بزرگنمايي:

بازار آریا - در دنیای امروز که جهانی‌شدن در حال پیشرفت است، دیپلماسی شهری به‌عنوان ابزاری مؤثر برای تقویت روابط بین‌المللی و رونق گردشگری در شهرها شناخته می‌شود؛ این رویکرد نوین، با ایجاد ارتباطات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی میان شهرها، به تبادل تجربیات و ایده‌ها کمک می‌کند و بستر مناسبی برای جذب گردشگر است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، در جهان امروز که مرزهای ملی کمرنگ‌تر شده‌اند، شهرها به‌عنوان بازیگران مستقل بین‌المللی ظاهر شده‌اند؛ در این مسیر دیپلماسی شهری به‌عنوان یکی از اشکال دیپلماسی عمومی به شهرها این امکان را می‌دهد تا مستقل از دولت‌های مرکزی، در عرصه روابط بین‌الملل نقش‌آفرینی کنند؛ این پدیده در شرایطی ظهور کرده که حاکمیت دولت‌های ملی در حال فرسایش است و حکومت‌های محلی روزبه‌روز نقش پررنگ‌تری در مدیریت زیست اجتماعی انسان مدرن ایفا می‌کنند.
صنعت گردشگری به‌ویژه گردشگری شهری، یکی از مهم‌ترین زمینه‌های فعالیت دیپلماسی شهری است. شهرها با بهره‌گیری از این ابزار، نه‌تنها می‌توانند جایگاه خود را در اقتصاد جهانی ارتقا دهند، بلکه قادرند تصویر مثبتی از خود در افکار عمومی جهانی ارائه کنند.
دیپلماسی شهری چیست؟ دیپلماسی شهری را می‌توان «هنر نشان‌دادن توانایی‌ها و پتانسیل‌های شهری به موازات دیپلماسی ملی و به‌کارگیری آن در مسیر توسعه فرهنگ شهری، اقتصادی و اجتماعی» تعریف کرد و این مفهوم پنج کارکرد اصلی دارد:
تسهیل ارتباطات مذاکره جمع‌آوری اطلاعات جلوگیری از کشمکش‌ها و اختلافات نمادین‌ساختن وجود یک جامعه بین‌المللی خواهرخواندگی؛ ابزار کلیدی دیپلماسی شهری این اصطلاح در سال 1920 بین کشورهای فرانسه و انگلیس بسته شد به این صورت که از هر دو کشور یک شهر منتخب، معرفی شد تا با یکدیگر هم‌پیمان شوند که این توافق‌نامه تا سال 1986 ادامه داشت و حتی در جنگ جهانی دوم نیز این دو شهر خواهرخوانده منافع مشترکی داشتند که از آن تعدی نمی‌شد پس از این واقعه تاریخی سیاست‌مردان به این توافق‌نامه جلب شدند و به‌سرعت به سایر نقاط جهان گسترش یافت.
اهداف و مزایای خواهرخواندگی تبادل اطلاعات و تجربیات توسعه مناسبات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ارتقای همکاری‌های مدیریتی و فنی تقویت صنعت گردشگری معرفی جاذبه‌های شهری به جهانیان معیارهای انتخاب شهرهای خواهرخوانده شهرها معمولاً بر اساس تشابهات زیر با یکدیگر پیوند خواهرخواندگی برقرار می‌کنند:
ویژگی‌های تاریخی و باستانی اشتراکات فرهنگی و مذهبی نمادهای مشترک موقعیت جغرافیایی مشابه صنایع و اقتصاد همسان برگزاری جشنواره‌های مشترک در این مسیر صنعت گردشگری به‌ویژه گردشگری شهری، یکی از مهم‌ترین زمینه‌های بهره‌برداری از دیپلماسی شهری است. این صنعت می‌تواند نقش فعال و مؤثری در پیشبرد ساختار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهرها ایفا کند.
مکانیسم‌های تأثیرگذاری تبادل گردشگر:
خواهرخواندگی شهرها موجب افزایش شناخت متقابل شهروندان و جذب گردشگران می‌شود. به‌عنوان مثال، شهر تبریز با شهرهایی مانند استانبول، باکو و قازان پیوند خواهرخواندگی دارد که می‌تواند زمینه‌ساز تبادل گردشگر بین این شهرها باشد.
معرفی جاذبه‌ها:
دیپلماسی شهری همانند آینه‌ای عمل می‌کند که شهر را به دیگر شهرهای جهان نشان می‌دهد. شهر قم با وجود بارگاه حضرت معصومه (س) و مسجد جمکران، از این ابزار برای معرفی جاذبه‌های مذهبی خود به شهرهای خواهرخوانده مانند کربلا و نجف استفاده می‌کند.
همکاری‌های شبکه‌ای:
شهرها با تشکیل شبکه‌های همکاری، سهم بیشتری از بازار گردشگری بین‌المللی را به دست می‌آورند. سازمان جهانی شهرهای خواهرخوانده یکی از این شبکه‌هاست.
تبادل فرهنگی:
تعاملات فرهنگی ناشی از خواهرخواندگی، جذابیت شهرها را برای گردشگران افزایش می‌دهد. وزارت امور خارجه ایران بر این باور است که روابط سیاسی متأثر از نقش مردمی، استحکام بیشتری خواهد داشت.
آینده دیپلماسی شهری در ایران با توجه به تأکید مقامات ایرانی بر اهمیت دیپلماسی عمومی و شهری، به‌نظر می‌رسد این ابزار در سال‌های آینده نقش پررنگ‌تری در سیاست خارجی ایران ایفا کند با این حال، موفقیت در این زمینه مستلزم همکاری و همراهی مردم، رسانه‌ها، سازمان‌های مردمنهاد و دستگاه‌های متولی امور فرهنگی، گردشگری، اقتصادی و سیاسی است. همچنین مقابله با ایران‌هراسی که توسط برخی کشورها تبلیغ می‌شود، از دیگر الزامات پیشرفت دیپلماسی عمومی و شهری ایران محسوب می‌شود.
دیپلماسی شهری به‌عنوان یکی از ابزارهای نوین در عرصه روابط بین‌الملل، پتانسیل بالایی برای توسعه صنعت گردشگری دارد. خواهرخواندگی شهرها اگر با برنامه‌ریزی دقیق و اجرای مؤثر همراه باشد، می‌تواند موجب رونق اقتصادی، تبادل فرهنگی و افزایش گردشگر بین‌المللی شود.
تجربه شهرهای ایرانی نشان می‌دهد که صرف امضای تفاهمنامه‌های خواهرخواندگی کافی نیست و پیگیری مستمر و تشکیل نهادهای تخصصی برای عملی‌کردن این پیوندها ضروری است. با توجه به ظرفیت‌های بالای ایران در حوزه‌های تاریخی، فرهنگی و مذهبی، دیپلماسی شهری می‌تواند ابزار قدرتمندی برای معرفی جاذبه‌های کشور به جهانیان و جذب گردشگران خارجی باشد.
در شرایطی که تحریم‌های بین‌المللی امکان همکاری‌های رسمی را محدود کرده‌اند، دیپلماسی شهری و پیوندهای خواهرخواندگی می‌توانند راهی برای دورزدن این محدودیت‌ها و گسترش ارتباطات بین‌المللی باشند. البته موفقیت در این مسیر نیازمند عزم جدی مدیریت شهری، هماهنگی با دستگاه دیپلماسی کشور و مشارکت فعال بخش خصوصی و نهادهای مدنی است.
کد خبر 856420