بازار آریا - پریسا حاجی‌محمدی* تفاوت‌های کلیدی بین Artificial Intelligenceیا AI وBusiness Intelligence یا BI به این صورت تفصیل می‌یابد که: هر دو هوش مصنوعی (AI) و هوش تجاری (BI) اغلب در
تجارت مورد استفاده قرار می‌گیرند و گاهی حتی با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. دقیقا چه تفاوت‌هایی بین هوش مصنوعی و هوش تجاری وجود دارد، مرزهای مربوط به آنها چیست و هر دو فناوری طرح‌شده در دنیای کسب و کار امروزی در کجاها همپوشانی دارند؟ و چرا سازمان‌ها مشخصا از هوش مصنوعی برای بهبود تصمیم‌گیری‌ها در تعیین استراتژی کسب و کارشان و بهبود فرآیندهای کاری برای رقابت در بازار استفاده می‌کنند؟
گزارش در مقابل پیش‌بینی یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌هایی است که می‌توانیم مفصلا به آن بپردازیم. اصطلاحات BI و AI اغلب با همدیگر یا گاهی به‌جای یکدیگر در زمینه‌های مختلف تجاری استفاده می‌شوند.
هر دو این ابزارها یعنی هم هوش مصنوعی و هم هوش تجاری رویکرد و دیدگاه مشخصی مبتنی بر دادههای دریافت‌شده را برای شکل دادن به اهداف و تقویت نیروی تصمیم‌گیری به صاحبان کسب‌و‌کار ارائه می‌کنند. در حالی که این تعریف به‌صورت کلی برای هر دو فناوری صادق است، به سرعت مشخص می‌شود که هوش مصنوعی و هوش تجاری کاملا متفاوت هستند و متفاوت عمل می‌کنند.
هم در تئوری و هم در عمل این تفاوت در یک جمله خلاصه می‌شود که هوش تجاری بینش قابل قبولی از عملکرد گذشته را به صاحبان کسب و کار ارائه می‌دهد، در حالی که هوش مصنوعی روندهای آینده و کارآمدترین اقدامات را نیز پیش‌بینی می‌کند. البته خالی از لطف نیست که دادههای دریافتی اولیه از طریق هوش مصنوعی را نیز همیشه در ذهنمان لحاظ کنیم و اگر انتظار داریم راهکار و پیش‌بینی متفاوت‌تری بیابیم تعداد پارامترهای دخیل در تصمیم‌گیری را زیاد کنیم یا دادههای ورودی را تغییر دهیم.
هوش مصنوعی به طور خلاصه، اصطلاحی گسترده برای سیستم‌های رایانه‌‌‌ای هوشمند است که تفکر و یادگیری را شبیه به انسان تقلید و تکرار می‌کند. هوش مصنوعی از روند گذشته درس می‌گیرد و سعی می‌کند شهود و قضاوت‌های انسانی ما را شبیه‌سازی کند. حل مساله، یادگیری مستقل مستمر و تصمیم‌گیری موقعیتی کلیدهای اصلی عملکرد هوش مصنوعی هستند. هدف هوش مصنوعی در سازمان‌ها تنها تجزیه و تحلیل و تفسیر مقادیر زیادی از دادههای ورودی دریافتی مسبوق به سابقه نیست، بلکه بر اساس یافته‌‌‌ها و درک‌‌‌های حاصله برای پیش‌بینی آینده نیز عمل می‌کند.
هوش مصنوعی قادر است نقاط مختلف یک کسب‌و‌کار را به هم متصل کند و برای این تجسم خلاق جدید به وجود آمده‌اش فرآیند تصمیم‌گیری مستقلی از خود پیش‌بینی کند و این به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا نتایج ملموس را تشخیص دهند. تیم‌‌‌های فروش می‌توانند تلاش و فعالیت آتی خود را بر اساس دادهها با سرنخ‌‌‌های با پتانسیل بالاتر متمرکز کنند.
اهداف هوش مصنوعی و هوش تجاری بسیار متفاوت هستند. اهداف اصلی BI ساده‌‌‌سازی فرآیند جمع‌‌‌آوری، گزارش‌‌‌دهی و تجزیه و تحلیل داده‌‌‌هاست. استفاده از BI به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا کیفیت داده‌‌‌هایی را که جمع‌‌‌آوری می‌کنند و سازگاری جمع‌‌‌آوری آنها را بهبود بخشند.
جالب است بدانید استادان مدیریت عملیات و علوم تصمیم‌گیری می‌گویند: «هوش تجاری به شما نمی‌‌‌گوید چه کاری انجام دهید. به شما می‌گوید که چه چیزی بوده است و آن چیست؟» به‌عبارت دیگر، ابزارهای هوش تجاری می‌توانند مجموعه‌‌‌ای از دادههای شلوغ و
درهم برهم را به یک تصویر منسجم تبدیل کنند، اما برای ارائه نسخه‌‌‌های واضح برای پیشنهاد نحوه استفاده از آن دادهها در تصمیم‌گیری طراحی نشده‌‌‌اند.
شرکت‌هایی مانند مایکروسافت، اوراکل و Tableau ابزارهای BI را برای طیف وسیعی از عملکردهای تجاری از جمله منابع انسانی، فروش و بازاریابی استفاده کرده و توسعه داده‌‌‌اند. با نظارت بر هر کاری که یک کسب‌و‌کار، روزانه انجام می‌دهد و استفاده از دادهها برای ایجاد عملیات گسترده، معیارهای عملکرد، داشبوردها، نمودارها و سایر تجسم‌‌‌های مفید، دادهها را سازماندهی کرده و تصمیمات دشوار را بسیار آسان‌‌‌تر می‌گیرند.
پذیرش راه‌حل‌های BI در سه سال گذشته نزدیک به 50درصد رشد برای کسب‌وکارها داشته است حال آنکه اهداف اصلی هوش مصنوعی، مدل‌سازی است. با مدل‌سازی رفتارهای انسانی و فرآیندهای فکری در تصمیم‌گیری، برنامههای هوش مصنوعی می‌توانند یاد بگیرند، برگزینند و تصمیمات منطقی بگیرند. متخصصان فناوری که برنامههای هوش مصنوعی را می‌‌‌سازند و اجرا می‌کنند اغلب سعی می‌کنند به سوالات خاصی پاسخ دهند: آیا ماشینها می‌توانند با اهداف کسب و کار ما سازگار شوند؟ آیا ماشینها می‌توانند شهود قابل اعتمادی را برای تصمیم‌گیری بی‌نقص در آینده توسعه دهند؟
بررسی این سوالات می‌تواند مزایای قابل‌توجهی را برای مشاغلی که مایل به سرمایه‌گذاری و آزمایش هستند به‌همراه داشته باشد. استفاده از برنامههای کاربردی مبتنی بر هوش مصنوعی، می‌توانند کارآیی و سود بیشتری را برای کسب و کارها به همراه داشته باشند.
* دکترای کسب و کار حرفه‌ای DBA