید کرد که افزایش قیمت‌ها به سرعت به مصرف‌کنندگان منتقل می‌شود و صنعت خودرو به دلیل ساختار پیچیده زنجیره تامین، قادر نخواهد بود در کوتاه مدت با چنین تصمیمی سازگار شود.
یکی از تأمین‌کنندگان قطعات خودرو اشاره کرد که حاشیه سود آن‌ها برای قطعات خاصی که در مکزیک ساخته می‌شوند، تنها بین دو تا ده درصد است. در نتیجه، افزودن تعرفه‌های جدید می‌تواند منجر به کاهش سودآوری تا بیست و سه درصد برای هر قطعه گردد. این امر نه تنها تولیدکنندگان را بلکه عرضه‌کنندگان و در نهایت مصرف‌کنندگان را نیز به شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد.
جدول تأثیر تعرفه‌ها بر بخش‌های مختلف صنعت خودرو در ادامه، جدولی ارائه می‌شود که تاثیر تعرفه‌های جدید را بر بخش‌های مختلف صنعت خودرو در مقیاس اقتصادی نشان می‌دهد:
بخش صنعتی افزایش هزینه (میلیارد دلار) افزایش قیمت خودرو (دلار) تأثیر بر تولید

تولید خودرو	60	3000	کاهش تولید احتمالی
تولید قطعات خودرو	10 تا 20	انتقال هزینه به مصرف‌کننده	کاهش حاشیه سود
توزیع و واردات خودرو	15 تا 25	افزایش قیمت نهایی	کاهش تقاضا
اشتغال در صنعت خودرو	-	-	احتمال از بین رفتن بیش از 500 هزار شغل در برخی مناطق

جدول فوق نشان می‌دهد که تعرفه‌های اعمال شده می‌تواند منجر به افزایش قابل توجه هزینه‌ها در بخش‌های تولیدی و توزیعی شود. همچنین افزایش قیمت نهایی خودرو ممکن است باعث کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش تولید گردد. یکی از نکات قابل توجه، تأثیر منفی احتمالی بر اشتغال در صنعت خودرو در برخی کشورها به ویژه در کانادا است.
جنبه‌های سیاسی و اقتصادی در پس‌زمینه تعرفه‌ها این اقدام ترامپ نه تنها به عنوان یک استراتژی اقتصادی بلکه به عنوان ابزاری در مبارزات سیاسی داخلی و بین‌المللی تلقی می‌شود. ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی خود وعده داده بود که با سیاست‌های حمایت‌گرایانه، مشاغل تولیدی را به ایالات متحده بازگرداند، درآمدها را افزایش دهد و کسری تجاری کشور را کاهش دهد. اما تحلیلگران هشدار داده‌اند که تغییر در ساختار تولید و ایجاد مشاغل جدید در صنعت خودرو می‌تواند سال‌ها به طول انجامد.
از سوی دیگر، دغدغه‌های مربوط به جریان‌های مهاجران و قاچاق مواد مخدر از مرزهای ایالات متحده نیز از جمله دلایلی بودند که ترامپ این تعرفه‌ها را توجیه کرد. او به صراحت اعلام کرده است که این تعرفه‌ها می‌تواند عامل کنترل بهتر جریان‌های غیرقانونی از مرزهای کشور باشد. در عین حال، نگرانی‌هایی نیز از سوی برخی کشورها به ویژه مکزیک و کانادا مطرح شده است که اعمال تعرفه‌های سنگین ممکن است باعث تشدید تنش‌های تجاری و اقتصادی شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که از زمان آغاز مذاکرات مجدد توافقنامه تجارت آزاد بین ایالات متحده، کانادا و مکزیک، خودروسازان مجبور به رعایت سقف‌های بالاتر برای قطعات ساخت آمریکای شمالی شده‌اند. اما با اعلام تعرفه‌های جدید، توافقی که قرار است در سال آینده مجدداً مورد بررسی قرار گیرد، دستخوش تغییرات اساسی خواهد شد. به گفته داگ فورد، نخست‌وزیر انتاریو، ممکن است بیش از پانصد هزار شغل تنها در پرجمعیت‌ترین استان کانادا از بین برود؛ بسیاری از این مشاغل در بخش خودرو قرار دارند.
تأثیرات بلندمدت بر زنجیره تامین و ساختار بازار یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های صنعت خودرو، تأمین آخرین قطعه وسیله نقلیه در زنجیره تامین است؛ موضوعی که ترامپ مدعی است این امر به تأمین داخلی تمام خواهد شد. با این حال، کارشناسان بر این باورند که ایجاد زنجیره تامین کاملاً داخلی در کوتاه‌مدت امری بسیار دشوار و زمان‌بر است. به گفته کارشناسان، تغییر ساختار تولید و تأمین قطعات ممکن است سال‌ها طول بکشد و در این میان نوسانات قیمتی و کاهش تولید از پیامدهای قریب‌الوقوع خواهد بود.
به علاوه، جنرال موتورز که به عنوان بزرگ‌ترین خودروساز ایالات متحده شناخته می‌شود، اعلام کرده است که تولید خود را تغییر نخواهد داد مگر آنکه از نظر بلندمدت این تغییر منطقی به نظر برسد. پل جاکوبسون، مدیر مالی این شرکت، هفته گذشته گفت که در انتظار اعمال تعرفه‌ها، اقدام به کاهش موجودی کالا در مراکز توزیع کانادا و مکزیک نموده‌اند و تلاش برای تسریع در ارسال خودروها از جمله واکنش‌های اولیه به این شرایط است.
در همین راستا، تحلیلگران از شرکت وولف ریسرچ پیش‌بینی می‌کنند که میانگین قیمت خودروی جدید در انتهای زنجیره تامین، به دلیل اعمال تعرفه‌ها، ممکن است حدود سه هزار دلار افزایش یابد. این افزایش قیمت می‌تواند باعث کاهش تقاضا و ایجاد نوسانات بیشتری در بازار خودرو شود. از سوی دیگر، تولیدکنندگان قطعات خودرو در مکزیک به دلیل افزایش هزینه‌های تولید و انتقال تعرفه‌ها، ممکن است به دنبال جایگزین‌های جدید برای قطعات آسیایی باشند.
واکنش‌های استراتژیک شرکت‌ها و پیامدهای منطقه‌ای با وجود فشارهای اقتصادی ناشی از تعرفه‌های جدید، برخی شرکت‌های بزرگ خودروسازی همچنان برنامه‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت خود را ادامه می‌دهند. همانطور که گفته شد، بی‌ام‌دبلیو نمونه‌ای از این دسته است که با اعلام سرمایه‌گذاری هشتصد میلیون یورویی خود در ایالت سن لوئیس پوتوسی مکزیک، نشان داده است که این تغییرات نمی‌تواند باعث عقب‌نشینی از برنامه‌های استراتژیک شود.
از سوی دیگر، شرکت‌های تولیدکننده خودرو و قطعات در مکزیک در حال بازنگری استراتژی‌های خود هستند. به گفته رئیس انجمن ملی صنعت قطعات خودرو مکزیک، فرانسیسکو گونزالس، تلاش‌های گسترده‌ای برای یافتن جایگزین‌های مناسب برای قطعات وارداتی در جریان است. او خاطرنشان کرد که با وجود اینکه کمتر از سه درصد قطعات فروخته‌شده در مکزیک از چین وارد می‌شود، نگرانی از ورود قطعات چینی از طریق مکزیک به بازار آمریکا همچنان وجود دارد. در این میان، تامین‌کنندگان به سرعت در حال جستجوی گزینه‌های جدیدی هستند که علاوه بر تأمین قطعات با کیفیت، از نظر قیمتی نیز مقرون به صرفه باشند.
در واکنش به این تغییرات، شرکت‌های بزرگ جهانی همچون جنرال موتورز و دیگر خودروسازان به بررسی دقیق زنجیره تامین خود پرداخته‌اند تا از اثرات منفی تعرفه‌ها در کوتاه‌مدت و بلندمدت جلوگیری کنند. این بررسی‌ها شامل تغییر در مسیرهای توزیع، بهبود روش‌های لجستیکی و استفاده از فناوری‌های نوین جهت کاهش هزینه‌های تولید و انتقال کالا می‌باشد.
پیامدهای اجتماعی و تأثیر بر اشتغال یکی از جنبه‌های مهم این تصمیم، تأثیر آن بر بازار کار و اشتغال در صنعت خودرو است. در گفته داگ فورد، نخست‌وزیر انتاریو، احتمال از بین رفتن بیش از پانصد هزار شغل در برخی از مناطق کانادا، به ویژه در بخش خودرو، مطرح شده است. کاهش تولید و افزایش هزینه‌های واردات می‌تواند منجر به کاهش سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی و نهایتاً ایجاد بحران اشتغال در مناطق مختلف گردد.
همچنین، کاهش حاشیه سود تولیدکنندگان قطعات خودرو به ویژه در کشورهایی نظیر مکزیک، احتمالاً منجر به تصمیمات سخت مدیریتی در جهت کاهش هزینه‌ها و در نهایت تعدیل نیروها خواهد شد. این موضوع می‌تواند تأثیرات اجتماعی عمیقی بر خانواده‌ها و اقتصاد محلی داشته باشد. در نتیجه، تغییرات ناشی از این تعرفه‌ها نه تنها از منظر اقتصادی بلکه از منظر اجتماعی نیز به عنوان یک چالش بزرگ شناخته می‌شود.
جنبه‌های جغرافیایی و تغییرات منطقه‌ای در زنجیره تامین بررسی‌های دقیق نشان می‌دهد که سهم مکزیک از بازار خودروی ایالات متحده در چهل سال گذشته به طور پیوسته افزایش یافته است و در بحران مالی سال دو هزار و هشت، از کانادا پیشی گرفته است. این روند افزایش سهم، ناشی از تلاش‌های مستمر دولت‌های مکزیک و سیاست‌های حمایتی بوده است. اما اعلام تعرفه‌های جدید می‌تواند منجر به تغییرات اساسی در الگوی توزیع و تولید خودرو در منطقه شود.
در کنار این موضوع، دولت‌های کانادا و مکزیک در حال اتخاذ سیاست‌هایی هستند تا اثرات منفی تعرفه‌های جدید را کاهش دهند. دولت کانادا به نوبه خود متعهد شده است تعرفه‌های 25 درصدی را علیه کالاهای آمریکایی به ارزش صد و پنجاه و پنج میلیارد دلار کانادا اعمال کند، در حالی که مکزیک نیز اقدامات متقابلی در جهت حمایت از تولید داخلی خود به عمل آورده است. نخست‌وزیر جاستین ترودو در کانادا به جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید برای تولید خودروهای برقی در قطب‌های تولیدی انتاریو تأکید ویژه‌ای کرده و شرکت‌های بزرگی نظیر هوندا موتور و فولکس‌واگن را به تعهد سرمایه‌گذاری‌های چندده میلیارد دلاری دعوت نموده است.
این تحولات منطقه‌ای نشان می‌دهد که تعرفه‌ها نه تنها تأثیرات اقتصادی بلکه تأثیرات ژئوپولیتیکی نیز به همراه دارند. دولت‌های منطقه‌ای به دنبال یافتن راهکارهایی برای حفظ بازار کار و تأمین زنجیره تامین در برابر نوسانات بازار جهانی هستند.
بررسی عمیق سیاست‌های حمایتی و نگرانی‌های مربوط به چین از سوی دیگر، ترامپ در جریان اعلام تعرفه‌ها به شدت از مهاجران و قاچاق مواد مخدر از مرزهای ایالات متحده انتقاد کرد و از این رو اعلام کرد که چین از مکزیک به عنوان «درگاه مخفی» برای ارسال کالاهای ارزان به آمریکا استفاده می‌کند. این اظهارات، نگرانی‌های عمیقی در میان مسئولین اقتصادی و تجاری به وجود آورده است. از زمان انتخابات ریاست جمهوری، کلودیا شینبائووم، رئیس جمهور مکزیک، تعرفه‌های خود را بر واردات ارزان آسیایی افزایش داده و سیاست‌های خود را به سمت حمایت از تولید داخلی معطوف کرده است.
به گفته فرانسیسکو گونزالس، نگرانی‌ها مبنی بر ورود قطعات چینی از طریق مکزیک به بازار آمریکا بسیار زیاد است. اگرچه میزان قطعات وارداتی از چین کمتر از سه درصد از کل قطعات فروخته شده در مکزیک است، اما تلاش برای یافتن جایگزین‌های مطمئن جهت کاهش وابستگی به قطعات ارزان قیمت آسیایی از اولویت‌های اصلی شرکت‌های تأمین‌کننده محسوب می‌شود. این تلاش‌ها شامل بهبود کیفیت محصولات و استفاده از فناوری‌های نوین جهت افزایش بهره‌وری می‌باشد.
به طور کلی، تحولات ناشی از این اقدام، ضرورت تجدیدنظر در سیاست‌های اقتصادی و تجاری را به خوبی نشان می‌دهد. مسئولین اقتصادی و تجاری کشورهای منطقه باید با هماهنگی و همکاری‌های مشترک، راهکارهایی را برای کاهش اثرات منفی این تعرفه‌ها اتخاذ کنند. در این میان، تلاش برای انتقال فناوری‌های نوین، افزایش بهره‌وری تولیدی و ایجاد تسهیلات مالی می‌تواند نقش مهمی در تقویت ساختار داخلی داشته باشد.
همچنین، توجه به ابعاد اجتماعی و تأثیرات ناشی از کاهش اشتغال در بخش‌های تولیدی و توزیعی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مسئولین باید با تدوین سیاست‌های حمایتی و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، از ایجاد بحران‌های اجتماعی جلوگیری نمایند. در نهایت، آینده این تحولات بستگی به هماهنگی و تصمیمات استراتژیک دولت‌ها و بخش خصوصی در مقابله با چالش‌های پیش‌رو دارد.
نکات کلیدی برای مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران برای مصرف‌کنندگان، افزایش سه هزار دلاری قیمت خودرو به معنای تجدید نظر در برنامه‌های خرید و بودجه‌بندی خانوار است. آن‌ها باید نسبت به تغییرات بازار آگاه بوده و در صورت نیاز، به دنبال گزینه‌های مقرون به صرفه‌تر باشند. از سوی دیگر، سرمایه‌گذاران باید به دقت روند تحولات اقتصادی و سیاسی را زیر نظر گرفته و بر اساس تحلیل‌های دقیق، تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را اصلاح نمایند.
در این راستا، برخی نکات کلیدی به شرح زیر است:
-افزایش هزینه‌های تولید: شرکت‌های تولیدکننده باید با برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از فناوری‌های نوین، هزینه‌های ناشی از تعرفه‌ها را مدیریت نمایند.
-بازنگری در زنجیره تامین: تغییر در مسیرهای توزیع و تأمین قطعات می‌تواند به عنوان یکی از راهکارهای مقابله با افزایش هزینه‌ها مطرح شود.
-حمایت از اشتغال: سیاست‌های حمایتی جهت جلوگیری از کاهش شدید اشتغال در بخش‌های تولیدی، از جمله اولویت‌های دولت‌های مرتبط با صنعت خودرو محسوب می‌شود.
چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌رو به رغم چالش‌های متعدد، برخی فرصت‌های جدید نیز در افق دیده می‌شود. افزایش تعرفه‌ها می‌تواند شرکت‌های داخلی را ترغیب به نوآوری و تولید محصولات با کیفیت بالا نماید. در بلندمدت، این تغییرات می‌تواند به ایجاد یک بازار خودروی مقاوم‌تر و کمتر وابسته به واردات خارجی منجر شود. از این منظر، تلاش برای ایجاد همکاری‌های جدید منطقه‌ای و تدوین سیاست‌های هماهنگ تجاری، می‌تواند به تثبیت وضعیت اقتصادی کمک کند.
علاوه بر این، رویکردهای جدید مدیریتی در زنجیره تامین و استفاده از داده‌های بزرگ جهت بهبود عملکرد لجستیکی، می‌تواند به عنوان نقطه عطفی در مقابله با افزایش هزینه‌های ناشی از تعرفه‌ها محسوب شود. شرکت‌های بزرگ خودروسازی در سراسر جهان، به ویژه جنرال موتورز و بی‌ام‌دبلیو، در تلاش هستند تا با تغییر در استراتژی‌های تولید و توزیع، اثرات منفی ناشی از این تغییرات را کاهش دهند.
دیدگاه‌های کارشناسان و پیامدهای استراتژیک کارشناسان اقتصادی در نشست‌ها و کنفرانس‌های متعدد به بررسی پیامدهای استراتژیک این اقدام پرداخته‌اند. آن‌ها بر این باورند که در کوتاه‌مدت، افزایش قیمت خودرو و کاهش تقاضا از پیامدهای مستقیم تعرفه‌های جدید خواهد بود؛ اما در بلندمدت، ایجاد یک ساختار داخلی قوی‌تر و کاهش وابستگی به بازارهای خارجی می‌تواند به عنوان نقطه مثبت تحول اقتصادی عمل کند.
برخی کارشناسان نیز به اهمیت انتقال فناوری‌های نوین، ایجاد زیرساخت‌های لازم جهت تولید داخلی و حمایت از شرکت‌های نوپا تأکید دارند. به عقیده آن‌ها، اگر دولت‌ها با تدوین سیاست‌های حمایتی و ایجاد بسترهای لازم برای نوآوری در صنعت خودرو، همکاری‌های منطقه‌ای را تقویت کنند، می‌توان از این بحران عبور کرد و در نهایت به رشد پایدارتری دست یافت.
با توجه به نکات فوق و تأثیرات گسترده اعلام تعرفه‌های جدید در صنعت خودرو، از شما خوانندگان عزیز دعوت می‌کنیم تا جهت کسب اطلاعات تکمیلی و تحلیل‌های اقتصادی بیشتر به بخش مربوط به « خودرو » در وب‌سایت ما مراجعه نمایید. همچنین نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را در این زمینه با ما به اشتراک بگذارید.
مطالعه بیشتر: فاجعه بزرگ در واردات خودرو | کجا رفت خودروهایی که قرار بود بیایند؟