بازار آریا - دنیای
اقتصاد : رمان «چگونه قایق بسازیم»، نوشته الین فینی، شاعر و نویسنده سرشناس ایرلندی، با الهام از زندگی مریم میرزاخانی، دانشمند فقید ایرانی، منتشر شد. این کتاب درباره پسر سیزده‌ساله‌ای به نام جیمی است که رویای ساختن یک
ماشین را در سر می‌پروراند. ماجراجویی او با زندگی معلمانش، «تس» و «تدگ»، در هم آمیخته است که با هر کدام مناقشاتی خاص دارد. در این میان نویسنده مریم میرزاخانی را وارد رمان می‌کند و در قالب یک کاراکتر مجازی به او جان می‌بخشد.
الین فینی در این کتاب سخنرانی‌های مریم میرزاخانی درباره جهان و هستی را به یک منبع الهام‌بخش برای قهرمان داستان تبدیل می‌کند. این رمان که در جامعه کوچک ایرلند اتفاق می‌افتد، سعی کرده به بررسی ارتباط عشق، خانواده و جامع بپردازد و نشان دهد که چگونه ماموریت یک نوجوان ماجراجو برای ساخت یک
ماشین عجیب می‌تواند مردم را دور هم جمع و به آنها کمک کند تا از غم و اندوه روزمرگی رهایی یابند. این رمان در فهرست بلند جایزه بوکر 2023 و فهرست کوتاه جایزه کتاب سال ایرلند در سال 2023، و همچنین در زمره پرفروش‌ترین آثار نیویورک تایمز در سال 2023 و به عنوان کتاب روز نیویورکر قرار داشته است.
الین فینی با تمرکز بر مسائل اجتماعی و تاریخی، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات معاصر ایرلند دارد و آثارش اغلب به بررسی هویت ملی، تجربیات زنان و رویدادهای تاریخی می‌پردازد و با استقبال گسترده منتقدان و مخاطبان در دنیا هم روبه‌رو شده است. او با زبانی ساده اما در‌عین‌حال عمیق به توصیف احساسات و عواطف شخصیت‌هایش می‌پردازد و سبک نوشتاری‌اش ترکیبی از واقع‌گرایی و شاعرانگی است. او پیش‌تر در بی‌بی‌سی به عنوان روزنامه‌نگار مشغول کار بود اما در این سال‌ها از این شغل فاصله گرفته و بر رمان‌نویسی تمرکز دارد. نام الین فینی با انتشار «گاهی دروغ می‌گویم» مورد توجه قرار گرفت و این اثر به بیش از بیست زبان ترجمه شد و حتی به دلیل محبوبیت زیاد، توسط الن دجنرز و برادران وارنر خریداری شد و قرار است به صورت یک سریال تلویزیونی با بازی سارا میشل گلار ساخته شود. از این نویسنده کتاب‌های «سنگ کاغذ قیچی»،«دختر خوب»، «دیزی دارکر» و... در
ایران چاپ و ترجمه شده است.
البته این اولین‌بار نیست که یک نویسنده خارجی به زندگی مریم میرزاخانی توجه نشان می‌دهد. پیش‌تر نیز کتاب «جادوی ریاضی مریم» نوشته مگان رید با ترجمه شهاب‌الدین عباسی توسط نشر نخستین منتشر شد که روایتی است از زندگی بانوی ریاضیدان ایرانی.
شخصیت علمی میرزاخانی بعد از دریافت مدال مهم فیلدز در سال 2014 در جامعه جهانی مطرح شد و زندگی و فعالیت علمی او تحسین چهره‌های سرشناس دنیا را برانگیخت و به عنوان مثال فیلم مستند «اسرار سطح» به کارگردانی جرج پاول سیسری برای قدردانی از او ساخته شد که فیلم‌برداری‌اش در آمریکا، کانادا و
ایران انجام شده است.
مریم میرزاخانی در سال 1396 در 40سالگی بر اثر سرطان درگذشت. البته نویسندگان و فیلم‌سازان ایرانی نیز به زندگی بانوی ریاضیدان ایرانی توجه کرده‌اند و آثار متعددی در این رابطه منتشر شده است.