چاپ

بازار آریا - شعیب حسنی / کارشناس منابع انسانی نسل زد به‏‏‌عنوان گروهی که در عصر دیجیتال رشد کرده، با دنیای تکنولوژی و اطلاعات عجین شده است؛ در حالی که نسل‏‏‌های قبل به دلیل تجربه‏‏‌های زیستی متفاوت، در بسیاری موارد دیدگاهی محافظه‏‏‌کارانه‏‏‌تر دارند. این تفاوت‏‏‌ها باعث شده است بسیاری از ما، به‏‏‌ویژه نسل‏‏‌های ایکس و وای، در برابر رفتارها و انتظارات نسل جدید احساس ناآشنایی و مقاومت کنیم. در این مطلب، به بررسی ویژگی‏‏‌های خاص نسل زد پرداخته و دلایل انتقادات نسل‏‏‌های پیشین را مرور می‏‏‌کنیم. سپس به لزوم تغییر و سازگاری نسل‏‏‌های قبل‏‏‌تر در برابر این نسل جدید اشاره و تاکید خواهیم کرد که برای بقا و موفقیت سازمان‌ها، به جای مقاومت در برابر تغییر، لازم است با درک و انعطاف بیشتری به استقبال نسل زد برویم.
ویژگی‌‌‌های برجسته نسل زد
1- تکنولوژی‌‌‌محور و بومی دیجیتال. نسل زد اولین نسلی است که از بدو تولد با اینترنت، گوشی‌‌‌های هوشمند و شبکه‌‌‌های اجتماعی بزرگ شده است. بسیاری از آنها حتی نمی‌توانند دنیایی بدون اینترنت و شبکه‌‌‌های اجتماعی را تصور کنند. آشنایی عمیق آنها با تکنولوژی، توانایی استفاده سریع و کارآمد از ابزارهای دیجیتال را برایشان به ارمغان آورده است.
2-سازگاری با تغییرات سریع. این نسل به‌‌‌سرعت خود را با تغییرات وفق می‌دهد، چرا که در دوره‌‌‌ای از تحولات مداوم اجتماعی و فناوری رشد کرده است. آنها به دنبال کارهایی هستند که نوآوری و تنوع داشته باشند و به‌‌‌راحتی می‌توانند خود را با محیط‌‌‌های پویا و متغیر سازگار کنند.
3-ارزش‌‌‌گذاری به تنوع و شمولیت. نسل زد اهمیت زیادی به ارزش‌‌‌های اجتماعی مانند عدالت، تنوع و شمولیت می‌دهد. بسیاری از آنها به مسائل اجتماعی و محیط‌‌‌زیستی حساس هستند و در فعالیت‌‌‌هایی شرکت می‌کنند که این ارزش‌‌‌ها را تقویت می‌کنند. همچنین از آنجا که این نسل با دنیای چندفرهنگی و متنوعی مواجه است، نگرش باز و پذیرایی به مسائل مختلف اجتماعی دارد.
4- استقلال و کارآفرینی. بسیاری از افراد نسل زد به کارهای مستقل و کارآفرینی علاقه دارند. آنها تمایل دارند مهارت‌‌‌های مختلفی را بیاموزند تا بتوانند خود را در دنیای کاری ثابت کنند و به‌‌‌جای شغل‌‌‌های سنتی، به دنبال فرصت‌‌‌های کاری انعطاف‌‌‌پذیر و حتی مشاغل آنلاین هستند.
5- ارتباطات چندکاناله. این نسل عادت به استفاده از شبکه‌‌‌های اجتماعی و ارتباطات آنلاین دارد. آنها از پلتفرم‌‌‌هایی مثل اینستاگرام، تیک‌‌‌تاک، یوتیوب و پیام‌‌‌رسان‌‌‌های مختلف برای برقراری ارتباط، یادگیری و سرگرمی استفاده می‌کنند و اغلب با محتوای بصری و ویدئویی راحت‌‌‌تر ارتباط برقرار می‌کنند.
6- تعادل بین کار/زندگی. افراد نسل زد به‌‌‌جای انتخاب شغلی که تنها از لحاظ مالی موفقیت‌‌‌آمیز باشد، به دنبال مشاغلی با معنا و هدف بیشتر هستند. آنها ارزش ویژه‌‌‌ای برای تعادل بین کار و زندگی قائل‌‌‌اند و به کارهایی که از لحاظ شخصی و اجتماعی معنادار باشند، علاقه دارند.
7- حواس‌‌‌پرتی و تمرکز کم: استفاده گسترده از تکنولوژی و شبکه‌‌‌های اجتماعی باعث شده که بسیاری از افراد نسل زد مشکل تمرکز داشته باشند. همچنین قرار گرفتن در معرض اطلاعات و رقابت بالا در شبکه‌‌‌های اجتماعی، می‌تواند باعث ایجاد فشارهای روانی و اضطراب در این نسل شود. به‌‌‌طور کلی، نسل زد نسلی آگاه، مستقل و به‌‌‌شدت دیجیتال‌‌‌محور است که نگرش و سبک زندگی منحصربه‌‌‌فرد خود را دارد.
نسل ضد کیست؟
در این مطلب، اصطلاح «نسل ضد» را برای اشاره به برخی از افراد نسل‌‌‌های ایکس و وای به کار می‌‌‌بریم که در مقابل ویژگی‌‌‌ها و رفتارهای نسل زد، به مقاومت و انتقاد ایستاده است. این نسل‌‌‌ها به‌‌‌واسطه تجربه‌‌‌های متفاوت و شیوه‌‌‌های سنتی‌‌‌تر تربیتی، ارزش‌‌‌های ویژه‌‌‌ای دارند که باعث می‌شود ویژگی‌‌‌های نسل زد را به راحتی نپذیرند. آنها با نوعی نگاه سنتی و بعضا خودمحور، در برابر تغییرات ایستادگی کرده و اغلب رفتارهای نسل زد را غیرمسوولانه یا غیرواقع‌‌‌بینانه قلمداد می‌کنند. این مقاومت در برابر نسل جدید نه‌تنها باعث بروز تنش می‌شود، بلکه می‌تواند از رشد و شکوفایی سازمان‌ها نیز جلوگیری کند. برای موفقیت و بقا در محیط‌‌‌های چندنسلی و سریعا در حال تغییر، لازم است نسل‌‌‌های ایکس و وای انعطاف‌‌‌پذیری بیشتری نسبت به ویژگی‌‌‌ها و خواسته‌‌‌های نسل زد داشته باشند. ادامه مسیر با دیدگاه‌‌‌های ایستا، تنها به شکاف بیشتر و ناکارآمدی سازمان‌ها می‌‌‌انجامد. در اینجا به چند راهکار عملی برای تطابق نسل ضد با نسل زد اشاره می‌‌‌کنیم:
1- پذیرش تنوع و انعطاف‌‌‌پذیری: به‌‌‌جای اعمال الگوهای ثابت و سخت، نسل ضد باید خود را با ارزش‌‌‌های جدید نسل زد هماهنگ کند و برای پذیرش دیدگاه‌‌‌های متنوع آماده باشد.
2- به‌‌‌روزرسانی مهارت‌‌‌های دیجیتال: دیجیتالی شدن جهان امروز، یک حقیقت غیرقابل انکار است و نسل‌‌‌های ایکس و وای برای حفظ ارتباط و درک بهتر نسل زد، نیاز به آشنایی و مهارت در دنیای دیجیتال دارند.
3-ایجاد فضای مشارکتی در محیط کار: نسل زد به‌‌‌دنبال ایجاد تغییرات مثبت و همکاری در محیط کار است. مدیران و رهبران نسل‌‌‌های قبل می‌توانند با تسهیل فضای باز و ایجاد فرصت برای شنیده ‌‌‌شدن دیدگاه‌‌‌های نسل جدید، محیطی خلاقانه و پویا ایجاد کنند.
4- ارزشمند دانستن تعادل کار/زندگی: به‌‌‌جای نگریستن به کار به‌‌‌عنوان تنها محور زندگی، نسل‌‌‌های ایکس و وای می‌توانند از دیدگاه نسل زد الهام بگیرند و تعادل بیشتری میان کار و زندگی برقرار کنند.
همزیستی سازنده بین‌نسلی؛ چگونه؟
به‌‌‌عنوان اعضای نسل‌‌‌های ایکس و وای در دنیای امروز نمی‌توانیم در مقابل تغییرات و تفاوت‌‌‌های نسل زد مقاومت کنیم، زیرا برای بقا و موفقیت سازمان‌ها، هیچ راهی جز پذیرش و تطابق با نسل جدید وجود ندارد. ما باید در میان هم‌‌‌نسلی‌‌‌های خود جست‌‌‌وجو کنیم و افرادی را که با نگرش‌‌‌های ضد نسل زد برخورد می‌کنند، شناسایی کرده و به آنها کمک کنیم این تفکرات را اصلاح کنند. نسل زد نیز در این میان، باید مهارت‌‌‌هایی نظیر هوش هیجانی و تعامل سازنده با نسل‌‌‌های پیشین را در خود تقویت کند تا بتواند با درک متقابل به اهداف خود برسد. این تغییرات دوطرفه و فرآیند یادگیری متقابل، سازمان‌ها را به سمت همزیستی بهتر و آینده‌‌‌ای پایدارتر هدایت خواهد کرد و باعث ایجاد فضایی سرشار از تفاهم، هم‌‌‌افزایی و توسعه خواهد شد. نسل‌‌‌های ایکس، وای و زد هر کدام دارای ویژگی‌‌‌های متمایزی هستند که در یک سازمان یا محیط کاری می‌تواند به همزیستی سازنده و تعاملات موثر منجر شود. با وجود تفاوت‌‌‌ها، هر نسل می‌تواند مکمل دیگری باشد و نقاط قوت خود را به کار گیرد تا کارآیی و خلاقیت بیشتری به ارمغان آورد. در ادامه به نقش‌‌‌ این نسل‌‌‌ها در همزیستی سازنده با نسل زد می‌‌‌پردازیم:
1- رهبری و راهنمایی نسل ایکس
نسل ایکس به دلیل تجربه و ثباتی که دارد، می‌تواند در نقش رهبری سازمانی و منتورینگ برای نسل‌‌‌های جوان‌‌‌تر، از جمله نسل زد، ایفای نقش کند. برخی از ویژگی‌‌‌های این نسل عبارتند از:
• پایداری و ثبات: نسل ایکس اغلب به دنبال امنیت و ثبات در کار است و می‌تواند نسل زد را در حفظ پایداری شغلی و کسب مهارت‌‌‌های عمیق راهنمایی کند. با توجه به اینکه نسل زد به شغل‌‌‌هایی با نتایج سریع‌‌‌تر علاقه دارد، نسل ایکس می‌تواند به آنها نشان دهد که چطور کارهای عمیق‌‌‌تر و پایدارتر می‌تواند به پیشرفت‌‌‌های بلندمدت کمک کند.
• ایجاد نظم و سلسله‌‌‌مراتب: نسل ایکس، با رویکرد واقع‌‌‌گرایانه و توجه به ساختار، می‌تواند به نسل زد کمک کند چارچوب‌‌‌ها و سلسله‌‌‌مراتب را درک کند و در محیط‌‌‌های ساختاریافته عملکرد بهتری داشته باشد.
• تقویت خوداتکایی: افراد نسل ایکس اغلب یاد گرفته‌‌‌اند که مستقل عمل کنند و به‌‌‌عنوان رهبرانی با تجربه، می‌توانند به نسل زد کمک کنند حس استقلال و خوداتکایی بیشتری را در مسیر شغلی خود پرورش دهند.
2- نسل وای و ایجاد ارتباط و همکاری
نسل وای که اغلب به کارهای تیمی و شبکه‌‌‌سازی علاقه‌‌‌مند است، می‌تواند نقش بسیار موثری در همزیستی سازنده با نسل زد داشته باشد. از جمله ویژگی‌‌‌های این نسل عبارتند از:
• تقویت کار تیمی و روابط بین‌فردی: نسل وای به کار گروهی و شبکه‌‌‌سازی اهمیت می‌دهد. آنها می‌توانند به نسل زد نشان دهند که چطور کار تیمی می‌تواند به موفقیت‌‌‌های بزرگ‌تر و موثرتر منجر شود. این همکاری‌‌‌ها می‌توانند در پروژه‌‌‌های مشترک و محیط‌‌‌های تیمی موثر باشند.
• استفاده از فناوری برای تعاملات سازنده: نسل وای که به خوبی با فناوری آشناست و تجربه استفاده از شبکه‌‌‌های اجتماعی را دارد، می‌تواند به نسل زد در استفاده بهینه از تکنولوژی برای همکاری و یادگیری کمک کند. آنها می‌توانند به نسل زد نشان دهند که چطور از ابزارهای دیجیتال برای بهبود عملکرد و هماهنگی استفاده کنند.
• پرورش فرهنگ بازخورد و یادگیری مستمر: نسل وای به دریافت بازخورد و پیشرفت مستمر اهمیت می‌دهد. آنها می‌توانند نسل زد را در این مسیر هدایت کنند و به آنها نشان دهند که چگونه بازخورد مثبت و منظم می‌تواند به بهبود عملکرد و یادگیری کمک کند.
3- هم‌‌‌افزایی نسل زد با نسل‌‌‌های قبل
نسل زد، با دیدگاه تازه و تسلط بر فناوری‌‌‌های نوین، می‌تواند به همزیستی سازنده و هم‌‌‌افزایی در همکاری با نسل‌‌‌های ایکس و وای کمک کند. در این زمینه، نقش نسل زد شامل موارد زیر است:
• به‌‌‌روزرسانی مهارت‌‌‌های دیجیتال: نسل زد به‌‌‌طور طبیعی با فناوری‌‌‌های جدید آشناست و می‌تواند نسل‌‌‌های ایکس و وای را با ابزارها و روش‌های جدید کاری آشنا کند. این نسل می‌تواند در یادگیری و به‌‌‌کارگیری تکنولوژی‌‌‌های جدید در کارهای روزمره به نسل‌‌‌های پیشین کمک کند.
• نوآوری و خلاقیت: نسل زد با تفکر خلاقانه و نوآوری شناخته می‌شود و می‌تواند ایده‌‌‌های جدید و روش‌های متفاوتی را به سازمان بیاورد. این رویکرد خلاقانه می‌تواند به نسل‌‌‌های ایکس و وای کمک کند تا با رویکردهای جدید آشنا شوند و در حل مسائل پیچیده خلاقیت بیشتری به خرج دهند.
• افزایش آگاهی اجتماعی و محیط‌‌‌زیستی: نسل زد به مسائل اجتماعی و محیط‌‌‌زیستی حساس است و می‌تواند نسل‌‌‌های ایکس و وای را در فعالیت‌‌‌های اجتماعی و محیط‌‌‌زیستی آگاه‌‌‌تر کند. آنها می‌توانند سازمان‌ها را به سمت ارزش‌‌‌هایی چون پایداری و مسوولیت اجتماعی سوق دهند.
فرهنگ سازمانی انعطاف‌‌‌پذیر و یادگیرنده
در همزیستی سازنده، نسل‌‌‌های ایکس، وای و زد می‌توانند با هم فرهنگ سازمانی انعطاف‌‌‌پذیر و یادگیرنده‌‌‌ای ایجاد کنند که از تمام نقاط قوت هر نسل بهره‌‌‌مند باشد:
• ترکیب تجربه و نوآوری: نسل ایکس با تجربیات و دانش عمیق خود و نسل زد با نگاه نو و خلاقانه می‌توانند ایده‌‌‌های کارآمدی را برای چالش‌‌‌های موجود در سازمان ارائه دهند.
• ایجاد تعادل بین تعهد و انعطاف: نسل ایکس می‌تواند روحیه تعهد به کار و مسوولیت‌‌‌پذیری را تقویت کند، در حالی که نسل وای و زد می‌توانند با ارزش‌‌‌گذاری به تعادل بین کار و زندگی و انعطاف‌‌‌پذیری، محیطی پویا و قابل‌‌‌انطباق را شکل دهند.
• پیشبرد فرهنگ یادگیری و بازخورد: نسل وای و زد که به یادگیری مستمر و بازخورد علاقه دارند، می‌توانند به کمک نسل ایکس فرهنگ بازخورد موثر و یادگیری در محیط کار را ترویج دهند. این فرهنگ می‌تواند به ارتقای مهارت‌‌‌ها و دانش کارکنان کمک کند.
همزیستی سازنده نسل‌‌‌های مختلف نیازمند همکاری، درک متقابل و استفاده از نقاط قوت هر نسل است. نسل ایکس با ثبات و تجربه، نسل وای با توانایی همکاری و انعطاف‌‌‌پذیری، و نسل زد با نوآوری و توانایی‌‌‌های دیجیتال، می‌توانند با هم محیطی پویا، خلاق و پیشرو ایجاد کنند که در آن هر نسل نقش منحصربه‌‌‌فرد خود را به بهترین نحو ایفا کند.