بزرگنمايي:

بازار آریا - یک شخص نمی‌تواند با دادن 10 آگهی دروغین در بازار اخلال ایجاد کند؟

‌سال 98 برای اولین بار اپلیکیشن دیوار، به عنوان مهم‌ترین پلتفرم انتشار آگهی خرید و فروش وادار شد که در بخش خودرو و مسکن قیمت‌ها را حذف کند آن هم به این بهانه که دلال‌ها با دادن قیمت‌های پرت دارند حباب قیمتی خودرو و مسکن را بیشتر می‌کنند. کمی بعد این محدودیت برداشته شد اما دیوار همزمان اعلام کرد که احراز هویت را برای انتشار آگهی و به طور کلی استفاده از خدمات این پلتفرم ضروری کرده است آن هم به این صورت که هر کاربری که می‌خواهد وارد دیوار شده و اقدام به انتشار آگهی کند باید شماره تلفنی که با کد ملی او مطابقات داشته باشد اعلام کرده و با کد تاییدی که برای همان شماره تلفن اعلام می‌شود به پنل کاربری وارد خواهد شد. به این ترتیب هویت او به عنوان یک شخص حقیقی محرز شده و در مواقع لازم فعالیت او قابل پیگیری خواهد بود. حالا اما یک چالش دیگر برای این پلتفرم و پلتفرم‌های مشابه پیش آمده که اینبار هم به بازار خودرو مربوط است.
ماجرا را به تازگی علی خسروانی یکی از فعالان معروف بازار خودروهای خارجی در توئیتر مطرح کرده. او اسکرین شات چند آگهی خودروهای خارجی را منتشر کرده که در آنها میتسوبیشی اوتلندر مدل 1403 را 8 میلیارد و 300 میلیون تومان قیمت گذاشته و در آگهی دیگری همین خودرو با این شرح که فول آپشن است 8 میلیارد و 800 میلیون تومان برای فروش گذاشته شده است. خسروانی در کنار این تصاویر نوشته: «آیا سایت دیوار از وجود این خودروها نزد این آگهی دهنده‌ها اطلاع دارد؟ آیا از اینها شماره شاسی و پلاک و احراز مالکیت مبنی بر وجود خودرو انجام شده؟ یک شخص نمی‌تواند با دادن 10 آگهی دروغین در بازار اخلال ایجاد کند؟ خودرویی که قیمت اعلامی شرکت زیر 2 میلیارد است! نقش هرکدام از ما در همراهی با سوداگران چقدر است؟»
این توئیت خسروانی واکنش‌های زیادی داشته مثلا عده‌ای به او یادآوری کرده‌اند که اصول بازار آزاد ایجاب می‌کند که هرکس کالایش را با هر قیمتی که می‌خواهد برای فروش بگذارد و هیچ کس بدون اطلاعات کافی 8 میلیارد تومان پول از سر راه نیاورده که ماشینی را 6 میلیارد گرانتر بخرد و حتما خودش تحقیق می‌کند اما عده‌ای هم در مقابل طرف خسروانی را گرفته و گفته‌اند که اصلا قرار نیست ماشین به این قیمت فروخته شود فقط قرار است حباب قیمتی آن بالا نگه داشته شود تا جلوی کاهش قیمت‌ها یا حداقل فروش رسمی با قیمت پایین‌تر گرفته شود.
دعوای بازار آزادی‌ها با طرف مقابل اینجا تمام نشده و آنها یادآوری کرده‌اند که تعیین کننده قیمت در بازار هرگز نمی‌تواند چهارتا آگهی خودرو در پلتفرم دیوار باشد بلکه میزان عرضه و چند ده فاکتور دیگر تاثیر بیشتری خواهد داشت و انداختن تقصیر بر گردن آگهی‌ها نادیده گرفتن عوامل اصلی است که اجازه کاهش قیمت را در بازار نمی‌دهند: «آقا شما باید مدافع بازار آزاد باشی، پلیسی نکن قضیه رو، هر کس دوست نداره نخره، مخاطب باید عاقل باشه. من یک چوب کبریت دارم گذاشتم 15 میلیارد تومن. پلیس باید باهام برخورد کنه؟ چه جرمی مرتکب شدم؟ تو نخر ! آخه این بدیهیات هم دیگه گفتن داره؟ ادعاتون سر به فلک میکشه.» 
خسروانی هم به او اینطور جواب داد و به وجه دیگری از ماجرا هم پرداخت: «من با اینکه شما یک کبریت داشته باشی بذاری 15 میلیارد مشکلی ندارم. با اینکه چند نفر که کبریت ندارن جمع بشن برای یک کارخونه کبریت سازی به‌طور دسته جمعی قیمت سازی کنند و 3 نفر 30 تا آگهی کبریت 15 میلیاردی هماهنگ بزنن هرکی هم کمتر می‌فروشه زنگ بزنن تهدید کنند و قیمت کبریت رو برسونن به 15 مشکل دارم. این بازار آزاد اسمش نیست. این یک جور سازماندهی و اخلال در کار بازاره. وگرنه شما یک کبریت بخر 1 ریال مال خودته بذار 15 میلیارد. اگر واقعا خریدی بفروش مالیاتش رو هم بده.»
در نهایت تعداد کاربرانی که از این آگهی‌ها عصبانی به نظر می‌رسیدند بیشتر بود. یکی از آنها به روشنی خواسته بود که ضوابط احراز هویت سختگیرانه‌تر باشد:«باید مجوز صادر کنن و دیوار و پلتفرم‌های مشابه ملزم بشن شماره شاسی بگیرن و از طریق استعلام برخط سامانه‌ای آگهی‌های کاذب حذف بشن. این مصداق بارز تنظیم‌گری و از وظایف دولت به‌عنوان ناظر و تنظیم گر بازاره.»
خسروانی هم در جواب او نوشت که گویا مراحل احراز مالکیت خودرو در حال طی شدن است: «پلتفرم‌ها اعلام می‌کردند به اطلاعات مالکین خودرو دسترسی ندارند و پلیس هم به‌خاطر مسایل امنیتی نمی‌تونه همچین API‌ای بهشون بده.جلسه گذاشتیم، سردار دکتر حسینی ریاست کل راهور فراجا شخصا دستور دادند که اطلاعات داده نشه اما یک (بله/خیر ) در خصوص مالکیت شخص آگهی دهنده داده بشه. موضوع در دست اجراست. کند پیش میره همه امور.»
کاربران دیگری تجربیات شخصی‌شان را اینطور نوشتند: «من‌ ماه پیش آگهی موتورسیکلت داشتم تو سایت دیوار و چک کردن که مالک هستم و حتی مبلغ خلافی رو هم نوشتن خلافی ندارد، آقا بخوان میشه ظاهرا فعلا نمیخوان.» بعضی‌ها به سوژه آگهی‌ها دقیق‌تر شدند و اعلام کردند که اصلا این مدل هنوز وارد ایران نشده است. بعدتر معلوم شد عکس‌هایی که برای این آگهی‌ها استفاده شده عکس‌های گوگلی هستند، پلاک‌ها پوشانده شده و خبری از ماشین واقعی در آگهی‌ها نیست.
کم کم پای کانال‌های تلگرامی که همین دست فرمان را در مورد ماشین‌های خارجی در پیش گرفته‌اند هم به میان آمد. کانال‌هایی همین میتسوبیشی اوتلندر را بیشتر از 5 میلیارد تومان آگهی کرده‌اند و با کسانی که یادآوری می‌کنند واسطه رسمی آن را زیر 3 میلیارد قیمت گذاری کرده دعوا راه می‌اندازند و در ضمن بر کسانی که پشت سر راکد شدن بازار و پایین آمدن قیمت‌ها هستند لعنت می‌فرستند.
کمی پیش هم آگهی‌هایی مورد توجه قرار گرفتند که خودروهای مدل پایین‌تر را با قیمتی بیشتر از مدل‌های جدید برای فروش گذاشته بودند مثلا آگهی‌هایی که اپتیما 2017 کارکرده را چهار تا پنج و نیم میلیارد تومان قیمت گذاشته بودند در حالی که اپتیمای صفر کیلومتر 2023 به صورت رسمی چیزی حدود 3 میلیارد و 900 میلیارد تومان قیمت گذاری شده. همین وضعیت در مورد آگهی‌های تویوتا کرولا هم دیده می‌شود که فروشنده‌ها می‌گویند مدل 2024 آن در بازار به قیمت 2میلیارد و 700 میلیون تومان به سختی فروش می‌رود اما آگهی‌ها می‌گویند که مدل 2015 کارکرده آن 3 میلیارد تومان قیمت دارد.
خسروانی به این آگهی‌ها هم اشاره کرده و نوشته: «اینایی که هنوز تو باد گرونی خوابیدن و میگن این جدیدا بی‌کیفیته و این صحبت‌ها همونایی هستن که میگفتن اگه یدونه ماشین وارد شد سرمون رو می‌تراشیم ماست میمالیم! بیشتر روی حماقت مخاطب حساب کردن تا زحمت خودشون.»
خیلی‌های دیگر هم به این آگهی‌ها اشاره کرده بودند و می‌گفتند که اینها تلاش‌هایی است برای کسانی که می‌خواهند تا جایی که می‌توانند حباب قیمتی ماشین‌های خارجی را نگه دارند و آنچه قوت قلب آنها محسوب می‌شود واردات قطره چکانی است. در واقع این گروه از دلال‌ها با محاسبه اینکه میزان واردات پاسخگوی رفع حباب و تغییر محسوس وضعیت بازار نیست می‌خواهند قیمت‌ها را تا شکست کامل تاثیر این سبک واردات بر قیمت، در محدوده‌های بالاتر نگه دارند.