بازار آریا - مریم رحیمی در گفت‌وگو با احمد دوست‌حسینی، قائم‌مقام پیشین وزیر صنعت، معدن و
تجارت ، چالش‌های صنایع در تامین آب و
برق را بررسی کرده است.
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ ناپایداری الزامات تولید، همچون آب،
برق و
گاز که همگی زیرساخت‌های تولیدی محسوب می‌شوند، به
رکود و انقباض رشته‌فعالیت‌های صنعتی منجر شده است.
صنایع نه‌تنها در شش‌ماهه گرم سال با محدودیت در اغلب زیرساخت‌ها مواجه بودند و امکانات لازم را برای تولید نداشتند، بلکه از پاییز امسال، با فصل جدیدی از محدودیت‌های صنعتی در بخش زیرساخت‌ها هم مواجه شدند.
محدودیتی که تا پیش از این سابقه نداشت و موجب شد فعالان
اقتصادی در زمستان خشک سال جاری، نگران اولین نشانه‌های گرم شدن هوا شوند.
دوست حسینی: بدون شک وضعیت صنایع در شرایط کمبود آب و
برق در تابستان سال آینده دشوار است. وضع
صنعت نسبت به مساله آب و
برق کاملاً متفاوت است.
مساله
برق را می‌توان به‌عنوان یک مشکل صنعتی به‌طور مستقل مورد توجه قرار داد و نسبت به رفع آن برنامه‌ریزی کرد؛ ولی چالش آب یک مساله فراصنعتی و یک بحران سرزمینی است که لازم بود از مدت‌ها قبل مورد توجه مسؤولان کشور قرار می‌گرفت و به هشدارها و اعلام خطرهای صاحب‌نظران در این زمینه بی‌اعتنایی نمی‌شد.
در مورد
برق غفلتی که صورت گرفته و خسارت‌هایی که وارد شده و می‌شود قابل جبران نیست. با این حال، فرآیند زیانبار آن توقف‌بردار و برگشت‌پذیر است.
البته در مورد آب اصلاً چنین نیست و باید گفت که متاسفانه فرآیند برگشت‌ناپذیری طی شده و در جریان است. بخشی از این وضعیت فاجعه‌بار، ناشی از خشکسالی‌های پیاپی و خارج از اراده و کنترل سیاست‌گذار بوده ولی می‌توانسته با تدبیر از پیامدهای منفی آن تا حدود زیادی کاسته شود، ولی بخش دیگری از آن ناشی از سیاست‌های اشتباه یا بهتر بگوییم سوءحکمرانی منابع طبیعی بوده است.
در زمینه منابع طبیعی تجدیدناپذیر، نقش حاکمیت باید حکمرانی محدودکننده باشد نه دست‌ودلبازانه. شواهد نشان می‌دهد که حکمرانی منابع طبیعی تجدیدناپذیر در کشور ما چنین نبوده، بلکه در مواردی با گشاده‌دستی در صدور مجوزهای برداشت همراه بوده است.
به جای اینکه بر صادرات محصولات
کشاورزی و صنعتی آب‌بر و متکی به منابع طبیعی تجدیدناپذیر، عوارض و مالیات بسته شود، برعکس عمل شده و برای آنها اعتبار و جایزه صادراتی در نظر گرفته شده است و دست‌اندرکاران آن بعضاً به‌عنوان صادرکننده نمونه مورد تشویق قرار گرفته‌اند!
آن‌گونه که متخصصان امر به کرات گفته‌اند، برداشت آب در اقلیمی چون فلات ایران، باید محدود به کمتر از 40 درصد آب‌های تجدیدپذیر باشد؛ اما متاسفانه عملکرد به بیش از 100 درصد رسیده و این مازاد مصرف، سفره‌های آب‌های زیرزمینی محدود کشور را به تحلیل برده و به نابودی کشانده است.
به خاطر دارم در یزد و در وسط کویر، آب
مصرفی خانواده ما و خانواده‌هایی دیگر از چاه آبی که در منزل حفر شده بود تامین می‌شد.
این چاه‌ها به «چاه چهل گز» معروف بود. چاه‌هایی که عمق آنها حدود 40 متر بود. حالا ببینید ژرفای چاه‌های آب در یزد و کرمان و امثال آن به کجا رسیده است؟ چند ده متر کجا و چند صد متر کجا؟ و به کدام ناکجاآباد خواهد انجامید؟ مصیبت آب تمامی ندارد.
در مورد
برق باید توضیح دهیم که سهم
انرژی برق خریداری‌شده مشترکان صنعتی حدود 36 درصد کل فروش
برق شبکه و مجموع تقاضای توان
برق مشترکان صنعتی در حال حاضر در ساعات اوج مصرف، حدود 20 هزار مگاوات است.
به این ترتیب، سهم صنایع هم در مصرف کل و هم در تقاضای ساعات اوج مصرف زیاد و تعیین‌کننده است.
کسری تولید
برق در کشور ما، عمدتاً از دو مجرا ناشی می‌شود، یکی به دلیل کمبود ظرفیت نیروگاهی است و دیگری، و شاید بیشتر، به دلیل کسری در تامین حامل‌های اولیه
انرژی (گاز و سوخت مایع) است.
مشکل تنها تولید نیروگاهی
برق نیست بلکه مشکل اساسی‌تر، ناترازی در زنجیره تامین
انرژی است و تمرکز بر
برق به تنهایی مشکل را حل نمی‌کند.
تامین
گاز و سوخت مایع نیز نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان در بخش‌های استخراج، پالایش و انتقال
گاز و
نفت است.
احداث نیروگاه‌های خورشیدی می‌تواند و لازم است که بخشی از کسری در زنجیره تامین حامل‌های اولیه و ثانویه
انرژی را به خوبی جبران کند.
برخی از افراد و حتی کارشناسان معتقدند که ما
انرژی زیادی در کشور داریم و اگر به صنایع از این طریق مزیت رقابتی دهیم، کار اشتباهی نکرده‌ایم. این‌گونه گفته‌ها، شگفت‌انگیز و حتی بهت‌آور است. به نظرم بیشتر این صداها از گلوی رانت‌برها و رانت‌جوها برمی‌آید تا با توجیهی شبه‌علمی و بی‌پایه خواست و منافع گروهی خود را به کرسی بنشانند و عموم مردم را متحمل زیان‌کنند.//
منبع:
تجارت فردا، شماره 578//