بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای‌اقتصاد : گذار جهانی انرژی در سال‌های اخیر، به کشورهای غنی از مواد معدنی، این فرصت را می‌دهد که صنایع خود را تقویت و اقتصاد خود را متنوع کنند، اما در عین حال خطر تعمیق وابستگی به کالا را به همراه دارد.
با تشدید شرایط اضطراری آب‌وهوایی، تقاضا برای مواد معدنی که برای فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر مانند پنل‌های خورشیدی، توربین‌های بادی و وسایل نقلیه الکتریکی (EVs) حیاتی هستند، افزایش می‌یابد.
پیش‌بینی‌های تجارت و توسعه سازمان ملل (UNCTAD) براساس داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد که برای مثال، تا سال 2050 تقاضای لیتیوم می‌تواند بیش از 1500‌درصد افزایش یابد؛ با افزایش مشابه برای نیکل، کبالت و مس. گزارش تهیه‌شده از سوی کمیسیون معدن خانه صمت ایران عنوان می‌کند، تقاضای پررونق، فرصت‌ها و چالش‌های قابل‌توجهی را برای کشورهای در حال توسعه غنی از مواد معدنی حیاتی انتقال انرژی، به‌ویژه کشورهایی که با وابستگی به کالا دست‌وپنجه نرم می‌کنند، ایجاد می‌کند؛ زمانی که 60‌درصد یا بیشتر درآمد صادرات کالای یک کشور از مواد خام حاصل می‌شود. چنین وابستگی‌ای مانع توسعه اقتصادی می‌شود و نابرابری‌ها و آسیب‌پذیری‌ها را در سراسر جنوب صحرای آفریقا، آمریکای جنوبی، اقیانوس آرام و خاورمیانه تداوم می‌بخشد.
در حال حاضر 95کشور در حال توسعه، تقریبا نیمی از اعضای سازمان ملل را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. در مجموع 29کشور از 32کشوری که در سال 2021 به‌عنوان کشورهای دارای توسعه انسانی پایین طبقه‌بندی شده بودند، به کالا وابسته بودند. ربکا گرینسپن، دبیر کل تجارت و توسعه سازمان ملل، می‌گوید «کالاها و وابستگی به کالا موضوعاتی هستند که در قلب گذشته و به‌ویژه آینده تجارت و توسعه قرار دارند.»
225 میلیارد دلار کسری سرمایه‌گذاری در پروژه‌های معدنی حیاتی
سرمایه‌گذاری‌های جهانی در مواد معدنی انتقال انرژی حیاتی با افزایش تقاضا همگام نیست.
سطوح فعلی تولید برای برآوردن نیازهای موردنیاز به‌منظور محدود کردن گرمایش جهانی به 1.5°C، مطابق با توافق‌نامه پاریس، ناکافی است. تجارت و توسعه سازمان ملل متحد 110پروژه معدنی جدید را در سراسر جهان شناسایی کرده که ارزش آنها 39میلیارد دلار است و 22میلیارد در 60پروژه در کشورهای در حال توسعه سرمایه‌گذاری شده است.
با این حال، برای دستیابی به اهداف انتشار خالص صفر در سال 2030، صنعت ممکن است به حدود 80معدن مس جدید، 70معدن جدید لیتیوم و نیکل و 30معدن کبالت جدید نیاز داشته باشد.
سرمایه‌گذاری موردنیاز بین سال‌های 2022 و 2030 از 360میلیارد تا 450میلیارد دلار متغیر است که به‌طور بالقوه شکافی بین 180میلیارد تا 270میلیارد دلار ایجاد می‌کند. بیشترین کمبود در مس و نیکل است که به ترتیب 36 و 16‌درصد از کل شکاف را تشکیل می‌دهند.
کشورهای در حال توسعه و خلق ارزش محلی
پروژه‌های جدید استخراج معادن معدنی حیاتی موردنیاز فرصت‌هایی را برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه، به‌ویژه در آفریقا فراهم می‌کند. این قاره دارای بیش از یک‌پنجم ذخایر جهان برای ده‌ها فلز ضروری برای انتقال انرژی است؛ از جمله 19‌درصد از ذخایر موردنیاز برای وسایل نقلیه الکتریکی. اما برای سرمایه‌گذاری کامل از ثروت معدنی خود، کشورهای در حال توسعه باید از تامین مواد معدنی خام فراتر رفته و زنجیره‌های ارزش را ارتقا دهند. تجزیه و تحلیل تجارت و توسعه سازمان ملل از زنجیره تامین خودروهای برقی نشان می‌دهد که هیچ کشوری از آفریقا یا آمریکای لاتین در حال حاضر بازیگر اصلی در تولید یا تجارت کاتدها یا مواد باتری نیست. با این حال، تجربه جمهوری دموکراتیک کنگو نشان می‌دهد که کشورهای در حال توسعه می‌توانند در افزودن مقداری ارزش به مواد معدنی خود پیشرفت کنند. با پالایش و فرآوری کبالت به صورت محلی، این کشور قیمت واحد این ماده معدنی را از 5.8دلار در هر کیلوگرم در هنگام استخراج به 16.2دلار در هر کیلوگرم پس از فرآوری افزایش داد. با این حرکت اولیه به سمت زنجیره ارزش، صادرات کبالت فرآوری‌شده کشور آفریقا در سال 2022 به 6میلیارد دلار رسید، در حالی که صادرات کبالت فرآوری‌نشده تنها به 167میلیون رسید.
حمایت جهانی کلید اجتناب از مشکلات گذشته وابستگی به کالا است
کشورهای در حال توسعه غنی از مواد معدنی حیاتی در حال ‌گذار انرژی، برای تقویت بخش‌های صنعتی، تنوع بخشیدن به اقتصاد خود و بازتعریف نقش خود در اقتصاد جهانی، باید از دام‌های وابستگی به کالا در گذشته اجتناب کنند؛ در غیر‌این‌صورت، افزایش فعلی تقاضا برای این مواد معدنی می‌تواند وابستگی‌های کالایی را بیشتر تقویت و آسیب‌پذیری‌های اقتصادی را بدتر کند، در حالی که منافع آن برای جوامع محلی و مشاغل دور از دسترس است. تجارت و توسعه سازمان ملل متحد از قراردادهای معدنی پایدارتر و شفاف‌تر و مجوزهای اکتشاف برای تقویت صنایع داخلی و توانمندسازی شرکت‌های محلی در کشورهای در حال توسعه برای مشارکت بهتر در زنجیره ارزش اجزای انرژی تجدیدپذیر حمایت می‌کند.
این سازمان ‌بر نقش حیاتی حمایت جهانی در حصول اطمینان از دسترسی آنها به سرمایه‌گذاری‌ها و فناوری موردنیاز تاکید می‌کند. برای مثال، سازمان ملل متحد نقشی کلیدی در تنظیم اصولی برای تولید و تجارت عادلانه و پایدار مواد معدنی موردنیاز در جهت انتقال انرژی دارد. تجارت و توسعه سازمان ملل تجزیه و تحلیلی را در مورد جنبه‌های تجارت و توسعه این بخش به پنل مواد معدنی انتقال انرژی حیاتی ارائه می‌دهد که در اجلاس آب و هوای COP28 توسط آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل متحد تاسیس و در 26 آوریل راه‌اندازی شد. اکنون فرصتی برای استفاده از این کالاهای جدید در راستای به‌روزرسانی رژیم تجاری ما، ترویج تنوع ساختاری و تغییر موج وابستگی به کالا یک‌بار برای همیشه وجود دارد.
--> اخبار مرتبط خیز چادرملو در تامین انرژی آیا سنگ می‌تواند به کاهش اثرات زیست‌محیطی ساختمان‌ها کمک کند؟ ضرورت استفاده از تجربه‌های جهانی در صنعت سنگ موانع توسعه پایدار در صنعت ساختمان بخشی از ناترازی برق به رمزارزها برمی‌گردد