بازار آریا - مهدی فرهادی تحلیلگر ابزارهای نوین مالی طلا همواره به‌‌‌عنوان یک دارایی امن در برابر نوسانات اقتصادی و بحران‌ها و نوسانات اقتصادی شناخته می‌شود. در سال 2024، این فلز گرانبها تحت‌تاثیر مجموعه‌‌‌ای از عوامل اقتصادی، سیاسی و مالی جهانی قرار داشت. این عوامل نه‌تنها بر قیمت طلا در سطح جهانی اثر گذاشته‌اند، بلکه در کشور نیز شاهد تغییرات قیمتی قابل‌توجهی بوده‌ایم. در این یادداشت، به تحلیل عملکرد طلا در سال 2024 و پیش‌بینی روند آن در سال 2025، در سطح جهانی و داخلی، پرداخته می‌شود. در 55سال گذشته، طلا به‌عنوان یک دارایی امن در برابر تورم، بحران‌های اقتصادی و تغییرات سیاسی شناخته شده است.
قیمت طلا در دهه‌‌‌های گذشته تحت‌تاثیر عوامل مختلفی قرار گرفته است. طلا از سال 1970، هنگامی که قیمت آن به طور رسمی از 35دلار در هر اونس به حدود 45دلار رسید، تا امروز که به بیش از 2500دلار در هر اونس می‌‌‌رسد، نوسانات زیادی را تجربه کرده است. به طور کلی، روند قیمت طلا در این مدت صعودی بوده است؛ هرچند در برخی سال‌ها، به‌خصوص در دهه‌‌‌های 1980 و 2000، قیمت‌ها دچار کاهش‌‌‌هایی نیز شده‌‌‌ است. عملکرد 55سال گذشته طلا نشان می‌دهد که طی این سال‌ها فقط هفت‌مرتبه در تاریخ، طلا بازدهی بالاتری نسبت به امسال داشته است.
روند قیمت طلا در یک سال پرتلاطم
طلا در سال 2024 تحت‌تاثیر مجموعه‌‌‌ای از عوامل جهانی قرار گرفت که موجب تغییرات قابل‌توجهی در قیمت آن شده است. یکی از عوامل مهمی که در سال 2024 بر قیمت طلا تاثیر گذاشت، تصمیمات فدرال‌رزرو ایالات‌متحده در خصوص سیاست‌‌‌های پولی بود. فدرال‌رزرو، در ادامه روند انقباضی که از سال‌های پیش آغاز کرده بود، در سال 2024 نیز نرخ بهره را در سطح بالا نگه داشت. هدف اصلی این تصمیم‌‌‌ها کاهش تورم و مقابله با فشارهای اقتصادی بود. افزایش نرخ بهره معمولا باعث تقویت دلار می‌شود و از جذابیت طلا به‌عنوان یک دارایی غیرمولد می‌‌‌کاهد. به همین دلیل، بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح دادند به‌‌‌جای سرمایه‌گذاری در طلا، به دارایی‌‌‌هایی با بازدهی بهتر روی بیاورند. با وجود اینکه در بسیاری از اقتصادهای پیشرفته مانند ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا، تورم نسبت به اوج خود در سال‌های 2022 و 2023 کاهش یافته بود، بسیاری از کشورها همچنان با مشکلات اقتصادی روبه‌‌‌رو بودند. در کشورهای نوظهور و در حال توسعه، تورم بالا و نوسانات اقتصادی، تقاضا برای طلا را افزایش داد. در این مناطق، طلا به‌عنوان یک ابزار محافظت در برابر کاهش ارزش پول ملی و تورم شناخته می‌شود. به‌ویژه در هند و چین، دو کشور بزرگ مصرف‌کننده طلا، تقاضا برای طلا در سال 2024 افزایش یافت. بحران‌های سیاسی و اقتصادی، به‌‌‌ویژه در مناطق پرتنش مانند خاورمیانه، اروپا و آسیای شرقی، تاثیر زیادی بر تقاضا برای طلا داشت. به‌‌‌عنوان مثال، جنگ‌‌‌ها و ناآرامی‌‌‌های سیاسی باعث نگرانی‌های جهانی شد که در نهایت موجب افزایش خرید طلا به عنوان یک دارایی امن شد. در این شرایط، سرمایه‌گذاران به طلا به‌‌‌عنوان پناهگاهی در برابر نوسانات بازار و خطرات سیاسی توجه بیشتری داشتند. در سال 2024، بانک‌های مرکزی در کشورهای مختلف همچنان به خرید طلا ادامه دادند. کشورهایی مانند چین و روسیه همچنان به عنوان بزرگ‌ترین خریداران طلا شناخته می‌‌‌شوند. این خریدها به‌‌‌ویژه در کشورهای دارای اقتصادهای نوظهور بیشتر مشاهده شد و به تثبیت قیمت طلا در برابر نوسانات بازار کمک کرد. بانک‌های مرکزی در این کشورها به خرید طلا به‌‌‌عنوان بخشی از استراتژی‌‌‌های ذخایر ارزی خود ادامه دادند تا در برابر بحران‌های احتمالی و فشارهای اقتصادی ایمن بمانند. در ایران نیز قیمت طلا در مدت مشابه تحت‌تاثیر عوامل داخلی و خارجی قرار داشت. تحولات اقتصادی داخلی، نوسانات نرخ ارز و بحران‌های سیاسی، تاثیر زیادی بر بازار طلا در کشور گذاشت. نوسانات شدید در نرخ ارز، به‌ویژه در قیمت دلار، باعث نوسانات قیمت طلا شده است. با افزایش قیمت دلار در بازار آزاد، قیمت طلا نیز در کشور به‌شدت بالا رفت. به‌‌‌ویژه در نیمه دوم، شاهد رشد قابل‌توجه قیمت طلا بودیم.

در شرایط اقتصادی ناپایدار و با توجه به نوسانات ارزی و تورم بالای کشور، بسیاری از ایرانی‌‌‌ها به طلا به‌‌‌عنوان یک ابزار حفظ ارزش پول خود روی آوردند. طلا در ایران به‌‌‌ویژه در دوران بحران‌های اقتصادی، به عنوان دارایی کم‌‌‌ریسک شناخته می‌شود. فشارهای سیاسی داخلی و بین‌المللی بر بازار طلا در ایران تاثیرگذار بودند. این فشارهای سیاسی موجب افزایش تقاضا برای طلا شد؛ به‌‌‌ویژه در شرایطی که اقتصاد کشور با تورم بالا و مشکلات ارزی روبه‌‌‌رو بود. روند قیمت گواهی سپرده کالایی شمش طلا به‌عنوان یکی از بازارهای رسمی طلای کشور شناخته می‌شود. این گواهی معمولا به قیمت جهانی طلا و همچنین نرخ ارز وابسته است. تغییرات در قیمت جهانی طلا و نوسانات ارزی تاثیر مستقیم بر قیمت این گواهی دارند. در یک‌سال اخیر، با افزایش قیمت جهانی طلا، قیمت گواهی سپرده نیز افزایش یافته است. با توجه به افزایش تقاضا برای طلا، ارزش کل بازار گواهی سپرده کالایی نیز در حال افزایش است. این امر نشان‌‌‌دهنده پتانسیل بالای این ابزار مالی برای جذب سرمایه‌گذاران جدید و ایجاد فرصت‌‌‌های سرمایه‌گذاری بیشتر در بازار طلاست. حجم معاملات گواهی سپرده کالایی شمش طلا در یک‌سال اخیر رو به افزایش بوده است. این افزایش حجم نشان‌‌‌دهنده افزایش علاقه سرمایه‌گذاران به این ابزار مالی و همچنین افزایش آگاهی آنها از مزایای استفاده از گواهی سپرده است.
چشم‌انداز طلا در سال 2025
با توجه به تحولات اقتصادی و سیاسی در سال 2024، پیش‌بینی‌‌‌ها برای سال 2025 نشان می‌دهد که طلا همچنان به‌‌‌عنوان یک گزینه امن و استراتژیک برای سرمایه‌گذاران باقی خواهد ماند. در ادامه به چند عامل کلیدی که می‌‌‌توانند بر قیمت طلا در سال 2025 تاثیرگذار باشند، اشاره می‌‌‌کنیم.
سیاست‌های پولی دولت آمریکا: اگر فدرال‌رزرو در سال 2025 نرخ بهره را کاهش دهد، احتمالا تاثیرات مثبتی بر قیمت طلا خواهد داشت. در صورتی که نرخ بهره پایین بیاید، دلار ضعیف‌‌‌تر می‌شود و طلا به‌‌‌عنوان یک دارایی جایگزین جذاب‌‌‌تر خواهد شد. کاهش نرخ بهره موجب کاهش جذابیت سایر دارایی‌‌‌ها مانند اوراق قرضه شده و باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران به خرید طلا روی بیاورند.
تورم و بحران‌های اقتصادی جهانی: اگر تورم در کشورهای پیشرفته همچنان کنترل شود، اما در کشورهای در حال توسعه افزایش یابد، تقاضا برای طلا همچنان بالا خواهد بود. علاوه بر این، اگر بحران‌های اقتصادی جهانی ادامه یابد یا شدت پیدا کند، مانند رکود جهانی یا بحران‌های اقتصادی جدید، طلا به‌‌‌عنوان یک پناهگاه امن می‌‌‌تواند توجه بیشتری را جلب کند.

تقویت تقاضا در کشورهای نوظهور: با توجه به رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه مانند چین، هند و سایر کشورهای آسیایی، تقاضا برای طلا به‌‌‌ویژه در این بازارها افزایش خواهد یافت. این کشورها نه‌تنها به‌‌‌عنوان مصرف‌کنندگان بزرگ طلا شناخته می‌‌‌شوند، بلکه خرید طلا توسط دولت‌‌‌ها به عنوان ذخایر ارزی نیز در این مناطق رو به افزایش است. ناآرامی‌‌‌های سیاسی و بحران‌های جهانی: در سال 2025، احتمال وقوع بحران‌های ژئوپلیتیک و اقتصادی جدید می‌‌‌تواند موجب نوسانات شدید در قیمت طلا شود. به‌‌‌ویژه در شرایطی که عدم‌اطمینان جهانی افزایش یابد، سرمایه‌گذاران برای حفظ سرمایه‌‌‌های خود به سمت طلا خواهند رفت. وقوع جنگ‌‌‌ها، بحران‌های مالی و ناآرامی‌‌‌های سیاسی می‌‌‌تواند قیمت طلا را به سمت بالا سوق دهد. سال 2024 برای طلا یک‌سال پرچالش بود که تحت‌تاثیر تصمیمات اقتصادی فدرال‌رزرو، تورم جهانی، بحران‌های سیاسی و تقاضای بالا در کشورهای در حال توسعه قرار داشت. با توجه به تحولات اقتصادی و سیاسی، چشم‌‌‌انداز 2025 نشان می‌دهد که طلا همچنان به عنوان یک دارایی امن و استراتژیک برای سرمایه‌گذاران باقی خواهد ماند. عواملی مانند سیاست‌‌‌های پولی فدرال‌رزرو، بحران‌های جهانی، تقاضای بانک‌های مرکزی و وضعیت اقتصادی کشورهای مختلف می‌‌‌توانند تاثیر زیادی بر قیمت طلا در سال آینده داشته باشند.