بازار آریا - دنیای
اقتصاد : دونالد
ترامپ ریاست‌جمهوری خود را با آرزوی صلح‌طلبی آغاز کرد. او این چشم‌انداز را در سخنرانی افتتاحیه بیان و اعلام کرد که دولت او «موفقیت را نه تنها با نبردهایی که برنده می‌شویم، بلکه با جنگ‌هایی که به پایان می‌رسانیم، و شاید مهمتر از همه، با جنگ‌هایی که هرگز وارد آنها نمی‌شویم، سنجش خواهد کرد.»
دنیس راس، نماینده سابق ایالات متحده در امور خاورمیانه، و دیوید ماکوفسکی، مدیر برنامه روابط اعراب و اسرائیل در «موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک»، 3 فوریه در نشریه فارن افرز به بررسی چشم‌انداز تنش‌ها در منطقه، از جمله توافق آتش‌بس غزه، مساله هسته‌ای
ایران و مذاکرات احتمالی و سرنوشت توافق ابراهیم پرداختند.
در این یادداشت آمده است: شکی نیست که
ترامپ به تضمین توافق آتش‌بس کمک کرد. اما برای اینکه صلح‌طلبی باشد که خاورمیانه را متحول می‌کند، کارهای بیشتری برای انجام دادن دارد. مسائل اصلی او غزه و
ایران است. در غزه، اسرائیل و حماس دیدگاه‌های متفاوتی درباره آنچه برای دستیابی به مرحله دوم توافق لازم است، دارند، که می‌تواند گروگان‌های باقی‌مانده را نجات دهد و آتش‌بس دائمی ایجاد کند. به ادعای یادداشت‌نویس فارن‌افرز، در همین حال،
ایران در حال تسریع برنامه هسته‌ای خود است. بنابراین تهران به تهدید اسرائیل ادامه می‌دهد. هر دو موضوع احتمالا بر مذاکرات
ترامپ و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در کاخ سفید سایه خواهند افکند.
ترامپ می‌تواند - و ممکن است مجبور باشد - به هر مشکلی جداگانه رسیدگی کند. هر دو به‌خودی‌خود جدی هستند و برنامه هسته‌ای
ایران یک مساله بسیار مهم است. اگر
ایران هسته‌ای شود، عربستان سعودی نیز احتمالا می‌خواهد در همین مسیر گام بردارد و خطر بیشتری را برای منطقه‌ای که در‌حال‌حاضر یکی از ناآرام‌ترین مناطق جهان است، ایجاد خواهد کرد. اما ساده‌ترین راه برای رسیدگی به غزه و
ایران ممکن است فقط رسیدگی به آنها به‌صورت همزمان باشد.
نتانیاهو برای حرکت به سمت آتش‌بس دائمی مردد است، تا حدی به این دلیل که می‌ترسد این آتش‌بس باعث فروپاشی دولتش و برگزاری انتخابات زودهنگام شود. اما برای نخست‌وزیر، هیچ مساله‌ای مهمتر از جلوگیری از هسته‌ای شدن
ایران نیست. این هدف اصلی زندگی سیاسی طولانی او بوده است. برای مثال، نتانیاهو سال‌ها پیش در سخنانی در کنست اعلام کرد که توقف برنامه هسته‌ای
ایران دلیل بیدار شدن او در هنگام صبح است. هرچه
ترامپ بیشتر نشان دهد که آماده همکاری با اسرائیل در مورد
ایران است، تصمیم‌گیری دشوار نتانیاهو در مورد غزه آسان‌تر خواهد بود.
این به‌سختی به معنای این است که «ترامپ باید برای استفاده از نیروی نظامی شتاب به خرج دهد». او نشان داده است که مایل به معامله با تهران است و بارها در مبارزات انتخاباتی قول داده است که یک کمپین فشار حداکثری را برای توقف برنامه هسته‌ای
ایران دنبال خواهد کرد. او احتمالا سعی خواهد کرد از اهرم‌های
اقتصادی برای دستیابی به توافق استفاده کند. اما این بدان معناست که او باید به نتانیاهو و تهران بقبولاند که در صورت شکست دیپلماسی از حملات اسرائیل به زیرساخت‌های هسته‌ای
ایران حمایت خواهد کرد.
ترامپ با حمایت از حملات اسرائیل، احتمال کارآمدی دیپلماسی ایالات متحده با
ایران را افزایش خواهد داد. البته نتانیاهو بیشتر به ماندن در نخست‌وزیری اهمیت می‌دهد تا رضایت ترامپ. اما یک موضوع وجود دارد که ممکن است نتانیاهو حاضر باشد دولت خود را به خطر بیندازد و با انتخابات روبه‌رو شود:
ایران و برنامه هسته‌ای آن. حتی بیش از عادی‌سازی با عربستان سعودی که اخیرا مورد توجه وی بوده است، جلوگیری از تهدید
ایران علیه اسرائیل، برای نتانیاهو اهمیت دارد. توافق با
ترامپ که در آن هدف ایالات متحده به عقب انداختن قاطعانه برنامه هسته‌ای
ایران باشد، برای نتانیاهو ارزش زیادی دارد.
در عمل،
ترامپ احتمالا فشار
اقتصادی بسیار بیشتری اعمال خواهد کرد و در‌عین‌حال از تهدید نیروی اسرائیلی با حمایت واشنگتن برای رساندن پیامی روشن به ایرانی‌ها استفاده می‌کند: راه‌حل دیپلماتیک می‌تواند وجود داشته باشد، اما
ایران باید از آن استفاده کند تا از گزینه نظامی اجتناب کند. در واقع، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور
ایران و محمدجواد ظریف، معاون رئیس‌جمهور
ایران پس از خودداری از برخورد مستقیم با بایدن، آمادگی مذاکره با دولت
ترامپ را دارند و این نشان می‌دهد که تهران نیز به وضعیت موجود پی برده است.
ایران ممکن است هنوز آماده نباشد که برنامه هسته‌ای خود را متوقف کند و ذخایر موشک‌های بالستیک خود را تا حدی که
ترامپ یا نتانیاهو نیاز دارند کاهش دهد. اما
ایران باید بداند که تهدید به گزینه نظامی یک بلوف اسرائیلی نیست. در گفت‌وگوهای اخیرمان با اعضای تشکیلات امنیتی اسرائیل که قبلا طرفدار حمله به سایت‌های هسته‌ای
ایران نبودند، ما از تغییر دیدگاه‌های آنها شگفت‌زده شدیم.
هنر معامله
مقامات اسرائیلی که طرفدار حمله به تاسیسات هسته‌ای
ایران هستند، اعتراف می‌کنند که حمله نباید تنها توسط اسرائیل انجام شود. در عوض، آنها خواهان حمایت مادی و دیپلماتیک ایالات متحده، اگر بنای مشارکت مستقیم نباشد، هستند. این تمایل اسرائیل قطعا می‌تواند توسط
ترامپ در گفت‌وگو با نتانیاهو درباره نحوه مدیریت آینده توافق آتش‌بس و همچنین عادی‌سازی توافق سعودی مطرح شود.
این احتمال وجود دارد که
ترامپ با آرزوهای صلح‌جویانه‌اش، در پاسخ گفتن به اسرائیلی‌ها تردید داشته باشد که از آنها در جنگ حمایت خواهد کرد. اما با توجه به حمایت او از فشار حداکثری علیه ایران، او احتمالا ارزش ترکیب افزایش فشار
اقتصادی با تهدید نظامی معتبر اسرائیل را بهترین راه برای تضمین یک نتیجه منتج به مذاکره می‌داند. نتانیاهو به نوبه خود موافقت خواهد کرد که اقدام نظامی را متوقف کند در‌حالی‌که واشنگتن متوجه می‌شود که آیا تهران واقعا آماده است از گزینه تسلیحات هسته‌ای خود صرف‌‌نظر کند.
اگر دیپلماسی شکست بخورد و اسرائیل حمله کند، نیروهای ایالات متحده باید نقش حمایتی ایفا کنند و ایالات متحده یک بار دیگر به دفاع از اسرائیل در برابر حملات موشکی
ایران کمک کند. پایان مهلت مکانیسم اسنپ‌بک در اکتبر 2025 می‌تواند ضرب‌الاجلی برای مذاکرات
ایران و
آمریکا باشد. چنین ضرب‌الاجلی به واشنگتن اهرم‌های بیشتری می‌دهد.
ترامپ اکنون در موقعیت مناسبی برای کمک به پایان دادن به جنگ در غزه، بازگرداندن گروگان‌ها و مواجهه با برنامه هسته‌ای
ایران قرار دارد. او حتی می‌تواند روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی را عادی کند و راهی برای تشکیل کشور فلسطینی ایجاد کند، مشروط بر اینکه فلسطینی‌ها معیارهای ملموسی را رعایت کنند.
ترامپ ممکن است بتواند همه این کارها را بدون شلیک گلوله انجام دهد. اگر او در موضع صلح‌جویانه خود جدی است، باید این رویکرد را به نتانیاهو پیشنهاد کند. تلاش‌های او ممکن است در نهایت شکست بخورد، اما شانس موفقیت امروز بیشتر از گذشته است. به‌ندرت پیش می‌آید که منافع در سیاست خارجی تا این حد به هم نزدیک شوند، و بنابراین
ترامپ فرصتی برای انجام کاری دارد که پیشینیانش فقط آرزوی آن را داشتند.