بازار آریا - به گزارش خبرنگار پارلمانی ایسکانیوز؛ با این این که حجم صادرات ایران به آمریکا کمتر از یک درصد کل مبادلات کشورمان با سایر کشورهای دنیاست اما باز هم ترامپ با یک اقدام جنجالی در حوزه افزایش تعرفه‌های کالاهای وارداتی به آمریکا، سوالاتی را درباره میزان تاثیرگذاری این اقدام برای بعضی از مردم بوجود آورده است.
در سال گذشته ارزش دلاری حجم صادرات ایران به آمریکا فقط حدود 173 هزار دلار به‌ثبت رسید درحالی که آمارهای گمرک از رقمی نزدیک 180 میلیون دلار به‌عنوان ارزش دلاری کل صادرات ایران در این مدت حکایت دارد. بیشتر بخوانید؛ اقتصاد امروز ایران با دوران اول ترامپ چه تفاوتی دارد؟
بر این اساس تعرفه‌های ترامپ به صورت مستقی تاثیر محسوسی بر اقتصادی ایران نخواهد داشت اما اعمال تعرفه‌های ترامپ قبل از هر چیزی، هزینه‌های تولید در سراسر دنیا را بالا می‌برد و به‌همین علت این نگرانی را در اذهان عمومی ایجاد کرده است که آیا ترامپ می تواند به طور غیرمستقیم بر اقتصاد ایران اثر منفی بگذارد؟
در فهرست تعرفه‌های وضع شده به فرمان ترامپ بر کالاهای وارداتی به آمریکا، ایران در میان تعدادی از کشورهای جهان قرار دارد که مشمول تعرفه 10 درصدی، یعنی کمترین میزان تعرفه مورد نظر او بوده‌اند. آمریکا واردات اکثر کالاها از منشا مستقیم ایران را ممنوع کرده است و ورود کالاهایی مانند فرش به رعایت مقررات و تشریفات خاصی نیاز دارد. علاوه بر فرش، واردات بعضی مواد غذایی گاه توسط فروشندگان آنها از جمله صادرات ایران به آمریکا هستند هرچند در این زمینه نیز تولید یا تهیه آنها از منابع خارج از ایران در سال‌های اخیر رو به گسترش بوده است.
میزان مبادلات ثبت شده دو طرف در سال 1403 تنها حدود یکصد میلیون دلار تخمین زده می‌شود. براساس گزارش کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت، ارزش صادرات مستقیم ایران به آمریکا در یازده ماه اول سال 1403 به حدود 173 هزار دلار رسید که عمدتا شامل مواد غذایی ویژه ایران مانند انواع خشکبار و عرقیات صنعتی بود. به این مقدار باید کالاهایی را نیز افزود که تحت عنوان اقلام مورد مصرف شخصی از ایران یا از طریق کشور ثالث به آمریکا ارسال شده است.
با وجود آمارهایی از این دست، برخی کارشناسان اقتصادی این شرایط را به ضرر ایران می‌دانند. مثلا فرج‌الله معماری، رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در مصاحبه‌ای گفته است: «بخش قابل‌توجهی از صادرات غیرنفتی ایران شامل کالاهایی نظیر فولاد، مس، محصولات پتروشیمی، پلیمر، اوره و سایر مواد خام است. کاهش قیمت جهانی این اقلام، به‌ویژه در پی رکود صنعتی ناشی از جنگ تعرفه‌ای، درآمدهای صادراتی، مزیت صادراتی و تراز تجاری ایران را تضعیف خواهد کرد. افزایش تعرفه‌ها و مختل‌ شدن زنجیره تأمین جهانی، هزینه واردات را بالا خواهد برد و اجرای پروژه‌های زیرساختی ملی را با تاخیر یا افزایش شدید هزینه‌ها مواجه می‌سازد.»
برای راستی‌آزمایی ادعاهایی از این دست با چند تن از از اعضای کمیسیون‌های اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفتگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

تعرفه‌های تجاری چهره نامتعادل ترامپ را آشکار می‌کند فریدون همتی، نایب رئیس دوم کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس با بیان این‌که تعرفه‌هایی که ترامپ برای کشورهای مختلف در حال وضع کردن است می‌تواند برای ما جنبه مثبت داشته باشد، به خبرنگار پارلمانی ایسکانیوز گفت: با این رفتارهای آمریکا سایر کشورها می‌فهمند آمریکا برای آن‌ها قابل اعتماد نیست و نباید در زمینه تحریم‌های ایران با آمریکا همراهی کنند. من اتفاقا از منظر مثبتی به این اقدام نگاه می‌کنم که چهره ناپایدار و نامتعادل ترامپ را آشکار می‌کند.
وی افزود: سایر کشورها می‌فهمند با چه رئیس‌جمهور شروری روبرو هستند و نباید سیاست خارجی و موضع گیری‌های خود را درباره سایر کشورها تابع آمریکا کنند زیرا به یکباره یک رئیس‌جمهور دیوانه مانند ترامپ بر سر کار می‌آید و همه مبادلات و هماهنگی‌های بین‌المللی را به هم می‌زند. در چنین شرایطی کشورهای دیگر بویژه اروپایی‌ها به این نتیجه می‌رسند تا در مقابل تحریم‌های آمریکا بایستند و با کشورهایی که از سوی آمریکا تحریم می‌شوند مانند ایران سطح همکاری خود را افزایش دهند تا به نوعی برای خودشان قدرت ایجاد کنند وبتوانند تا حدی آمریکا را تضعیف کنند.
افزایش تعرفه‌های تجاری آمریکا برای ایران یک فرصت است همتی با بیان این که افزایش تعرفه‌های تجاری آمریکا برای ایران یک فرصت است، تصریح کرد: هر چند حجم مبادلات ایران و آمریکا بسیار اندک است اما این وضعیت جدید می‌تواند برای ما و کشورهایی که از بابت افزایش تعرفه های آمریکا ضرر می‌کنند فرصت تجارت متقابل ایجاد کند و بتوانیم بخشی از نیازهایمان را تامین کنیم و در این بر هم خوردن معادلات، فرصت‌های نو و نوظهوری وجود دارد که ما می‌توانیم آن‌ها را کشف کنیم و به آن سمت حرکت کنیم و صادرات و واردات بیشتری را با آن‌ها تنظیم کنیم.
نایب رئیس دوم کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس در ادامه گفت: در این شرایط سفارت‌خانه‌های ما در کشورهای خارجی، وزارت اقتصادی و بازرگانی و ... باید از این فرصت به نفع اقتصاد کشور استقاده کنند زیرا ترامپ به طور ناخواسسته یک فرصت برای ما ایجاد کرده است که نباید آن را از دست بدهیم.

برخی کشورها ممکن است به دنبال تنوع بخشی شرکای تجاری خود بروند سید احسان قاضی زاده هاشمی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز با بیان این تعرفه‌ها نمی‌تواند تاثیر منفی بر اقتصاد کشورمان بگذارد زیرا ایران و آمریکا تبادل مشترک چندانی با یکدیگر ندارند به خبرنگار پارلمانی ایسکانیوز گفت: ترامپ از این طریق خواسته است تا ظرفیت تولید ملی آمریکا را قوی کند اما این اقدام می‌تواند در زمینه برخی کالای استراتژیک، ساختاری و ماشین آلات فرصت خوبی را برای تبادلات با سایر کشورها برای ما فراهم کند. ایران می‌تواند از این تقابلی که ترامپ با اقتصاد جهانی ایجاد کرده است و به زعم خودش با سرکوب اقتصاد سایر کشورها در حال ترک‌تازی است برای رشد اقتصاد خودش استفاده کند. حتی احتمال شکل‌گیری بلوک‌های تجاری جدید به دلیل تداوم سیاست‌های تعرفه‌ای وجود دارد. کشورها ممکن است تلاش کنند تا با ایجاد توافقات تجاری جدید، وابستگی خود به دلار را کاهش دهند و به دنبال تنوع‌بخشی به شرکای تجاری خود باشند.
این نماینده مجلس تصریح کرد: کشور ما باید در این نزاع اقتصادی، به سمت اقتصادهایی که به آمریکا نزدیک‌تر هستند و در حال ضرر کردن هستند گام بردارد تا روابط خود را محکم‌تر کند و بتواند نقش‌آفرینی موثری داشته باشد. بنابراین فشارهای اقتصادی و سیاسی بین آمریکا و برخی کشورهای دیگر می‌تواند فرصتی برای ایران ایجاد کند تا روابط اقتصادی جدیدی برقرار کند. تعرفه‌ها می‌توانند بر زنجیره تأمین جهانی تأثیر بگذارند. کشورهای تولیدکننده ممکن است به دنبال تأمین مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای از کشورهای دیگر باشند که این موضوع می‌تواند باعث تغییر در الگوهای تجاری شود. در این راستا، کشورهایی مانند چین که وابستگی زیادی به واردات دارند، ممکن است به سمت کشورهایی مانند ایران برای تأمین مواد اولیه خود گرایش پیدا کنند.
وی در ادامه با اشاره به دستگاه‌های موثر در این راهبرد اقتصادی گفت: استفاده از این شرایط بستگی به دیپلماسی اقتصادی مسئولین کشورمان دارد و باید این بخش پیش از گذشته فعال شود. سازمان توسعه تجارت باید به کمک وزارت خارجه بیاید و وزارت نفت، کشاورزی و نیرو نیز در این زمینه می‌تواند نقش محوری داشته باشد اما بیشترین نقش آفرینی بر عهده وزارت صمت است. دولت نیز باید برای هدایت همه آن‌ها یک کارگروه ویژه تشکیل دهد تا بتوانیم از این شرایط استفاده کنیم.
انتهای پیام/