بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد-شیرین جمشیدیان : بازار ارز و طلا متلاطم است و همین امر انتقاد برخی نمایندگان در مجلس شورای اسلامی را به دنبال داشته است. برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس نوسانات بازار ارز را ناشی از شرایط بین‌المللی، تحریم‌ها و روی کارآمدن ترامپ می‌دانند و برخی نیز معتقدند که مدیریت در داخل در بازار ارز بی‌تاثیر نیست. بر همین اساس روز یکشنبه رئیس مجلس ماموریتی را به کمیسیون اقتصادی مجلس داد.
محمدباقر قالیباف با اشاره به نوسانات بازار ارز گفت که متاسفانه افزایش دوباره قیمت ارز باعث نگرانی شدید مردم و فعالان اقتصادی شده است. با قوانینی که مجلس تصویب کرده و اختیاراتی که جلسه شورای هماهنگی سران به بانک مرکزی داده‌ است، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی مسوولیت دارند که از افزایش لجام‌گسیخته قیمت ارز و طلا جلوگیری کنند. او بر همین اساس تاکید کرد که از کمیسیون اقتصادی مجلس می‌خواهم با فوریت این مساله را پیگیری کند و گزارش آن و پیشنهاد اقدام را به سمع و نظر کارشناسان و مردم عزیزمان برساند.
زمان بررسی عملکرد دولت در بازار ارز
مهدی طغیانی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با اشاره به ماموریت رئیس مجلس به کمیسیون اقتصادی گفت: ما وظایفمان این است که از لحاظ نظارتی، کنترل کنیم که آیا پارامترهایی که در اختیار دولت است به خوبی مدیریت می‌شود و عملکرد دولت در زمینه بازار ارز درست است یا خیر. او ادامه داد: بر این اساس باید دید عملکرد دولت در بازار عملکردی است که قابل دفاع باشد و کارهایی که باید انجام دهند را انجام داده‌اند یا خیر. چون برخی از عوامل خارج از اختیارات دولت و خارج از اختیارات سیاستگذار است. برخی از نوسانات ناشی از فضای بین‌المللی است و در همه کشورها هم افتاده است و این موضوع بر نوسانات ارزی اثر می‌گذارد. این یک واقعیت است.
ما باید مطمئن شویم آنچه در اختیار سیاستگذار است خوب انجام می‌دهد. نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در خصوص اینکه چه میزان از نوسانات ارزی ناشی از اقدامات سیاستگذار است، تاکید کرد: اقدامات سیاستگذار در نوسانات ارزی اثر گذاشته است. برهمین اساس دولت هم معاون ارزی را عوض کرده و این یعنی قاعدتا می‌شود نقش‌آفرینی ارزی بهتری کرد. البته نمی‌خواستم وارد عملکرد ارزی معاون ارزی شوم، اما زمانی‌که دولت و بانک مرکزی در این بخش تغییر ایجاد می‌کنند نشان‌دهنده این است که بهبود شرایط امکان‌پذیر است.
طغیانی تصریح کرد: اما بخشی از نوسانات ارزی ناشی از فضای روانی است که در اقتصاد جهانی به وجود می‌آید و اثرات آن را در اقتصاد ایران شاهد هستیم و این انکار‌ناپذیر است. البته نمی‌توانم بگویم که وزن هر کدام از این موارد در نوسانات ارزی به چه میزان است و گفتن اینها و حرف دقیق زدن نیاز به مدل‌سازی دارد.
توجه به شرایط برای تحلیل عملکرد سیاستگذار
او خاطرنشان کرد: از سوی دیگر تنگناهای ارزی واقعی کشور را باید در نظر گرفت. در حال حاضر تامین ارز ما دچار مشکل است و همین امر موجب می‌شود که انعطاف لازم وجود نداشته باشد. یعنی شرایط طبیعی که کشورها در بازار ارز دارند برای ما حاکم نیست و ما با شرایط خاص تحریمی، سخت و ویژه‌ای مواجه هستیم که باید متناسب با خودش عملکرد سیاستگذار را تحلیل کرد. نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در خصوص اینکه در این شرایط چه باید کرد، اظهار کرد: سیاستگذار وظیفه دارد آنچه در اختیارش است را به بهترین نحو ممکن انجام دهد و بهترین سیاست ارزی را در پیش بگیرد تا بتواند ثبات را در بازار تامین کند. این هنرنمایی و عملکرد سیاستگذار است که اهمیت دارد. 
طغیانی در ادامه گفت: دولت باید برای ثبات در بازار ارز مجموعه‌ای از پارامترها و متغیرها را در عملکرد بانکی، خلق پول، نقدینگی، تسویه‌حساب‌ها و مبادلات مالی در نظر بگیرد. از سوی دیگر نقل و انتقالات سنگین مالی بعضا همراه با پول‌شویی است و اینها در بازارها وجود دارد و سیاستگذار می‌تواند با آنها برخورد کند. یعنی می‌تواند حساب‌ها را مسدود و با کسانی‌که این اقدامات را انجام می‌دهند، برخورد کند. اما آیا سیاستگذار از تمام مواردی که عنوان کردم در بازار داخلی استفاده می‌کند؟ باید در این زمینه بررسی کرد که به چه میزان انجام می‌شود. از سوی دیگر اثرات روانی نیز در نوسانات ارزی بسیار موثر بوده که کنترل آن در اختیار سیاستگذار اقتصادی نیست بلکه در اختیار کلیت دولت است که باید سعی کند به فضای اقتصادی و سیاسی آرامش دهد.
علت نوسانات ارزی
محسن زنگنه، نایب رئیس کمیسیون تلفیق لایحه بودجه 1404 نیز به عوامل تاثیرگذار در افزایش نرخ ارز اشاره و اظهار کرد: سه عامل در افزایش نرخ ارز وجود دارد. عامل اول تفکر حاکم بر بانک مرکزی و وزارت اقتصاد است و این تفکر قائل به حفظ ارزش پول ملی نیست. بر این اساس اینها قائل بر این نیستند که باید قیمت ارز را کنترل کنند و معتقدند بر اساس تورم نرخ ارز باید افزایش پیدا کند و نرخ فعلی ارز کم هم هست.او تاکید کرد: عامل دیگر ذی‌نفعان بزرگ هستند. در اقتصادمان ذی‌نفعان بزرگی شکل گرفته‌اند که از بالا رفتن قیمت ارز سود می‌برند. از تراستی‌ها گرفته تا شرکت‌های دیگر. اینها چون ذی‌نفع هستند، نمی‌خواهند قیمت ارز تثبیت شود و بالا رفتن قیمت ارز را تئوریزه می‌کنند.
این عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس تصریح کرد: عامل سوم نیز انتظارات تورمی در خصوص نرخ ارز و سیگنال‌هایی است که متاسفانه برخی مسوولان می‌دهند. در واقع سیگنال‌هایی که از سوی مسوولان ما برای بالا رفتن قیمت ارز و طلا داده می‌شود خیلی بیشتر از سیگنال‌هایی است که ترامپ می‌دهد.زنگنه خاطرنشان کرد: تا زمانی‌که بازار ارز آزاد را به رسمیت نشناسیم عملا امکان کنترل نرخ ارز وجود ندارد. در واقع بانک مرکزی و وزارت اقتصاد، بازار ارز آزاد را به رسمیت نمی‌شناسند و زمانی‌که به رسمیت نمی‌شناسند عملا امکان مدیریت آن نیز وجود ندارد.
راهکار چیست؟
نایب رئیس کمیسیون تلفیق لایحه بودجه 1404، در خصوص اینکه برای ثبات در بازار ارز چه باید کرد، اظهار کرد: ابتدا اینکه تفکر وزارت اقتصاد و بانک مرکزی باید اصلاح شود و به این باور برسند که باید از ارزش پول ملی صیانت کنند. بر این اساس اگر تفکرشان قابل اصلاح باشد، باید اصلاح کنند و در غیر این‌صورت باید این آقایان تغییر کنند. نکته دوم اینکه سیاستگذاری ما نباید در جهت منافع ذی‌نفعان باشد، بنابراین این سیاست‌ها باید اصلاح شود و بانک مرکزی محکم سر این موضوع بایستد. نکته سوم اینکه باید بازار ارز آزاد را به رسمیت بشناسیم نه آنکه آن قیمت را قبول کنیم. تا زمانی‌که ما واقعیت بازار ارز آزاد را نپذیریم نمی‌توانیم مدیریت کنیم.