چاپ

بازار آریا - اقتصاد24- نرخ بیکاری یکی از معیار‌های مهم برای اندازه‌گیری سلامت اقتصادی یک کشور است و به میزان افرادی که در یک زمان مشخص به دنبال شغل خالی هستند، اشاره دارد، این نرخ نشان‌دهنده وضعیت کلی اقتصاد یک کشور است. نرخ پایین بیکاری معمولا نشان‌دهنده اقتصاد سالم و پررونق است، در حالی که نرخ بالای بیکاری ممکن است به مشکلات اقتصادی و رکود اشاره کند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
دولت‌ها از نرخ بیکاری برای تعیین و تنظیم سیاست‌های اقتصادی استفاده می‌کنند. برای مثال، اگر نرخ بیکاری بالا باشد، دولت ممکن است سیاست‌های حمایتی برای ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر را اجرا کند. بیکاری تاثیر مستقیمی بر معیشت و کیفیت زندگی مردم نیز دارد چرا که افزایش نرخ بیکاری می‌تواند منجر به کاهش درآمد خانوار‌ها و افزایش فقر شود. بیکاری می‌تواند نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی را تشدید کند و افراد بدون شغل ممکن است دسترسی کمتری به منابع و فرصت‌های اقتصادی داشته باشند.
کاهش تولید ناخالص داخلی با افزایش نرخ بیکاری افزایش نرخ بیکاری می‌تواند باعث کاهش تولید ناخالص داخلی (GDP) شود زیرا افراد بیکار نمی‌توانند به تولید و ایجاد ارزش افزوده در اقتصاد کمک کنند. بیکاری می‌تواند تاثیرات روانی و اجتماعی منفی بر افراد داشته باشد، از جمله افزایش استرس، کاهش اعتماد به نفس و افزایش مشکلات خانوادگی و اجتماعی. نرخ بیکاری پایین می‌تواند نشان‌دهنده اقتصاد پایدار و جاذب برای سرمایه‌گذاران خارجی باشد و کشور‌هایی با نرخ بیکاری پایین معمولا برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر هستند. نرخ بیکاری یکی از عوامل اساسی در برنامه‌ریزی‌های بلندمدت برای ایجاد فرصت‌های شغلی و توسعه اقتصادی است.
کاهش نرخ بیکاری در پاییز بر اساس آخرین نتایج طرح آمارگیری نیروی‌کار در پاییز 1403 نرخ بیکاری افراد 15‌ساله و بیشتر نشان می‌دهد که 7.2 درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده‌اند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل (پاییز 1402)، 0.4 درصد کاهش یافته است.
در پاییز 1403، به میزان 41.2 درصد جمعیت 15ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (پاییز 1402) 0.3 کاهش یافته است. جمعیت شاغلان 15‌ساله و بیشتر در این فصل 24میلیون و 983 هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل تقریبا 207 هزار نفر افزایش داشته است. همچنین جمعیت غیرفعال از نظر اقتصادی (اعم از افراد محصل، خانه‌دار، دارای درآمد بدون کار مانند بازنشستگان و …) 38 میلیون و 500 هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل تقریبا 673 هزار نفر افزایش داشته است.
بیشترین سهم اشتغال در بخش خدمات است بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که در پاییز 1403، بخش خدمات با 52.7 درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با 33.5 درصد و کشاورزی با 13.7 درصد قرار دارند. نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله حاکی از آن است که 20.2 درصد از فعالان این گروه سنی در پاییز 1403 بیکار بوده‌اند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (پاییز 1402) 0.4 درصد کاهش یافته است.
بیشتر بخوانید:اینفوگرافی/ نمودار نرخ تورم و بیکاری در 3 سال اخیر
بررسی نرخ بیکاری گروه سنی 18 تا 35‌ساله نیز نشان می‌دهد که در پاییز 1403، 14.3 درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده‌اند. این در حالی است که تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد این نرخ نسبت به پاییز 1402، به میزان 0.1 درصد کاهش یافته است. بررسی سهم جمعیت دارای اشتغال ناقص جمعیت 15 ساله و بیشتر نشان می‌دهد که در پاییز 1403، 7.4 درصد جمعیت شاغل، به دلایل اقتصادی (فصل غیر‌کاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر و…) کم‌تر از 44 ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که 38.4 درصد از شاغلان 15‌ساله و بیشتر، بیش از 49ساعت در هفته کار کرده‌اند.
کاهش نرخ مشارکت در فصل پاییز سید مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز در مورد کاهش نرخ بیکاری در پاییز امسال به «اعتماد» گفت: به نظر می‌رسد این نرخی که در مورد کاهش بیکاری در پاییز اعلام شده است، چندان هم دقیق نباشد، به دلیل اینکه نرخ مشارکت پایین آمده است و سال‌هاست که این وضعیت در حال تشدید شدن است. این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: بسیاری از جوانان و افراد جویای کار این روز‌ها از پیدا کردن کار ناامید شده‌اند و فرصت‌های شغلی برای‌شان محدود هم شده است. افقه با بیان اینکه بیشتر این افراد به نهاد‌هایی که این آمار‌ها را منعکس می‌کنند مراجعه نمی‌کنند، گفت: اگر نگاهی به جامعه بیندازیم متوجه می‌شویم که این خبر چندان هم با واقعیات جامعه تطبیق ندارد و آمار بیکاری به مراتب بالاتر از این میزانی است که اعلام شده است.
شرایط اقتصادی باعث کاهش یا افزایش نرخ بیکاری می‌شود این اقتصاددان تصریح کرد: معمولا سه نرخی که در این بخش مورد بررسی قرار می‌گیرد نرخ بیکاری جوانان، نرخ بیکاری زنان و نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان است که این بخش را از نرخ بیکاری عمومی و کلی جدا می‌کنند که معمولا بیکاری در این بخش‌ها بالاتر هم هست و تا بیش از 25‌درصد هم می‌رسد بنابراین به نظر می‌رسد اگر تنها به این آماری که در پاییز منتشر شده اکتفاء کنیم شاید این آمار‌ها بتواند امیدوار‌کننده باشد، اما چندان هم قابل اعتماد نیست. افقه با بیان اینکه شرایط اقتصادی است که باعث افزایش یا کاهش نرخ بیکاری می‌شود خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه بسیاری از کسب و کار‌ها دچار مشکلات جدی شده‌اند و آمار بیکاری هم تشدید شده است و آن دسته از مشاغلی هم که فعال هستند عمدتا بنگاه‌های بزرگی هستند که معمولا دارای تکنیک‌های سرمایه‌بر هستند که اغلب بنگاه‌هایی نظیر پتروشیمی‌ها و فولادی را در برمی‌گیرد و در این مجموعه‌ها معمولا نیروی کار کمتری هم در این بخش‌ها استفاده می‌شود که این نوع بنگاه‌ها هم چندان اشتغالزا نیستند.
ورود به چرخه رکودی با افزایش نرخ بیکاری او با بیان اینکه معمولا بنگاه‌های کوچک و متوسط اشتغالزا هستند، تصریح کرد: این قبیل از بنگاه‌ها هم اغلب تا حدود 40 درصد از ظرفیت‌شان فعال است و بیش از 50 درصد از ظرفیت‌شان همچنان خالی است و بسیاری از شرکت‌های صنعتی هم در همین محدوده کار می‌کنند بنابراین آمار این وضعیت اقتصادی کشور است که باعث کاهش نرخ مشارکت در کشور شده است.
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این پرسش که با ادامه این وضعیت چه اتفاقی رخ می‌دهد، گفت: مطمئنا با ادامه این روند وارد یک چرخه رکودی در کشور می‌شویم، زیرا با کاهش مشارکت اقتصادی همزمان با تعدیل کارگران، میزان درآمد افراد کم می‌شود و تقاضا برای ساخت کالا‌های داخل کاهش می‌یابد و بنگاه‌ها با مازاد تولید مواجه می‌شوند که این موضوع در کنار کاهش تقاضا و افزایش قیمت‌های ناشی از هزینه تولید در نهایت منجر به تعطیلی خواهد شد و این چرخه تکرار می‌شود. او تصریح کرد: افزایش بیکاری و رکود در جامعه به جز تبعات اقتصادی، تبعات اجتماعی و روانی هم دارد که در سال‌های گذشته نیز با آن مواجه بودیم. افقه با بیان اینکه بخش قابل توجهی از نیرو‌ها در همه رسته‌ها از نیرو‌های ماهر و نیمه ماهر و حتی نیرو‌های فاقد مهارت به مهاجرت روآورده‌اند، افزود: این مساله تبعات زیادی برای آینده کشور و نیرو‌های انسانی دارد و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق‌تر و زیرساخت‌های لازم هستیم.
منبع: روزنامه اعتماد