چاپ

بازار آریا - دکتر حمید میرمعینی* «در اقتصادهایی که بازار سرمایه در آنها به‌‌‌خوبی کار می‌کند، درصورتی‌‌‌که متنوع‌سازی ریسک به‌‌‌درستی انجام و امکان ایجاد ساختارهای مالی مناسب برای شرکت‌ها فراهم شود، خلق ثروت با سرعت انجام می‌شود و توسعه بهتر صورت می‌گیرد.» پاراگراف فوق، چکیده تحقیقات متعدد در حوزه مالی و نشان‌دهنده تاثیر توسعه بازارهای مالی بر توسعه اقتصادی است. لیکن نکات بسیار کلیدی در این پاراگراف وجود دارد که توجه و تمرکز بر روی هر یک از آنها، حوزه بسیار وسیعی از اقدامات زیرساختی و بسترسازی‌ها را در برخواهد گرفت؛ بسترهایی که آماده‌سازی هر یک از آنها نیازمند طراحی و تدوین جامع اهداف و راهبردها، برنامه‌ریزی، حمایت و پشتیبانی نهادهای قدرت و حاکمیت برای اجرای مناسب آن و صرف زمان و هزینه خواهد بود.
یکی از کارکردهای مهم بازارهای مالی در اقتصاد، فراهم‌کردن امکان ایجاد ساختار مالی مناسب و کمک به فرآیند تشکیل سرمایه برای بنگاه‌‌‌های اقتصادی است، به نحوی‌‌‌که بنگاه‌‌‌های اقتصادی متناسب با هر طرح و پروژه‌‌‌ای، از یکی از راهکارهای تامین مالی یعنی استقراض یا مشارکت بتوانند به‌راحتی استفاده کنند و طرح‌های دارای توجیه اقتصادی به دلیل فقدان تامین مالی مناسب، مسکوت نمانند یا با تاخیر اجرا نشوند. بدون شک بازار سرمایه برای نقش‌آفرینی هدفمند و اثرگذار در حوزه تامین مالی بنگاه‌‌‌‌‌‌های اقتصادی، به نقشه راه جامع در حوزه پذیرش سهام شرکت‌های جدید، افزایش سرمایه شرکت‌های موجود و انتشار اوراق بدهی، متناسب با جهت‌‌‌گیری‌‌‌های کلان اقتصادی کشور در آینده، نیازمند است؛ به‌‌‌نحوی‌‌‌که در نتیجه اجرای آن، علاوه بر افزایش ارزش بازار سرمایه، تنوع صنایع پذیرفته‌شده در بورس‌‌‌های اوراق بهادار متناسب با تنوع صنایع و اقلام تشکیل‌‌‌دهنده در تولید ناخالص داخلی، رخ خواهد داد.
همچنین با افزایش ارزش بازار و افزایش تعداد و تنوع سرمایه‌گذاران، نسبت گردش معاملات به‌واسطه افزایش نقدشوندگی بازار، رشد خواهد یافت. با افزایش ارزش بازار سرمایه و به‌‌‌تبع آن افزایش نسبت ارزش بازار به تولید ناخالص داخلی، نقش بازار سرمایه در تامین مالی بنگاه‌‌‌های اقتصادی پیشرو در کشور پررنگ‌‌‌تر خواهد شد و بازار سرمایه به یکی از ‌‌ماموریت‌‌‌های اصلی خود دست خواهد یافت. از طرف دیگر، براساس تنوعی که در صنایع پذیرفته‌شده در بورس‌‌‌ها شکل خواهد گرفت، اولا، مدیریت ریسک از طریق مدیریت پرتفولیو بهتر از قبل امکان‌‌‌پذیر خواهد بود؛ دوم اینکه شاخص بورس، قدرت تبیین بیشتری نسبت به اوضاع اقتصادی کشور پیدا خواهد کرد.
پذیرش سهام شرکت‌ها با بهره‌‌‌مندی از مزایایی نظیر تامین مالی آسان و ارزان، بهره‌‌‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده‌‌‌تر تسهیلات بانکی، صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده، بهره‌‌‌مندی از معافیت مالیاتی و فرآیند ساده خروج از بورس به توسعه بورس اوراق بهادار کمک شایانی می‌‌کند. همچنین افزایش میزان پذیرش سهام شرکت‌ها به‌‌‌عنوان یکی از مولفه‌‌‌های مهم در افزایش تعداد کل سهام به ثبت رسیده، به بهبود نسبت ارزش بازار به تولید ناخالص داخلی و نهایتا توسعه بورس اوراق بهادار منجر می‌شود. پیشنهاد می‌شود سازمان بورس در راستای ایفای نقش تامین مالی بنگاه‌‌‌های اقتصادی فعال در صنایع مختلف، متناسب با وزن تعریف‌‌‌شده هر گروه در تولید ناخالص داخلی، اقدام به پذیرش شرکت‌ها در بورس و فرابورس کند و بر همین اساس یکی از جنبه‌‌‌های توسعه بازار سهام که همانا «مدیریت پذیرش و جذب اوراق بهادار» خواهد بود، هدفمند و مبتنی بر چشم‌‌‌انداز انجام خواهد شد.
با تدوین نقشه راه پذیرش و عرضه سهام شرکت‌ها مبتنی بر چشم‌انداز اقتصادی و سهم هر یک از صنایع در تولید ناخالص داخلی، فرآیند هدفمند تامین مالی بنگاه‌‌‌ها، از طریق راهبرد تسهیل در پذیرش و عرضه اولیه سهام شرکت‌ها در بورس و فرابورس و همچنین افزایش سرمایه و استفاده از سایر ابزارهای تامین مالی همچون اوراق‌های مشارکتی (اوراق صکوک) محقق خواهد شد و البته شرکت‌های تامین سرمایه و نهادهای مالی دارای مجوز عرضه و پذیرش، نقش بسیار ارزنده‌ای می‌توانند در اجرای این راهبرد ایفا کنند.
*پژوهشگر اقتصادی و استاد دانشگاه
--> اخبار مرتبط طلسم رفاه احتمال تغییر روند بازار واکاوی چندساله بازار سرمایه چرا برخی از کشورها ثروتمندتر هستند؟ مشارکت مردم و رشد اقتصاد دیجیتال