بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد - عاطفه چوپان : با نزدیک‌شدن به روزهای پایانی سال، بازار سرمایه ایران با وضعیتی روبه‌رو است که بسیاری از فعالان آن را رکودی توصیف می‌کنند. بررسی روند کوتاه‌مدت شاخص‌کل و کاهش قابل‌‌‌‌‌‌‌توجه ارزش معاملات این ادعا را تایید می‌کند؛ به‌طوری‌که ارزش معاملات روز گذشته تنها حدود 6‌هزار‌میلیارد‌تومان بود و میانگین هفته‌ای که گذشت نیز در همین حدود تثبیت شد که یکی از پایین‌ترین سطوح در ماه‌های اخیر محسوب می‌شود.
این افت معاملات، از کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به خرید سهام و تردید آنها نسبت به آینده بازار حکایت دارد. در چنین شرایطی، شاخص‌کل بورس در مسیر نزولی قرارگرفته و به‌رغم برخی نوسانات مثبت، موفق به تغییر روند کوتاه‌مدت خود نشده‌است. هم‌‌‌‌‌‌‌زمان با این وضعیت در بازار سهام، بازارهای موازی مانند ارز و طلا با جذب نقدینگی و ثبت رکوردهای جدید در حال جلب‌توجه سرمایه‌گذاران هستند. نزدیک‌شدن دوباره نرخ دلار به سقف قیمتی خود، تمرکز فعالان اقتصادی را به سمت بازار ارز سوق داده و بورس را در حاشیه قرارداده‌است. در این میان، سوال کلیدی این است که آیا اسفند ماه، با توجه به تحولات اقتصادی و تغییرات احتمالی در جریان نقدینگی، می‌تواند به بازگشت رونق به بورس کمک کند یا بازار سرمایه همچنان در سایه رکود باقی خواهد ماند؟
عوامل موثر بر وضعیت فعلی بازار
یکی از دلایل اصلی کاهش حجم معاملات در بورس، افزایش نااطمینانی‌‌‌‌‌‌‌های سیاسی و اقتصادی است، درحالی‌که بازار ارز در حال تجربه نوسانات شدید است، اختلاف نرخ دلار در بازار آزاد و سامانه توافقی موجب سردرگمی سرمایه‌گذاران شده‌است. این عدم‌شفافیت، جذابیت بازار سهام را کاهش داده و بسیاری از فعالان ترجیح داده‌اند تا روشن‌‌‌‌‌‌‌تر‌شدن وضعیت ارزی، از ورود یا ماندن در بازار سرمایه خودداری کنند. از سوی دیگر، افت ارزش دلاری بازار سهام به یکی از کم‌ترین سطوح خود در پنج سال‌گذشته رسیده‌است. این کاهش نشان می‌دهد؛ در مقایسه با سایر بازارهای موازی، بورس عقب‌‌‌‌‌‌‌ماندگی محسوسی دارد. نتیجه این وضعیت، کاهش انتظارات بازدهی کوتاه‌مدت و در نتیجه خروج بخشی از نقدینگی از بازار بوده‌است. در کنار این عوامل اقتصادی، فضای سیاسی نیز بر روند بازار سایه انداخته است؛ کشیده‌شدن ماجرای استیضاح وزیر اقتصاد به صحن مجلس، نگرانی‌هایی درخصوص تغییرات احتمالی در سیاست‌های پولی و مالی ایجاد‌کرده‌است. سرمایه‌گذاران از احتمال بروز نوسانات غیرقابل‌پیش‌بینی در نرخ ارز و سیاست‌های اقتصادی پس از تغییرات کابینه نگران هستند.
آیا اسفند می‌تواند مسیر بازار را تغییر دهد؟
با وجود فضای محافظه‌‌‌‌‌‌‌کارانه در بازار، برخی کارشناسان معتقدند اسفند ماه می‌تواند نقطه‌عطفی برای بورس باشد. این خوش‌بینی به چند عامل کلیدی بازمی‌‌‌‌‌‌‌گردد. نخست، انتشار گزارش‌های سالانه شرکت‌ها در این ماه است که می‌تواند چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز سودآوری برخی صنایع به‌ویژه شرکت‌های صادرات‌‌‌‌‌‌‌محور مانند پتروشیمی‌ها و فلزی‌‌‌‌‌‌‌ها را پررنگ‌تر کند. دیروز نیز برخی نمادهای پتروشیمی با صف خرید همراه بودند که نشان‌دهنده امیدواری برخی سرمایه‌گذاران به بهبود سودآوری این گروه است. عامل دوم، احتمال بهبود جریان نقدینگی در بازار است. با نزدیک‌شدن به پایان سال‌مالی بسیاری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حقوقی‌‌‌‌‌‌‌ها برای تعدیل پرتفوهای خود اقدام به خرید سهام می‌کنند. این موضوع می‌تواند تقاضا را در بازار افزایش داده و تا حدی به جبران افت قیمت‌ها کمک کند. همچنین در صورت کاهش تنش‌های سیاسی و ثبات نسبی در بازار ارز، انتظار می‌رود بخشی از سرمایه‌های منتظر وارد بازار سهام شوند. هرچند هنوز تردیدهایی در مورد پایداری چنین تحرکاتی وجود دارد، اما تغییر در انتظارات می‌تواند محرک مهمی برای بازگشت بخشی از نقدینگی به بورس باشد. از منظر روانی، اگر استیضاح وزیر اقتصاد به تغییرات مدیریتی منجر شود، ممکن است بازار در کوتاه‌مدت دچار نوسانات بیشتری شود، اما در صورتی‌که دولت بتواند با اتخاذ سیاست‌های شفاف و ثبات‌‌‌‌‌‌‌آفرین فضای اعتماد را بهبود بخشد، امید به بازگشت رونق به بازار در اسفند تقویت خواهدشد، به‌ویژه اگر نرخ ارز بتواند در محدوده‌‌‌‌‌‌‌ای مشخص تثبیت شود، احتمالا بخشی از سرمایه‌گذاران ترجیح خواهند داد به‌جای بازارهای پرریسک، وارد بازار سهام شوند.
بازار سهام ایران در حال‌حاضر درگیر اصلاحی فرسایشی است که با مجموعه‌‌‌‌‌‌‌ای از عوامل اقتصادی، سیاسی و روانی گره‌خورده است. هرچند فضای حاکم بر بازار چندان امیدوارکننده نیست، اما برخی تحولات پیش‌رو در اسفند ماه می‌تواند بارقه‌هایی از امید برای فعالان بازار به‌همراه داشته‌باشد. بهبود گزارش‌های مالی شرکت‌ها، تثبیت نرخ ارز و کاهش ریسک‌های سیاسی می‌تواند زمینه‌‌‌‌‌‌‌ساز بازگشت بخشی از نقدینگی به بازار سهام باشد، با این‌حال باید توجه داشت که هرگونه تداوم در نااطمینانی‌‌‌‌‌‌‌های سیاسی و اقتصادی، روند بهبود بازار را به تعویق خواهد انداخت. در چنین شرایطی، سهامداران باید با نگاهی منطقی و تحلیل‌‌‌‌‌‌‌محور به بازار وارد شوند و از تصمیم‌گیری‌های هیجانی پرهیز کنند. حال باید دید که آیا اسفند می‌تواند ناجی بورس باشد یا بازار همچنان در مسیر فرسایشی خود ادامه خواهد داد.