بازار آریا - روزنامه سعودی «الشرق‌الاوسط» با تحلیل توافق 20ساله
ایران و
روسیه موسوم به معاهده مشارکت جامع راهبردی می‌نویسد: با امضای توافق‌نامه «شراکت استراتژیک جامع» بین
روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. بااینحال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.
الشرق الاوسط 19 ژانویه در تحلیل خود نوشت: این توافق‌نامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافق‌نامه همکاری سال 2001 می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود. در طول 25 سال گذشته، روابط مسکو و تهران به‌شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. بااینحال، مسیر رسیدن به این توافق‌نامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.
موضع
روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای
ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل‌اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های
ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.
توافقی برای مذاکره
انتخاب زمان امضای این توافق‌نامه جلب توجه می‌کند. این توافق‌نامه پس از چندین تاخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیلگران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
مفاد توافق
این توافق‌نامه در 47 بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه
انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که
ایران به‌زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.
توافق‌نامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تاکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیات‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تاکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافق‌نامه گنجانده شده است. توافق‌نامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تاکید قرار گرفته است.
این توافق‌نامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. بااینحال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافق‌نامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافق‌نامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»