چاپ

بازار آریا - فارس /پروژه راه‌آهن برقی تهران ـ مشهد یکی از پروژه‌های کلیدی حوزه حمل‌ونقل و ترانزیت کشور به شمار می‌رود که می‌تواند تحولی بزرگ در جابه‌جایی مسافران و ترانزیت کالا ایجاد کند که قریب به دو دهه چشم‌انتظاری را تجربه کرده‌ است.
تأمین مالی و حل چالش‌های اجرایی از جمله مسائل مهمی است که برقی‌سازی قطار تهران-مشهد را تحت تاثیر قرار داده است.
برآوردها می‌گوید که با همکاری همه نهادهای مرتبط، این پروژه در آینده‌ای نزدیک به بهره‌برداری برسد و به یکی از افتخارات حمل و نقل ریلی کشور تبدیل شود.خط ریلی تهران-مشهد به عنوان یکی از محورهای پرتقاضا و اصلی شبکه راه‌آهن کشور از جنبه‌های مسافری، باری و ترانزیتی اهمیت ویژه‌ای دارد.
از 31 میلیون نفر مسافر راه‌آهن در سال 1402، بیش از 8 میلیون نفر در مسیرهای ریلی منتهی به مشهد جابه‌جا شده‌اند. همچنین، طبق آمار مدیرعامل سابق راه‌آهن، 70 درصد از ترددهای ریلی برون‌شهری در این مسیر انجام می‌شود.
سرعت طراحی این خط ریلی 160 کیلومتر بر ساعت است، اما با توجه به شرایط خط و نوع بهره‌برداری، معمولاً با سرعت حدود 120 کیلومتر بر ساعت و زمان تقریبی 12 ساعت در حال بهره‌برداری است.

این خط که در تمام ایام سال پذیرای زائران حرم امام رضا (ع) است، با مشکلاتی مانند کمبود بلیت و دسترسی دشوار و همچنین زمان سفر طولانی مواجه است. به گونه‌ای که گاهی به دلیل خرابی قطار، زمان سفر به 18 ساعت نیز می‌رسد.
این شرایط باعث شد تا موضوع احداث خط راه‌آهن پرسرعت تهران-مشهد در دستور کار قرار گیرد.برای اولین در سال 1385 موضوع راه آهن پرسرعت تهران-مشهد در دولت نهم مطرح شد که مطالعات این پروژه توسط شرکت مشاوره مترا و سیسترا فرانسه صورت گرفت. هدف اولیه این پروژه، کاهش زمان سفر به طوری که مردم بتوانند در یک روز سفر زیارتی داشته‌باشند، مطرح شده‌بود.
پروژه قطار پرسرعت تهران-مشهد چهار پشتوانه حائز اهمیت برای اجرایی شدن دارد:
نخست تاکید رهبری بر اجرای این پروژه، گنجانده شدن این پروژه در برنامه بالادستی هفتم توسعه کشور، مطالبه اجتماعی برای سفر مطلوب به مشهد مقدس و کسب سهم از زنجیره ارزش چین-اروپا با ترانزیت کالا بین این دو قطب اقتصادی
مهدی نایینی، کارشناس ترانزیت، در مصاحبه با خبرگزاری فارس عنوان کرد احیای کریدور شرق-غرب عبوری از ایران با ورودی سرخس در امتداد راه‌آهن تهران-مشهد، بازار ترانزیتی 30 میلیون تنی در اختیار ایران قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: با هدف‌گذاری کسب 10 میلیون تن از این بازار و با فرض درآمد 75 دلاری برای ترانزیت هر تن، درآمد ارزی 750 میلیون دلاری در اختیار ایران قرار می‌گیرد که این هدف با برقی‌سازی راه‌آهن تهران-مشهد، افزایش بهر‌وری این مسیر و بهینه‌سازی گراف عبور قطارهای باری و مسافری محقق خواهد شد.
طبق نظر کارشناسان، موقعیت جغرافیایی ایران در این پیوند چین و اروپا غیرقابل انکار است؛ زیرا دسترسی چین به بازارهای اروپا، آمریکا، آفریقا و غرب آسیا عمدتاً از طریق دریا صورت می‌گیرد که علاوه بر مسافت طولانی و زمان‌بر بودن، ریسک‌های امنیتی نیز به همراه دارد.
اکنون در دولت چهاردهم نیز نگاه‌ها به این پروژه دوخته شده است که آیا می‌توان مسیر تهران-مشهد را در زمان کمتری طی کرد و تحولی در راه‌آهن تهران-مشهد رخ خواهد داد یا همچنان باید منتظر ماند.