بزرگنمايي:

بازار آریا - تامین مالی دغدغه بزرگ صنعتگران
مهدی عبدالهی، فعال صنعت درباره معضل کمبود نقدینگی تولید با اشاره به اینکه اگرچه این مشکل سال‌هاست صنعت را درگیر و دامنه رشد آن را کوچک کرده، اما در سال‌های اخیر شدت پیدا کرده است به صمت اظهار کرد: تولیدکنندگان با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستند که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به کمبود نقدینگی و نبود سرمایه در گردش اشاره کرد.
این مورد در کنار کمبود انرژی، فشار مضاعفی به تولیدکنندگان وارد و ادامه فعالیت را برای آنها سخت کرده است. از آنجایی که صنعت ما بانک‌محور است انتظار می‌رود دولت از طریق تسهیلات بانکی به داد تولید برسد، اما در نهایت بانک همراهی با تولید ندارد و تولیدکننده همچنان در مضیقه مالی است.
گرفتاری‌های بی‌شمار تولید فعال حوزه صنعت ادامه داد: مشکلات مالی یکی از مهم‌ترین چالش‌های تولیدکنندگان است. درحال‌حاضر تولیدکننده از تامین مواد اولیه گرفته تا دسترسی داشتن به نیروی کار ماهر در تمام این حلقه‌ها با گرفتاری‌های گوناگونی دست‌به‌گریبان است. وی افزود: یکی از اصلی‌ترین دلایل کمبود نقدینگی در بخش تولید، نوسانات شدید اقتصادی و تورم بالاست. نوسانات نرخ مواد اولیه و هزینه‌های تولید موجب می‌شود بسیاری از تولیدکنندگان نتوانند به‌موقع هزینه‌های خود را تامین کنند. این مسئله به‌ویژه در شرایطی که نرخ ارز به‌طور مداوم نوسان دارد، شدت بیشتری پیدا می‌کند. همچنین عدم‌ثبات اقتصادی و سیاسی کشور باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان به آینده اقتصادی می‌شود که این امر خود به کاهش سرمایه‌گذاری و در نتیجه کمبود نقدینگی منجر خواهد شد.
عبدالهی با بیان اینکه بانک‌ها طبق قانون باید سرمایه‌ها را به سمت تولید سرازیر کنند، اما طبق آن عمل نمی‌کنند در ادامه گفت: سیستم بانکی کشور با چالش‌های خاص خود روبه‌رو است. نرخ بالای بهره تسهیلات بانکی، عدم‌دسترسی آسان به اعتبار و پیچیدگی‌های اداری در فرآیند دریافت تسهیلات، همگی از عواملی هستند که مانع از تامین نقدینگی موردنیاز تولیدکنندگان می‌شوند. در بسیاری از موارد، تولیدکنندگان مجبورند برای تامین نقدینگی به منابع غیررسمی و با نرخ‌های بهره بالا متوسل شوند که این امر فشار مالی بیشتری بر آنها وارد می‌کند.
ضرورت کاهش نرخ بهره تسهیلات فعال حوزه صنعت در ادامه به مشخص نبود ساختار تامین مالی تولید اشاره و اظهار کرد: عوامل ساختاری نیز نقش مهمی در ایجاد کمبود نقدینگی دارند. نبود برنامه‌ریزی دقیق و استراتژیک در سیاست‌های اقتصادی کشور، عدم‌حمایت کافی از صنایع کوچک و متوسط، و همچنین ناکارآمدی در سیستم‌های مالی و بانکی، همگی از عواملی هستند که می‌توانند به تشدید مشکلات نقدینگی دامن بزنند. به علاوه، عدم‌آشنایی تولیدکنندگان با شیوه‌های نوین مدیریت مالی نیز می‌تواند به این معضل افزوده شود.
وی در پایان به راهکارهای رفع این بحران اشاره کرد و گفت: برای رفع کمبود نقدینگی در بخش تولید، نیاز به اتخاذ تدابیر جامع و چندجانبه است. یکی از مهم‌ترین راهکارها، اصلاح نظام بانکی و کاهش نرخ بهره تسهیلات است. با کاهش هزینه تامین مالی، تولیدکنندگان می‌توانند راحت‌تر به منابع مالی دسترسی پیدا کنند و سرمایه‌گذاری‌های لازم را انجام دهند. همچنین، تسهیل فرآیند دریافت تسهیلات بانکی و کاهش بروکراسی اداری می‌تواند به افزایش دسترسی تولیدکنندگان به اعتبار کمک کند. در این میان استمهال بدهی تولیدکنندگان به دلیل شرایط خاص اقتصادی و ناترازی انرژی هم می‌تواند کمک قابل‌توجهی به صنعت و تولید کشور باشد.
بار مالی تولید سنگین است حسن عرب، دیگر تولیدکننده و فعال حوزه صنعت نیز در دسترس نبودن تسهیلات بانکی را مشکل بزرگ تولیدکنندگان برای ادامه حیات در شرایط سخت اقتصادی کنونی دانست و به صمت گفت: واقعیت این است که تولید درحال‌حاضر هم در بخش تامین مالی و هم تخصیص ارز و تامین مواد اولیه، چالش‌های زیادی دارد که جزو مسائل بزرگ بوده و بخش زیادی از آن با کمک دولت قابل‌حل است. دولت باید برنامه‌های حمایتی برای صنایع کوچک و متوسط تدوین کند. این برنامه‌ها می‌توانند شامل ارائه تسهیلات کم‌بهره، مشاوره‌های مالی و فنی، و ایجاد شبکه‌های همکاری میان تولیدکنندگان باشد. همچنین، تشویق به استفاده از فناوری‌های نوین و دیجیتال در مدیریت مالی می‌تواند به بهبود وضعیت نقدینگی کمک کند.
لزوم افزایش نظارت بر عملکرد بانک‌ها عرب ادامه داد: عدم‌ثبات بازار و نوسانات گوناگون هم به تولید آسیب زیادی زده است؛ ازاین‌رو متولیان امر می‌توانند با اتخاذ سیاست‌های مناسب اقتصادی، ثبات را به بازارها بازگرداند. ایجاد بسترهای لازم برای سرمایه‌گذاری و حمایت از تولیدکنندگان داخلی می‌تواند به افزایش اعتماد عمومی و جلب سرمایه‌گذاران کمک کند. نهادهای نظارتی باید بر عملکرد بانک‌ها نظارت بیشتری داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که تسهیلات بانکی به‌درستی و به‌موقع به تولیدکنندگان اختصاص داده می‌شود.
فعال حوزه صنعت همچنین اظهار کرد: کمبود نقدینگی یکی از چالش‌های جدی پیش‌روی بخش تولید در ایران است که ناشی از عوامل متعددی از جمله نوسانات اقتصادی، مشکلات سیستم بانکی و عوامل ساختاری است. برای رفع این مشکل لازم است که دولت، بانک‌ها و بخش خصوصی با همکاری یکدیگر تدابیر لازم را اتخاذ کنند. اصلاح نظام بانکی، حمایت از صنایع کوچک و متوسط و ایجاد ثبات اقتصادی می‌تواند به بهبود وضعیت نقدینگی در بخش تولید کمک کند. با اجرای این راهکارها، امید است که بتوان زمینه‌های لازم برای رشد پایدار اقتصادی و افزایش اشتغال را فراهم کرد.
عدم‌رقابت‌پذیری در نبود سرمایه فعال حوزه صنعت افزود: وقتی تولیدکننده پول کافی ندارد، نمی‌تواند مواد اولیه لازم برای تولید کالاها را خریداری کند. این باعث می‌شود خط تولید متوقف شود و کالاها تولید نشوند. اگر تولیدکننده نتواند حقوق کارمندان را به‌موقع پرداخت کند، ممکن است کارمندان از کار خود استعفا دهند یا انگیزه‌شان برای کار کاهش یابد که این موضوع به کاهش کیفیت و کمیت تولید منجر می‌شود. تولیدکنندگان همچنین نیاز دارند که در تجهیزات جدید و بهبود فرآیندهای تولید سرمایه‌گذاری کنند. کمبود نقدینگی مانع از این سرمایه‌گذاری‌ها می‌شود و در نتیجه، تولیدکننده نمی‌تواند با رقبای خود رقابت کند. اگر تولیدکننده مجبور شود برای تامین مالی به منابع غیررسمی و با نرخ بهره بالا مراجعه کند، هزینه‌های تولید افزایش می‌یابد. این موضوع به کاهش سود و در نهایت زیان منجر می‌شود. عرب در پایان خاطرنشان کرد: کمبود نقدینگی می‌تواند باعث شود تولیدکنندگان نسبت به آینده ناامید شوند و از بازار خارج شوند. این موضوع باعث کاهش رقابت و تنوع کالاها در بازار می‌شود. به‌طورکلی، کمبود نقدینگی باعث می‌شود تولیدکنندگان نتوانند به‌خوبی عمل کنند و این موضوع نه‌تنها به خودشان، بلکه به اقتصاد کل کشور آسیب می‌زند.
تولید خود تامین مالی کند محمدرامین دلشاد، فعال حوزه صنعت و استاد دانشگاه نیز درباره مشکلات مالی تولیدکنندگان به صمت گفت: درحال‌حاضر تولیدکنندگان با چالش‌هایی روبه‌رو هستند که از جمله آنها کمبود نقدینگی است که در اینجا نخست باید به‌دنبال پاسخ به این پرسش باشیم که چرا تولیدکننده به این مرحله رسیده است. شاید لازم باشد در شرایط کنونی معاملات نقدی داشته باشند و صبوری بیشتری به خرج بدهند تا بتوانند بقا داشته باشند و در شرایط سخت کنونی دوام بیاورند. به اعتقاد من تولیدکنندگان باید روی پای خود بایستند و خود دست‌به‌کار شوند تا این معضلات را بتوانند حل کنند.
دلشاد ادامه داد: بهینه‌سازی مدیریت موجودی می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و افزایش نقدینگی کمک کند. تولیدکنندگان باید سعی کنند موجودی‌های غیرضروری را کاهش دهند و از سیستم‌های پیش‌بینی تقاضا برای برنامه‌ریزی بهتر استفاده کنند. برای کاهش وابستگی به یک یا چند تامین‌کننده، تولیدکنندگان می‌توانند به‌دنبال تنوع در تامین‌کنندگان مواد اولیه و تجهیزات باشند. این کار می‌تواند به کاهش ریسک تأخیر در تامین و افزایش قدرت چانه‌زنی کمک کند.
برنامه تولید فعال حوزه صنعت در ادامه افزود: با بهینه‌سازی فرآیندهای تولید و کاهش هدررفت‌ها، تولیدکنندگان می‌توانند هزینه‌ها را کاهش دهند و در نتیجه نقدینگی بیشتری را حفظ کنند. تولیدکنندگان همچنین می‌توانند از منابع مالی مختلف مانند تسهیلات بانکی، سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی استفاده کنند. ایجاد روابط خوب با بانک‌ها و مؤسسات مالی هم می‌تواند به تولیدکننده‌ها در دریافت تسهیلات با شرایط بهتر کمک کند. تدوین یک برنامه مالی دقیق و جامع که شامل پیش‌بینی درآمدها و هزینه‌ها باشد هم از کمبود نقدینگی جلوگیری می‌کند. استاد دانشگاه در ادامه راه‌های حل معضل کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش تولید همچنین اظهار کرد: ارائه تسهیلات فروش به مشتریان یا همان فروش اعتباری اگرچه می‌تواند به افزایش فروش و درآمدها کمک کند، اما لازم است که مدیریت دقیقی روی پرداخت‌های مشتریان انجام شود و تاجایی که امکان دارد در این شرایط سخت انجام نشود تا از بروز مشکلات نقدینگی جلوگیری شود. شناسایی و ورود به بازارهای جدید و صادرات محصولات می‌تواند به افزایش درآمدها و نقدینگی کمک کند.
دلشاد در پایان با اشاره به اینکه بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها می‌تواند به حفظ نقدینگی کمک کند گفت: نرم‌افزارهای مدیریت مالی و تولید می‌توانند در این زمینه بسیار مؤثر باشند. با پیاده‌سازی این استراتژی‌ها، تولیدکنندگان می‌توانند خطر کمبود نقدینگی را کاهش دهند و در شرایط اقتصادی پیچیده کنونی بهتر عمل کنند.
سخن پایانی بنابر این گزارش، تولید در ایران به‌دلایل متعددی از نظر سرمایه در گردش و نقدینگی در مضیقه است. به اعتقاد کارشناسان یکی از اصلی‌ترین دلایل، تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های بین‌المللی است که به کاهش دسترسی تولیدکنندگان به منابع مالی و بازارهای جهانی منجر شده است. علاوه بر تحریم‌ها، نوسانات ارزی و بی‌ثباتی اقتصادی نیز به مشکلات نقدینگی دامن زده‌اند. افزایش ناگهانی نرخ ارز باعث می‌شود هزینه‌های واردات مواد اولیه به‌شدت افزایش یابد و تولیدکنندگان نتوانند برنامه‌ریزی دقیقی برای تامین مالی خود داشته باشند. این نوسانات همچنین موجب کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار داخلی شده و سرمایه‌گذاری‌های جدید را کاهش می‌دهد. برای حل این معضل، نیاز است که دولت و بخش خصوصی به صورت مشترک اقداماتی را انجام دهند. یکی از راهکارها، ایجاد سازکارهای تامین مالی مناسب برای تولیدکنندگان از طریق بانک‌ها و مؤسسات مالی است.