بزرگنمايي:

بازار آریا - امیر قاسمی* ادغام شرکت‌های حوزه تکنولوژی از چند جهت می‌تواند باعث توسعه این بازار شود. اولین و مهم‌ترین اثر ادغام بر بهره‌وری، مربوط به حوزه دانش است. به‌اشتراک‌گذاشتن دانش بین شرکت‌ها می‌تواند در بهبود فرآیندها موثر باشد. فرصت‌های بیشتر برای تامین مالی، کارآمدی بیشتر در تبلیغات، هم‌افزایی در مدیریت محصول، کاهش هزینه‌های سخت‌افزاری و تسهیل فرآیندها در جذب و استخدام تنها بخشی از مزایای ایجاد سکوهای بزرگ (سوپراپلیکیشن‌ها) هستند.
بسیاری از استارت‌آپ‌ها در مراحل اولیه تاسیس، ایده‌های نوآورانه‌ای دارند. با وجود این بخش قابل‌توجهی از شرکت‌های جوان نمی‌توانند محصولات خود را تجاری‌سازی کنند. علت این مساله، نبود سرمایه اولیه برای ساختمان و جذب نیرو و همچنین سرمایه در گردش برای توسعه محصول است. ادغام این استارت‌آپ‌ها در یک شرکت بزرگ‌تر می‌تواند این فرصت را در اختیار شرکت‌های کوچک‌مقیاس قرار دهد تا بتوانند محصول خود را به شکل موثرتری عرضه کنند.
کمبود تجربه عامل مهم دیگری است که شرکت‌های کوچک را به ورطه ورشکستگی می‌کشاند. وقتی استارت‌آپ‌ها تحت مدیریت یک شرکت بزرگ‌تر قرار می‌گیرند، می‌توانند از تجارب آنها بهره‌مند شوند و با استفاده از این انباشت تجربه، اشتباهات خود را کاهش دهند.
با این حال استفاده از مزایای فرآیند ادغام، فقط منحصر به شرکت‌های کوچک‌مقیاس نیست و شرکت‌های بزرگ نیز می‌توانند از منافع این استراتژی بهره‌مند شوند. ادغام فیس‌‌‌بوک و واتس‌‌‌اپ یک نمونه موفق در زمینه ادغام دو شرکت بزرگ محسوب می‌شود. در سال 2014، فیس‌‌‌بوک با پرداخت 19میلیارد دلار، واتس‌‌‌اپ را خریداری کرد. این ادغام یکی از معاملات بزرگ صنعت فناوری بود و پیامدهای گسترده‌‌‌ای بر بازارهای دیجیتال و ارتباطات جهانی داشت. پس از این اتفاق، فیس‌‌‌بوک توانست از پایگاه گسترده کاربران واتس‌‌‌اپ برای تقویت موقعیت خود در بازار پیام‌‌‌رسانی استفاده کند.
همچنین این اقدام، موجب هم‌‌‌افزایی میان زیرساخت‌‌‌های تبلیغاتی فیس‌‌‌بوک و کاربران واتس‌‌‌اپ شد. علاوه بر اینها، این معامله قدرت فیس‌‌‌بوک را در بازار پیام‌‌‌رسانی تقویت کرد و به افزایش سهم بازار آن در کشورهای در حال توسعه منجر شد؛ جایی که واتس‌‌‌اپ محبوبیت بالایی داشت. با این حال ادغام این دو شرکت باعث ایجاد نگرانی در حوزه امنیت داده‌های کاربران شد. به دلیل همین نگرانی‌ها، در برخی از کشورها، قوانین سخت‌‌‌گیرانه‌‌‌تری برای نظارت بر ادغام‌‌‌های مشابه وضع شد.
نمونه دیگر یوتیوب است که در سال 2006 توسط گوگل خریداری شد. خرید یوتیوب یکی از معاملات مهم‌ و تاثیرگذار در دنیای فناوری بود. این خرید به ارزش 1.65میلیارد دلار انجام شد و یوتیوب را به یکی از پلتفرم‌‌‌های ویدئویی بزرگ جهان تبدیل کرد. پس از این ادغام، یوتیوب از زیرساخت‌‌‌های ابری و پردازشی قدرتمند گوگل بهره‌‌‌مند شد که امکان رشد سریع و سرویس‌‌‌دهی بهتر به کاربران را فراهم کرد.
همچنین گوگل سیستم تبلیغاتیGoogle AdSense را با یوتیوب ادغام کرد که باعث ایجاد یک اکوسیستم اقتصادی پایدار برای تولیدکنندگان محتوا شد. علاوه‌بر این، گوگل الگوریتم‌‌‌های جست‌وجو و پیشنهاد محتوای یوتیوب را بهبود داد که باعث شد یوتیوب به یک پلتفرم پربازدیدتر و با تجربه کاربری بهتر تبدیل شود. این ادغام موقعیت یوتیوب را به‌‌‌عنوان رهبر بی‌‌‌رقیب بازار ویدئوی آنلاین تثبیت کرد و باعث شد رقابت برای پلتفرم‌‌‌های دیگر مانند Vimeo و Dailymotion دشوارتر شود.
ادغام شرکت دل (Dell) و شرکت EMC در سال 2016 نمونه موفق دیگری در این حوزه است. ترکیب این دو شرکت، بزرگ‌ترین ادغام تاریخ فناوری تا آن زمان بود. هدف این ادغام، تقویت جایگاه دل در بازار زیرساخت‌‌‌های فناوری اطلاعات، رایانش ابری و ذخیره‌‌‌سازی داده بود. با ترکیب منابع و دانش فنی دو شرکت، آمریکا توانست موقعیت خود را در صنعت زیرساخت‌‌‌های فناوری اطلاعات تقویت کند و به رهبری در حوزه پردازش ابری ادامه دهد. این ادغام همچنین موجب افزایش سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه شد و فرصت‌‌‌های شغلی جدیدی در حوزه فناوری ایجاد کرد.
در ایران نیز، نمونه‌های زیادی از ادغام موفق شرکت‌های فعال در حوزه تکنولوژی مشاهده می‌شود. به‌عنوان نمونه، سکوهای فعال در حوزه E-commerce با انباشت تجربه در فروش محصولات مختلف موفق شده‌اند به بازار کالاهای تند گردش(Q-commerce) و بازار فین‌تک (Fin Tech) ورود کنند و تجربه موفقی را رقم بزنند. همچنین شرکت‌های فعال در حوزه مسیریابی آنلاین با ادغام در شرکت‌های بزرگ‌تر، محصولات خود را توسعه داده‌ و تجربه کاربری بهتری را برای کاربران این اپلیکیشن‌ها ایجاد کرده‌اند.
بنابراین با توجه به اینکه شرکت‌های فعال ایرانی در حوزه تکنولوژی هنوز قابلیت رشد بیشتر را دارند، استفاده از استراتژی ادغام می‌تواند راهکاری برای بهبود فرآیندها در این شرکت‌ها باشد.
* فارغ‌‌‌التحصیل اقتصاد از دانشگاه علامه‌طباطبایی